چرا شنا کردن در دریا این‌قدر خطرناک است؟
شنا در دریا سالانه جان حدود ۹۰۰ ایرانی را می‌گیرد و علت اصلی بخش زیادی از این مرگ‌ومیر پدیده‌ای به نام جریان شکافنده (Rip Current) است. مرگ‌ومیر ناشی از شنا در دریای خزر قابل مقایسه با تلفات زلزله‌های متوسط در ایران است. این آمار برای کشور آمریکا و به‌طور خاص مرگ‌ومیر ناشی از این پدیده چیزی حدود ۱۵۰ نفر در سال است که این تعداد مرگ میر برابر با کل تلفات ناشی از رعدوبرق، طوفان و گردباد سالانه در این کشور است. تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۰ درصد عملیات‌های نجات در دریا مربوط به حوادث جریان شکافنده است. این در حالی است که اکثر افرادی که به سواحل کشور برای شنا سفر میکنند چیزی از این پدیده نمی‌دانند.
امواج دریا با حرکت به سمت ساحل همواره حجم زیادی از آب را به طرف خشکی منتقل میکنند. این حجم وسیع از آب می‌باید دوباره به داخل دریا برگردد. لذا به صورت تقریباً غیر قابل پیش‌بینی در نواحی ساحلی آب دریا، آبراهه‌هایی کم عرض و قدرتمند به سمت دریا ایجاد میشود و آب دریا در این آبراهه‌ها با سرعت زیادی به سمت دریا بازمی‌گردد. به این آبراهه‌ها جریان شکافنده گفته میشود. اگر فردی درون این جریان قرار گیرد، توسط جریان شدید آب به سرعت به سمت داخل دریا کشیده میشود. هرچند مشاهده جریان شکافنده از ارتفاع زیاد بالای آب، به خوبی ماهیت آن را نشان می‌دهد، لیکن فردی که داخل آب باشد صرفاً احساس می‌کند که در حال دور شدن از ساحل است و نمی‌تواند به سمت ساحل برگردد که مسلماً این امر وحشت زیادی را در فرد ایجاد می‌نماید. در ویدئو زیر با رنگی کردن آب می‌توانید شکل حرکت آب را در جزیان شکافنده مشاهده کنید: همچنین ویدیو را می‌توانید از این لینک دانلود کنید.
صرف‌نظر از اینکه چقدر شنا بلد باشید یا حتی توان جسمی فوق‌العاده بالایی هم داشته باشید، جریان شکافنده عملاً برگشت به سمت ساحل را برای هرکسی غیرممکن می‌سازد. برای درک بهتری از قدرت جریان شکافنده باید گفت این جریان‌ها از حدود ۶۰ تا ۷۶۰ متر می‌توانند در عمق دریا پیشروی کنند در حالی که عرض کمی در حدود ۹ متر دارند. این جریان‌ها به‌طور معمول در حدود ۲۲/۲ متر بر ثانیه سرعت دارند. می‌توان این عدد را با رکوردهای شنای المپیک مقایسه کرد. به عنوان مثال سزار سیه لو از کشور برزیل رکورددار شنای ۵۰ متر آزاد، این فاصله (۵۰ متر) را در ۲۱٫۳۰ ثانیه پیمود یعنی سرعت متوسط ۲٫۳۲ متر بر ثانیه و یا ایمون سالیوان استرالیایی در شنای ۱۰۰ متر آزاد رکورد ۴۷٫۰۵ ثانیه را ثبت کرده است یعنی او با سرعت متوسط ۲٫۲۱ متر بر ثانیه شنا کرده است. با مقایسه این اعداد، می‌توان نتیجه گرفت که اگر زمانی در دریا گرفتار این پدیده شدید به هیچ وجه سعی نکنید در خلاف جهت حرکت آب و به سمت ساحل شنا کنید. چرا که اگر قهرمان شنای المپیک باشید و شانس نیز همراه شما باشد و بیشتر از فاصله مشخصی نیز از ساحل دور نشده باشید در آن صورت شاید بتوانید به این روش خود را نجات دهید، در نتیجه می‌توان گفت این راهی غیرممکن برای یک فرد عادی است.
فردی که در جریان شکافنده گرفتار شده باشد، ناگهان متوجه میشود که بدون خواست خود در حال دور شدن از ساحل و کشیده شدن به نواحی عمیق دریا است. دلیل مرگ شناگرانی که در مورد جریان شکافنده آگاهی ندارند، تلاش آن‌ها برای مبارزه با جریان و برگشت مستقیم به سمت ساحل است. این اقدام بی‌ثمر موجب خستگی مفرط، وحشت‌زدگی شدید، از رمق افتادن و نهایتاً غرق شدن حتی شناگران بسیار ماهر میشود. بااین‌حال، جریان شکافنده قربانیان خود را صرفاً از بین شناگران انتخاب نمی‌کند؛ حتی فردی که در حال آبتنی بوده و صرفاً تا قسمتی از بدن خود در آب رفته است و شنا بلد نیست نیز ممکن است به واسطه کشش جریان شکافنده به داخل دریا کشیده شود. قرار گرفتن چنین فردی در قسمت عمیق دریا به راحتی می‌تواند موجب غرق شدن وی شود.
اما در صورت گرفتار شدن در جریان شکافنده راه نجات چیست؟
نخست آرامش خود را حفظ کنید. وحشت و هیجان‌زدگی موجب هدر رفتن انرژی شما شده و مانع تفکر صحیح می‌گردد. سپس با تکان دادن دست و فریاد زدن از نجات‌غریق کمک بخواهید. (این امر لازمه این است که در ساحل واجد نجات‌غریق شنا کنید.)
دوم اینکه هرگز برخلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید. این اقدام مرگبار منجر به خسته شدن کامل شناگر شده و شناگر از رمق افتاده به راحتی غرق خواهد شد. در عوض خود را بر روی آب نگاه دارید؛ اکنون دو گزینه پیش روی شماست:
به صورت موازی با ساحل حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید. این احتمال وجود دارد که به واسطه جریان‌های آب موازی ساحلی (که ممکن است از چپ یا راست شما در جریان باشند) مجدداً به داخل جریان شکافنده بازگردید. در این صورت از سمت دیگر (راست یا چپ) نسبت به فرار از جریان اقدام کنید.
اگر به روش قبل قادر به خروج از جریان نشدید، فقط خود را بر روی آب نگه دارید و با جریان مبارزه نکنید. معمولاً به پشت خوابیدن بر روی آب روش ساده‌تری برای شناور ماندن است. معمولاً جریان پس از طی مسافتی قدرت خود را از دست می‌دهد. در این هنگام می‌توانید به صورت موازی با ساحل از جریان فرار کرده و پس از طی چندین متر و دور شدن از جریان، ابتدا نفس بگیرید، سپس تقاضای کمک کنید و بعد به صورت مورب به سمت ساحل برگردید.
لازم به ذکر است که معمولاً دریا در خارج ناحیه شکست امواج آرام‌تر است. ناحیه شکست امواج، ناحیه‌ای است که موج در آنجا فرو ریخته و به رنگ کف سفید دیده میشود. بنابراین تا جایی که به جریان‌های شکافنده مرتبط باشد، شناگری که بتواند خود را در خارج ناحیه شکست امواج روی سطح آب نگاه دارد، از جریان شکافنده در امان خواهد بود. لیکن باید توجه داشت که فاصله گرفتن زیاد از ساحل برای بیشتر شناگران به هیچ وجه قابل توصیه نیست و خطرات و تبعات مرگبار دیگری به جز جریان‌های شکافنده دارد.
در هر دو دسته افراد با توان بدنی بالا و با توان بدنی معمولی:
اگر تشخیص دادید که کمکی به شما نخواهد رسید و باید با توان خود به طرف ساحل برگردید، همراه با امواج دریا خود را به ساحل برسانید. هنگامی که امواج بزرگ به سمت شما می‌آیند، چند ثانیه نفس بگیرید و کمی زیر آب بروید تا از ضربه موج در امان بمانید. در تمام این موارد خونسرد بوده، کاملاً به خود مسلط باشید، چرا که این امر نخستین رمز نجات جان شما است. توجه داشته باشید که ممکن است دوباره درون جریان شکافنده دیگری گرفتار شوید. اگر دوباره گرفتار شدید، همان مراحل قبل را تکرار کنید و طبق اصول پیش‌گفته به سمت ساحل بازگشت کنید.
اگر فردی را مشاهده کردید که در جریان شکافنده گرفتار شده:
از نجات‌غریق کمک بخواهید. اگر نجات‌غریق در محل نیست با آتش‌نشانی و اورژانس و یا شماره تلفن‌های محلی ویژه عملیات غریق نجات تماس بگیرید. برای فرد گرفتار شده در جریان شکافنده شیئی پرتاب کنید که بتواند روی آب شناور بماند و با صدای بلند روش فرار از جریان شکافنده را به او بگویید. از ساحل سعی کنید طنابی برای او پرتاب کنید، یا با یک میله بلند، شاخه بلند درخت، یا اشیاء مشابه که بتواند آن‌ها را بگیرد، به او کمک کنید.
اگر شناگر قوی و ماهری نیستید و به قابلیت‌های امداد و نجات خود ایمان ندارید برای نجات فرد گرفتار در جریان شکافنده وارد آب نشوید. به یاد داشته باشید: بسیاری از افراد فاقد تجربه نجات‌غریق در حین تلاش برای نجات فرد گرفتار در جریان شکافنده، خود نیز غرق می‌شوند. اگر باوجود تمام موارد بالا خواستید وارد آب شوید حتماً یک جسم قابل شناور شدن بر روی آب که تحمل وزن شما و فرد دیگری را داشته باشد (نظیر یک تیوب پر باد، یک تکه بزرگ استیروفوم یا …) همراه خود ببرید.
جریان شکافنده صرفاً یکی از خطرات متعدد آب‌های دریایی است. جریان‌های Undertow که افراد را به زیر آب می‌کشند و جریان‌های Riptide یا Tidal jets که به دنبال جزر و مد ایجاد می‌شوند، از جمله خطرات دیگر جریانات دریایی هستند. در بستر آب سواحل دریای خزر (به ویژه از آستارا تا نکا) پشته‌های ماسه‌ای وجود دارد که با ایستادن بر روی آن‌ها چنین تصور میشود که در ناحیۀ کم‌عمقی هستیم. ولی با فقط اندکی جابه‌جایی، عمق آب شدیداً افزایش می‌یابد؛ ضمناً پشته‌های ماسه‌ای ناپایدار بوده و گاهی زیر پای فرد فرو ریخته و او را در عمق زیاد آب گرفتار میکنند. در برخی مناطق نیز عمق آب به صورت ناگهانی زیاد میشود. این حالت مشابه این است که بر روی لبۀ کوهی حرکت کنید که با یک قدم به طرفین، زیر پایتان درّه‌ای پدیدار شود. بالا آمدن آب دریای خزر در سال‌های اخیر موجب شد که بسیاری از ساختمان‌ها و تأسیسات ساحلی، و چاه‌های آب و فاضلاب آن‌ها در زیر آب ساحل مدفون شوند. دهانه باز این چاه‌های آب و فاضلاب ممکن است شناگران را به داخل خود بکشند.
بسیار تشکر میکنم بابت این مطلب آموزنده ، جای تاسف داره که اینقد آدم در سال کشته میشن و در سواحل شمال کشور هیچ بنر یا بروشور در دسترس عموم مردم قرار نمیگیره تا ازین موضوع آگاه بشن ، تنها به گرفتن پول ورودی از مردم و نصب یک عدد تابلوی شنا اکیدا ممنوع اکتفا میکنن (:
من به چشمم دیدم که یه شناگر حرفه ای و کاملا عضله ای به سختی تونست برگرده ساحل،میگن تا چند روز هم کوفتگی عضلات داشته از بس تلاش کرده،اونوقت یارو هیکلش نی قلیونه خودشو میندازه تو جای عمیق آب مسخره بازیم در میاره!من خودم یه بار اشتباه کردم تو ساحل ممنوعه ی استانبول رفتم تو آب امواج انقد شدید بود که چندبار سرمو کوبید به سخره و به زور اومدم بیرون،تازه قهرمانی شنای آزاد استانم دارم اما دریا وقعا با استخر فرق داره و حتی منی که حرفه ای محسوب میشم پدرم دراومد،توروخدانرین،از این مطالب بگذریم سواحل کیش خیلی آروم و تمیز و خوبه
مطلب فوق العاده خوبی بود به خصوص که در مورد راهکار فرار از جریان توضیح دادید .. خیلی خوب میشه در مورد مابقی جریان ها و خطرات احتمالی هم توضیح و راهکار بدید ..
موفق باشید
از کی تا حالا مازندران دریا واسه خودش داره؟؟ 😐 کاسپین اسمش هست. مطلب واقعا مفید بود. خیلی خوب میشود تو ساحل در همین مورد بنر بزنن تا اگه درحال شنا با اون موج مواجه شد بدونه چی باید کنه
صحبت از نام دریای شمال کشور شد، جا داره یادی کنم از زنده یاد محمد علی اینانلو
مرحوم اینانلو تأکید فراوانی داشتند که به جای گفتن دریای خزر از دریای کاسپین استفاده کنیم، ایشان میگفتند که خارجی ها هم این دریا رو به کاسپین میشناسن ولی ما میگیم خزر…
در آخر هم تشکر ویژه از دیجی مگ بابت مطلب بسیار مفیدشون.
واقعا مفید و کاربردی بود! برای خیلی ها که با شنا کردن داخل دریا آشنل نیستن؛ خوندن این جور مطالب آموزشی و آگاهی از خطرات احتمالی می تونه باعث پیشگیری از مرگ ناگهانی اون ها درون دریا بشه …
ممنون از مطلب مفیدتون و خواهشنمدم که دیجی کالا مگ به این دسته از مقالات آموزشی اهمیت بیش تری بده و راستای آگاهی هموطنان عزیزمون از خطرات احتمالی مقالات بیش تری برای آگاهی عموم قرار بده
من هم این مطلب رو برای دوستان خودم به اشتراک میذارم!
با تشکر و به امید آینده ای روشن …
از استفاده نام دریای مازندران از شما متشکرم و این نشان از شعور و اگاهی شما داره
کلاً شنا کردن تو دریای خزر به دردسرش نمیارزه.
هم آبش به شدت کثیفه هم خطرش زیاده. بارها پیش اومده که بعد از شنا کردن تو دریا دو سه روز مریض شدم.
متاسفانه مسافرهایی هم که میرن دریا به حرف هیچکس هم گوش نمیکنند و هیچ خدایی رو بنده نیستند. صرفاً به دلیل یکم تجربه شنا تو استخر یا جای دیگه میرن تو دریا و دچار مشکل میشن.
در مورد اسمش هم، از پایگاهی که اسم خودش رو گذاشته علمنا انتظار نمیره که اسم درست دریاچه به این بزرگی رو استفاده نکنه.
کل دنیا این دریاچه رو به اسم “کاسپین” میشناسند نه اسم یه استان کوچیک تو ایران!
هرچند من خودم شخصا “خزر” رو بیشتر دوست دارم :))
یه خورده جغرافی خوندن به کسی بر نمیخوره. کاسپین همون قزوین خودمونه(که البته نام یه استانه) و اشاره به اقوام کاسی میکنه و نام بین المللی این دریاست. دریای مازندران نام شناخته شده ی این دریا در ایرانه و جایگزین نام خزره. مازندران هم ” اسم یه استان کوچیک تو ایران” نیست بلکه هم از نظر مساحت و هم جمعیت و هم نیروی تحصیلکرده جایگاهی داره که خوبه مطالعه بشه.
در مورد موضوع مقاله باید بگم که متاسفانه مسافرانی که میان به هشدارهای مردم محلی توجه نمیکنند و جاهایی که نباید شنا کنند و امکانات برای نجات اونها وجود نداره شنا میکنند . هنگام شنا اصلا به وضعیت جوی و وضعیت دریا توجه نمیکنند . فقط در استان ما دو تا نجات غریق که در حال انجام ماموریت نبودن و دیدن که مسافری در حال غرق شدنه دل به دریا زدن تا نجاتشون بدن اما به دلیل همراه نبودن تجهیزات لازم هم خودشون غرق شدن هم مسافران.
دریا جای شنا نیست اگه هم باشه تو محدوده تعیین شده .
در مورد نام مقاله هم دقت کنید همون اندازه که خلیج فارس واستون مهمه باید حواستون باشه نام دریای شمال ایران کاسپینه نه مازندران و نه خزر.
همه ی بدبختی ها و بدی ها از نادانی نشعت میگیره … اگه بدو ورود این دریا ها تمام این نکات رو با علامت اظطراری مینوشتن و مردم میفهمیدن خیلی کم تر تلفات میداد .. ولی خیلی از مردم ایران اصلا نمیدونن که این پدیده ها چی هست … واسه همین نادانی و بیسوادی و جهل ریشه همه بدی ها و بدبختی ها است … و رهایی فقط و فقط با آگاهی به دست میاد ..
دوستان عزیزی که سعی در اصلاح نام دریاچه دارین؛ خــواهــش میکنم بیشتر دقت کنید. همین نامهای اشتباهی که عمداً ساخته شده همینطوری نسل به نسل داره منتقل میشه.
*نام این دریاچه “کاسپین” هست.
جریان این اسمهای مختلفی که روی این دریای بیچاره میزارن دقیقاً مثل جریان خلیج فارسه که بعضیا دوست دارن به اونم اسمهای دیگه ای نسبت بدن.
دوست عزیز اول درست تحقیق کن بعد حرف بزن
با تشکر
خیلی ممنون از مقاله خوبتون. خیلی مفید بود.
فقط یه نکته که هست اینه که دریای خزر درسته نه دریای مازندران.
آقا اصلا دریای تهران، دریای گیلان، دریای ایران، کاسپین . حالا چییییی شده ؟؟؟؟؟ من موندم همه مطلب به این مهمی رو ول کردن چسبیدن به اسم دریا . متاسفانه این مشکلیه که ما ایرانیا داریم کل منابع زیر زمینی مهم نفت و گاز ایرانو کشورای حاشیه ی خلیج فارس دارن میبرن ما فقط داریم سر اسمش زور میزنیم که آقا خلیج فارس درسته ولی اونا سرمونو با این چیزا گرم کردن دارن منابع رو میبرن
دوست عزیز حالا اگه مثلاً اسم مقاله رو درست کنند چه مشکلی پیش میاد؟؟
نمیشه هم متن مقاله مفید باشه هم اسمش درست؟؟
در مورد مثال نامربوطی که زدید هم همینطور.