آیا نوشیدن شیر برای شما مضر است؟

نوشیدن شیر گاو برای خیلی از افراد یک عادت روزمره و غیرقابل اجتناب است. با این که متخصصان تغذیه همیشه بر خواص شیر و لبنیات برای انسان تاکید می‌کنند و شیر یکی از محبوب‌ترین غذاهاست، تحقیقات اخیر نشان داده که ممکن است مصرف بیش از حد شیر تاثیرات خطرناکی هم برای بدن داشته باشد. اما مضرات شیر چیست و نوشیدن زیاد آن چه خطری می‌تواند برای بدن ما داشته باشد؟ آیا فواید شیر بیشتر از مضرات آن است یا برعکس؟

ارزش غذایی شیر

شیر را به عنوان یک غذای کامل می‌شناسند که حاوی ۱۸ ماده از ۲۲ ماده ضروری برای بدن انسان است. شیر نسبت به هر غذای دیگری در رژیم غذایی روزمره ما در هر کالری مقدار بیشتری کلسیوم، منیزیوم، فسفر، پتاسیوم، زینک و پروتیین دارد. شیر همچنین حاوی آهن، سلنیوم، ویتامینB6، ویتامین E، ویتامین K، ریبوفلاوین (ویتامین B2‌)، تیامین (ویتامین B1)، نیاسین و چربی است.

خواص شیر

کنترل اشتها

نوشیدن شیر هیچ ارتباطی با اضافه وزن یا چاقی ندارد و همین‌طور باعث کاهش وزن هم نمی‌شود اما می‌تواند اشتها را کنترل کند. تحقیقاتی در سال ۲۰۱۳ نشان داد که مصرف لبنیات کمک می‌کند تا فرد احساس سیری کند و میزان خودرن چربی را کاهش دهد.

تقویت استخوان و دندان

شیر وزن‌گیری و تراکم استخوان را در کودکان بهبود می‌دهد و همچنین احتمال شکستگی استخوان‌ها در کودکی را کاهش می‌دهد. تحقیقات نشان داده است زنان بارداری که میزان زیادی لبنیات و غذاهای غنی از کلسیوم مصرف می‌کنند، بچه‌هایی با رشد استخوان‌ بهتر و تراکم استخوان بالاتر دارند. اضافه کردن لبنیات بیشتر در برنامه غذایی دختران قبل از شروع دوران نوجوانی، مفیدتر از قرص‌های کلسیوم است. شیر همچنین دارای پروتئین‌های مفیدی است که برای سلامت کلی استخوان، دندان و عضله لازم هستند. یک لیتر شیر حاوی بیش از ۳۵ گرم کاسئین (Casein) و پروتئین وی (Whey) است که هر دو جزو پروتئین‌های مفید برای بدن هستند.

یک لیوان شیر حدود ۳۰ درصد از نیاز روزانه کلسیوم در بزرگسالان را تامین می‌کند. همچنین پتاسیوم و منیزیوم که برای سلامت استخوان و دندان بسیار مهم هستند. لبنیات حدود ۵۰ درصد از کل کلسیوم رژیم غذایی روزانه اکثر افراد را تامین می‌کند و منبع دریافت کلسیوم برای تقریبا همه مردم دنیا است. از خواص شیر به تاثیر آن در کاهش میزان جرم دندان‌ها می‌توان اشاره کرد. تحقیقات نشان داده است که خوردن لبنیات، کلسیوم و ویتامین D در کاهش پلاک دندان در بزرگسالان تاثیرگذار است.

جلوگیری از دیابت

از دیگر خواص شیر می‌توان به تاثیر آن در بیماری دیابت اشاره کرد. دیابت نوع ۲ روی سوخت و ساز بدن برای تولید انرژی تاثیرگذار است. بیماری دیابت ریسک بیماری‌های قلبی، سکته و بیماری‌های کلیوی را افزایش می‌دهد. تحقیقات زیادی نشان داده است که پروتئین موجود در شیر خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ در بزرگسالی را کاهش می‌دهد. این موضوع به احتمال زیاد به این دلیل است که پروتئین شیر میزان قند خون را متعادل می‌کند.

سلامت قلب

چربی شیر می‌تواند میزان کلسترول خوب خون به نام HDL را بالا ببرد که به کاهش بیماری‌های قلبی و خطر سکته کمک می‌کند. همچنین منبع خوبی از پتاسیوم است که به تنظیم فشار خون کمک می‌کند.

عوارض جانبی شیر

جوش صورت

تحقیقاتی نشان داده است که نوجوانانی که آکنه و جوش صورت دارند بیشتر از نوجوانان دیگر شیر کم چرب یا بدون چربی می‌نوشند. جوش‌های صورت بزرگسالان هم می‌تواند توسط لبنیات تحریک شود. تحقیقات دیگر در این زمینه، این وضعیت پوست را به خواص شیر بدون چربی یا کم چرب مرتبط دانسته‌اند نه شیر کامل یا انواع پنیر؛ همین‌طور احتمال می‌دهند که جوش صورت به دلیل کربوهیدرات و پروتئین وی در شیر باشد.

اگزما و حساسیت پوستی

اگزما با خوردن بعضی از غذاها تحریک می‌شود که یکی از آن ها شیر و لبنیات است. البته تحقیقاتی نشان داده است که مادرانی که در دوران بارداری و شیردهی به رژیم غذایی خود شیر و پروبیوتیک اضافه کردند، خطر ابتلا به اگزما و حساسیت‌های غذایی از این قبیل را در کودک خود کاهش داده‌اند. لبنیات همچنین می‌تواند تحریک کننده بیماری روزاسه در بزرگسالان باشد.

بیش از ۵ درصد کودکان به شیر حساسیت دارند که باعث بروز علائم روی پوست مثل اگزما و مشکلاتی مثل کولیت روده، یبوست یا اسهال می‌شود. واکنش‌های احتمال دیگر عبارتند از:

• آنافیلاکسی یا بیش دفاعی
• خس خس سینه
• تنگی نفس
• اسهال خونی

علاوه بر کودکان، بزرگسالان هم ممکن است که حساسیت به شیر پیدا کنند. آنتی بیوتیک دادن به گاوهای شیرده نیز می‌تواند دلیلی برای آلرژی به شیر باشد.

شکستگی استخوان

نوشیدن ۳ لیوان شیر یا بیشتر در طول روز می‌تواند خطر شکستگی استخوان در خانم‌ها را افزایش دهد. تحقیقات نشان داده است که این موضوع می‌تواند به دلیل قند موجود در شیر به نام «لاکتوز» یا «گالاکتوز» باشد. تحقیقات دیگری نشان داده است که شکستگی استخوان در افراد مسنی که مبتلا به پوکی استخوان هستند و در مناطقی زندگی می‌کنند که مصرف لبنیات، پروتئین حیوانی و کلسیوم زیاد است، آمار بسیار بالاتر دارد.

سرطان

کلسیوم بالای شیر و غذاهای دیگر ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد و قند موجود در شیر نیز می‌تواند اندکی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را در زنان افزایش دهد.

شیر گاوهایی که به آن‌ها هورمون رشد تزریق شده‌ است دارای میزان زیادی مواد شیمیایی است که خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را بالا می‌برد. تحقیقات و زمان بیشتری لازم است تا تاثیرات دراز مدت این هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌هایی که در شیر گاو وجود دارد را نشان دهد.

حساسیت به لاکتوز یا عدم تحمل لاکتوز

شیر گاو نسبت به شیر حیوانات دیگر میزان بیشتری لاکتوز دارد. حدود ۷۵ درصد جمعیت مردم دنیا به نوعی در هضم لاکتوز ناتوانی دارند. افرادی که دارای حساسیت به لاکتوز هستند می‌توانند فقط میزان کمی لبنیات به رژیم غذایی خود اضافه کنند و به ناچار از خواص شیر صرف نظر می‌کنند.

جایگزین برای شیر

شیر گیاهی جایگزین مناسبی برای کسانی که به لاکتوز حساسیت دارند و گیاه‌خواران است.

سخن آخر

در نهایت برای جمع بندی می‌توان گفت شیر به طور طبیعی حاوی مواد مغذی و حیاتی است و مشخصا نوشیدن شیر برای سلامت کودکان و بزرگسان مفید است. خواص شیر گاوهایی که به طور طبیعی تغذیه کرده‌اند خیلی بالا و میزان ویتامین‌های موجود در آن قابل توجه است. تحقیقات بیشتری لازم است تا در مورد خواص شیر و مضراتی که از آنتی‌بیوتیک‌ها و هورمون‌های اضافه شده به لبنیات گاوی به بدن ما می‌رسد بدانیم.

منبع: Healthline