آیا باید ژن‌ها را مقصر پوسیدگی دندان بدانیم؟
ترکیب باکتری‌های دهانی در دوران کودکی و جوانی عمدتاً تحت تأثیر زمینه ژنتیکی فرد قرار می‌گیرد. ولی با افزایش سن، این عامل موروثی کاهش پیدا می‌کنند و عوامل غیر ارثی مانند رژیم غذایی و بهداشت دهان نقش مهم‌تری در شکل‌گیری میکروبیوم دهان ایفا می‌کنند. میکروبیوم مجموعی از میکروارگانیسم‌هایی است که در دهان زندگی می‌کنند. اما آیا ژنتیک باعث پوسیدگی دندان می‌شود؟
اخیرا مطالعه علمی در مجله Cell Host & Microbe منتشر شده و در آن میکروبیوم دهانی دوقلوهای همسان و ناهمسان مورد بررسی قرار گرفته است. محققین به این دلیل دوقلوها را انتخاب کرده‌اند که روش تربیتی بسیار مشابهی دارند و گزینه مناسبی برای مطالعه “مجادله تربیت- طبیعت” یا تأثیر محیط و ژنتیک بر سلامت دهان محسوب می‌شوند.
دکتر نلسون، محقق ارشد این مطالعه می‌گوید گروه بزرگی از کودکان دوقلو مورد بررسی قرار گرفته‌اند تا بتوان بر اساس نتیجه حاصله مشارکت ژنوتیپ فرد میزبان و محیط زیست اولیه را در شکل‌گیری میکروبیوم دهانی را مورد مطالعه قرار داد.
پوسیدگی دندان یک مشکل سلامتی در سراسر دنیا به شمار می‌رود. حدود ۹۰ درصد دانش آموزان و تقریباً ۱۰۰ درصد بزرگ‌سالان در جهان به پوسیدگی دندان دچار هستند. حدود ۲۰ درصد از افراد میان‌سال به مشکلات و بیماری‌های جدی‌تر لثه و دندان مبتلا می‌شوند و همین معضلات می‌تواند منجر به از دست دادن دندان یا به خطر افتادن سلامت فرد شود.
آمار پوسیدگی دندان در آمریکا نشان می‌دهد ۳۷ درصد کودکان سنین ۲-۸ سال، پوسیدگی را در دندان‌های شیری خود تجربه می‌کنند، ۵۸ درصد نوجوانان در حال حاضر دندان پوسیده دارند یا آن را در حال حاضر درمان کرده‌اند و بیش از ۹۰ درصد بزرگ‌سالان به پوسیدگی دندان دچار هستند.
میکروبیوم و بیماری‌های دهانی
بر اساس مطالعه انجام شده، پوسیدگی دندان به طور معمول زمانی اتفاق می‌افتد که برخی از باکتری‌های خاص موجود در دهان قندهای دریافت شده را تجزیه می‌کنند. در نتیجه این سوخت و ساز، محیط دهان اسیدی می‌شود، این اسیدیته به مینای دندان حمله می‌کند و موجب پدید آمدن پوسیدگی و درد دندان می‌گردد. همچنین گفته می‌شود در بزرگ‌سالان مبتلا به بیماری‌های لثه، گروه خاصی از باکتری‌ها موجب التهاب لثه می‌شوند که می‌توانند بافت لثه را تخریب کنند یا دندان‌ها را از بین ببرند.
علاوه بر این شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد بین میکروبیوم دهانی و بیماری‌هایی از قبیل سرطان دهان و بیماری قلبی عروقی رابطه‌ای وجود دارد.
دکتر نلسون و تیم او از محیط داخلی دهان شرکت کنندگان، نمونه‌گیری انجام دادند تا بتوانند میکروبیوم‌های دهانی ۴۸۵ جفت دوقلو در سنین ۵ تا ۱۱ سال را بررسی کنند. از بین این تعداد ۲۰۵ جفت دوقلوی همسان، ۲۸۰ جفت دوقلوی ناهمسان و سه نفر سه‌قلو بودند.
ارتباط پوسیدگی دندان و مصرف قند افزودنی
همان‌طور که انتظار می‌رفت، نتیجه به دست آمده نشان داد میکروبیوم دهانی در دوقلوهای همسان نسبت به دوقلوهای ناهمسان شباهت بیشتری به یکدیگر دارند. همین نتیجه نشان می‌دهد زمینه ژنتیک میزبان می‌تواند روی نوع باکتری‌های موجود در دهان تاثیر بگذارد. همچنین دریافتند باکتری‌هایی که به میزان زیادی با زمینه ژنتیکی میزبان مرتبط هستند و به باکتری‌های موروثی معروف‌اند، آن دسته‌ای نیستند که موجب پوسیدگی دندان می‌شوند.
زمانی که نتایج به دست آمده از کودکان ۵ ساله را با کودکان ۱۱ ساله مقایسه کردند، مشخص شد اغلب باکتری‌های ارثی و قابل انتقال، با گذشت سن کاهش پیدا می‌کند.
در نهایت محققان دریافتند دوقلوهایی که مصرف شکر افزوده در رژیم غذایی‌شان زیادتر است، باکتری‌های مرتبط با کاهش پوسیدگی دندان به مقدار کمتری وجود دارد و برعکس بیشتر باکتری‌هایی وجود دارند که با میزان بیشتر پوسیدگی دندان در ارتباط هستند.
بیشتر بخوانید: از ارتباط بیماری لثه با دیابت و بیماری‌های قلبی چقدر می‌دانید؟
محققان قصد دارند مطالعه افراد دوقلو را ادامه دهند و با تغییر الگوهای میکروبیوم دهانی، نتایج را مطالعه کنند. آنها می‌خواهند سلامت دوقلوهای همسان و ناهمسان را با تفاوت‌های عملکردی در میکروبیوم دهانی با هم مقایسه کنند.
منبع: Medical News Today
