از ویروس زیکا تا سلفی مریخ‌نورد؛ بهترین خبرهای علمی این هفته را از دست ندهید (۱۲ بهمن ۹۴)
اگر به هر دلیلی فرصت نکردید پیگیر اخبار و مقاله‌های گروه دانش دیجیکالا مگ باشید، می‌توانید بهترین آنها را این‌جا بخوانید. بهترین‌هایی که از موضوعات پزشکی تا هوش مصنوعی و البته مثل همیشه حوزه‌ی هوا-فضا را شامل می‌شوند. با هفت روز با دانش ۱۲ بهمن همراه باشید.
پزشکان سوییسی کوچک‌ترین دوقلوهای به هم چسبیده‌ی جهان را از هم جدا کردند
پزشکان سوییسی موفق شدند دو خواهر هشت روزه‌ی به هم چسبیده را با عمل جراحی جدا کنند. این اولین بار است که چنین عملی روی نوزادانی با این سن کم انجام می‌شود. این دو خواهر دوقلو که دوازدهم آذر ماه به دنیا آمدند، از ناحیه‌ی کبد و سینه به هم چسبیده بودند. براساس اخبار منتشر شده در رسانه‌های سوییس، پزشکان در ابتدا می‌خواستند چند ماه صبر کنند تا عمل جراحی را روی آنها انجام دهند؛ اما شرایط تهدیدآمیز این دو نوزاد باعث شد که پزشکان این عمل را به جلو بیندازند. گفته می‌شود شانس موفقیت این عمل جراحی فقط یک درصد بود.
شکست انسان از کامپیوتر در سخت‌ترین بازی دنیا
هجده سال پیش یک کامپیوتر توانست «گری کاسپاروف» (Garry Kasparov) قهرمان شطرنج جهان را شکست دهد. او در سال ۱۹۹۷ اولین قهرمان شطرنجی بود که بازی را به ابر کامپیوتر شرکت IBM به نام «دیپ بلو» (Deep Blue) باخت. حالا کامپیوتری توانسته در بازی باستانی چینی «گو» (Go) یک بازیکن حرفه‌ای را ببرد. این بازی آن‌قدر پیچیده است و به توان پردازشی زیادی احتیاج دارد که یک دهه‌ی پیش کسی فکر نمی‌کرد کامپیوتر بتواند یک فرد حرفه‌ای در این بازی را ببرد. ولی نکته‌‌ی مهم این است که ابر کامپیوتر بازی را نه با استفاده از توان پردازشی زیاد، بلکه با استفاده از «توان یادگیری» برده است. این کامپیوتر توانسته بازی را یاد بگیرد، خیلی شبیه به انسان‌ها فکر کند و در نتیجه یک بازیکن حرفه‌ای را شکست دهد.
مریخ‌نورد کنجکاوی جدیدترین سلفی‌اش را به زمین فرستاد
مریخ‌نورد «کنجکاوی» (Curiosity)، دوباره سلفی جدیدی از خودش گرفته و به زمین فرستاده است. جدیدترین سلفی کنجکاوی، این آزمایشگاه متحرک را نشان می‌دهد که کنار یک تپه‌ی شنی تیره گشت و گذار می‌کند و نمونه‌برداری انجام می‌دهد. مریخ‌نورد کنجکاوی در واقع یک آزمایشگاه متحرک به اندازه‌ی یک خودرو است که در سال ۲۰۱۱ میلادی برای تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات از مریخ، به سوی این سیاره پرتاب شد. کنجکاوی که علاقه‌ی زیادی به گرفتن تصاویر سلفی دارد، در سال ۲۰۱۲ روی سیاره‌ی سرخ فرود آمد و از آن زمان، مرتب از خودش سلفی گرفته و به زمین فرستاده است.
کشف راز ماهی‌هایی که در بیابان زندگی می‌کنند
بیابان نوادا در شرق ایالت کالیفرنیا، مکانی غیرعادی برای پیدا کردن ماهی به نظر می‌رسد. «دره‌ی مرگ» (Death Valley) در بیابان نوادا یکی از خشک‌ترین و گرم‌ترین مناطق آمریکای شمالی به حساب می‌آید. این دره زیستگاه طبیعی گونه‌ای از ماهیان «کپوردندان» (Pupfish) است. این ماهی‌های آبی نقره‌ای که به اندازه‌ی ماهی‌های قرمز خانگی هستند، در چشمه‌ی «سوراخ شیاطین» (Devils Hole) زندگی می‌کنند و در معرض خطر انقراض قرار دارند.
زیکا؛ ویروسی که سر کودکان آمریکای لاتین را کوچک می‌کند!
در دل مادران باردار کشورهای آمریکای جنوبی نگرانی بزرگی ایجاد شده است. در این کشورها ویروسی شایع شده که احتمالا کودکان آنها را مبتلا به «میکروسفالی» می‌کند. نوعی بیماری مادرزادی که باعث می‌شود سر کودک رشد طبیعی نداشته باشد و نوزادان مبتلا به این بیماری، سر و مغز کوچکی داشته باشند. شیوع ویروس زیکا آ‌ن‌قدرها هم خبر جدیدی نیست؛ این ویروس قبلا هم در آفریقا، جنوب‌شرقی آسیا و برخی از جزایر اقیانوس آرام مساله‌ساز شده بود. در اواسط اردیبهشت ماه سال جاری، سازمان بهداشت آمریکا نخستین گزارش تاییدشده از شیوع این ویروس را در کشور برزیل منتشر کرد. اما اکنون انتشار اخبار متعدد از شیوع این بیماری در سایر کشورها بار دیگر دغدغه‌ساز شده و به همین مناسبت دیجیکالا مگ در نظر دارد با بررسی کلی ابعاد این مساله وضعیت را به نوعی موشکافی کند.
انقراض پرنده‌ی بزرگ استرالیایی به دست انسان‌های ماقبل تاریخ
ده‌ها هزار سال پیش در مناطق جنگلی و علف‌زارهای استرالیا پرنده‌ای بسیار بزرگ به نام «جنیورنیس نیوتونی» (Genyornis Newtoni) می‌زیست که توانایی پرواز نداشت. اما مدتی پس از مهاجرت انسان‌ها به این قاره، این پرنده‌ها منقرض شدند. دانشمندان تغییرات جوی و مداخله‌ی انسان‌ها را عامل اصلی انقراض این «بزرگ‌زیاگان» (Megafauna- این واژه در اصل به جانوران بزرگ اطلاق می‌شود، اما عمدتا برای اشاره به جانوران بزرگ ماقبل تاریخ به کار می‌رود) می‌دانند. هرچند اخیرا گروهی از محققان دانشگاه کلرادو شواهدی پیدا کرده‌اند که نشان می‌دهد انسان‌ها عامل اصلی انقراض این گونه از پرندگان ۲۲۵ کیلویی بودند و تغییرات جوی تاثیر چندانی روی این موضوع نداشت.
مچ‌بندی که با آزمایش عرق، از وضعیت جسمانی ما خبر می‌دهد
اکثر گجت‌های سلامتی موجود در بازار، حتی پیشرفته‌ترین آنها، فقط می‌توانند تعداد گام‌ها را بشمرند یا ضربان قلب را اندازه گیری کنند. اما گروهی از محققان دانشگاه کالیفرنیا دستگاهی طراحی کرده‌اند که می‌تواند مواد شیمیایی موجود در عرق بدن انسان را اندازه‌گیری کند. این دستگاه با جمع‌آوری اطلاعات از عرق بدن، وضعیت جسمانی فرد را ارزیابی می‌کند؛ استفاده‌ی نابجا از دارو را تشخیص می‌دهد یا به مربیان ورزشی کمک می‌کند که روی عملکرد ورزشکاران حرفه‌ای نظارت کنند.
بابلی‌ها در محاسبه‌ی مدار سیاره‌ی مشتری از هندسه استفاده می‌کردند
هزاران سال پیش منجمان بابلی با رصد دقیق آسمان، حرکت اجرام سماوی مثل خورشید، ماه و سیارات را خیلی دقیق دنبال می‌کردند. آنها با استفاده از علم حساب خیلی ساده‌‌ای که داشتند می‌توانستند مکان این اجرام در ساعت‌ها، روزها، ماه‌ها و حتی سال‌های آینده را پیش‌بینی کنند. اکنون شواهد جدید نشان می‌دهند این منجمان که قرن‌ها پیش از میلاد مسیح زندگی می‌کردند، توانسته بودند از روش‌های هندسی پیشرفته هم در محاسبات خود استفاده کنند و در نتیجه اولین مقدمات توسعه‌ی حساب دیفرانسیل و انتگرال را فراهم آورند. تاریخ‌دانان علم پیش‌تر تصور می‌کردند که این روش‌ها اولین بار در قرن چهاردهم و در اروپا ظهور کردند.
پس از تحریم؛ آینده‌ی علم در ایران: گفتگو با دکتر رضا منصوری
باغ لارک همجوار بزرگراه ارتش در یکی از شمالی‌ترین و خوش آب‌و‌هواترین نقاط تهران قرار دارد. با گذر از سردر پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و ورود به باغ، این آب و هوای لطیف را بیشتر حس می‌کنیم. این‌جا هرکدام از مسیرهای سنگ‌چین به سوی یک پژوهشکده می‌رود. پژوهشکده‌ی نجوم در انتهای باغ قرار دارد و برای رسیدن به آن باید از لابلای درخت‌ها و مسیری نسبتا پر پیچ و خم عبور کنیم. در روزی که باران نم‌نم می‌بارد و البته هوا خیلی سرد نیست، قدم زدن در باغ کار بسیار لذت بخشی است. در پژوهشگاه نجوم با دکتر رضا منصوری قرار گفتگو داریم. دکتر منصوری تا همین چند روز پیش مجری طرح رصدخانه‌ی ملی بوده و از ما خواست که او را صرفا عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف بنامیم. او که اوایل دهه‌ی ۸۰ معاون پژوهشی رئیس جمهور بوده و کتاب «چهار سال در وزارت عتف» را نوشته، می‌تواند چیزهای زیادی از علم در ایران به ما بگوید. اینکه وضعیت پژوهشی و جامعه‌ی علمی ما از دهه‌های قبل تا کنون چگونه تغییر کرده است. اینکه در شرایط تحریم چه سختی‌هایی به دانشمندان ایرانی تحمیل شده و اکنون که تحریم‌ها رفته‌اند، چه گشایش‌هایی می‌شود. دکتر منصوری به آینده امیدوار است، ولی می‌گوید که برای رسیدن به وضعیت قابل قبول، به سال‌ها تلاش احتیاج داریم.
تولید لندرور دفندر بعد از ۶۸ سال متوقف شد
اتومبیل «لندرور دفندر» (Land Rover Defender) بعد از جنگ جهانی دوم توسط انگلستان ساخته شد. در آن زمان به دلیل اینکه به دست آوردن فولاد بسیار سخت بوده، بدنه‌ی این خودرو از آلومینیوم ساخته شد. این خودرو ابتدا برای فعالیت‌های کشاورزی تولید شد، اما پس از مدتی به نماد این کشور تبدیل گشت و از آن به عنوان یک خودروی نظامی هم استفاده شد. مدتی پیش اعلام شد که تولید این اتومبیل بعد از ۶۸ سال متوقف شده است.
هیوندای تولید سری آزرا را متوقف می‌کند
شرکت خودروسازی هیوندای (Hyundai) اعلام کرده که قصد دارد تولید سری خودروهای آزرا (Azera) را متوقف کند. این شرکت هدف خود از این کار را تمرکز روی خط تولید اتومبیل‌های کراس اوور (Crossover) عنوان کرده است. مدتی هست که فروش آزرا در آمریکا اصلا برای شرکت تولیدکننده رضایت‌بخش نبوده است.
ساخت بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی شناور دنیا در ژاپن
ژاپن وسعت زیادی ندارد، اما جمعیت زیادی در این کشور زندگی می‌کنند که معضل خانه‌سازی و احداث ساختمان‌ها را با ساختن برج و سکونت در ارتفاع حل کرده‌اند. حالا که نوبت احداث نیروگاه و تقویت زیرساخت‌ها رسیده، ژاپنی‌ها به دلیل کمبود زمین و بستر سخت، آب‌ها را نشانه گرفته‌اند. این کشور قصد دارد بزرگ‌ترین نیروگاه خورشیدی شناور دنیا را تاسیس کند.
چرا آسمان به شکل یک بادبزن بزرگ در آمده است؟ علت آن پدیده‌ای به نام «هواتاب» (Airglow) است. به نظر می‌رسد هواتاب از دریاچه بلند شده و به سوی قوس کهکشان راه‌شیری رفته است. برخلاف شفق‌های قطبی که بر اثر برخورد ذرات باردار خورشیدی با لایه‌های بالایی اتمسفر زمین بوجود می‌آیند، هواتاب بر اثر «نورتابی شیمیایی» (Chemiluminescence) بوجود می‌آید. یعنی اینکه بر اثر یک سری واکنش‌های شیمیایی، نور تولید می‌شود. هواتاب باعث می‌شود که آسمان شب کاملا تاریک نباشد. این حالت موج مانند بر اثر نوسانات فشار هوا و حرکت لایه‌های کم‌فشار شکل گرفته است.
لندروور نزدیک ب یک سال پیش تولیدش متوقف شد ! ن الان
تو برنامه تاپ گیر هم هموند گفت