نگاهی به سفر اشتراکی تاکسی‌های اینترنتی و راهکارهای موجود
شرکت اوبر در سال ۲۰۰۹ تاسیس شد و خیلی زود توانست ایده‌ی تاکسی‌های آنلاین را همه‌گیر کند. به دلیل جذابیت این ایده، به سرعت شمار کاربران افزایش پیدا کرد و تاکسی‌های اوبر در سرتاسر جهان فعالیت خود را آغاز کردند. در هر صورت در سال ۲۰۱۲ مهم‌ترین رقیب اوبر یعنی شرکت لیفت تاسیس شد که در سال ۲۰۱۴ به غیر از سفرهای اختصاصی، ایده سفر اشتراکی را عملی کرد. این سرویس «لیفت لاین» (Lyft Line) نام گرفت و مدتی بعد در همان سال اوبر سرویس «اوبر پول» (UberPOOL) را راه انداخت که همین کارکرد را برای کاربران اوبر به ارمغان آورد.
به صورت خلاصه، کاربران تاکسی‌های آنلاین را به اصطلاح به‌عنوان «تاکسی‌های دربست» می‌شناسند که اتومبیل تا زمان رسیدن به مقصد در اختیار آن‌ها قرار دارد و در این سفر فرد غریبه‌ای سوار ماشین نمی‌شود. در این میان، شرکت‌های اوبر و لیفت با ایده‌ی «سفر اشتراکی» به کاربران این امکان را دادند که در ازای پرداخت مبلغی کمتر، به مقصد موردنظر خود برسند. اما برای کاهش هزینه، راننده می‌تواند یک یا دو مسافر (به شرط همراه بودن) که مقصد نسبتا مشابهی با مسافر نخست دارند، بپذیرد.
تاکسی‌های آنلاین در ایران و موضوع سفر اشتراکی
حالا بهتر است از آمریکا خارج شویم و به ایران بیاییم. اسنپ در زمستان ۱۳۹۳ به‌عنوان نخستین سامانه هوشمند درخواست خودرو در ایران فعالیت خود را آغاز کرد. مهم‌ترین رقیب اسنپ در ایران یعنی تپ‌سی هم در خرداد ۱۳۹۵ به شهروندان تهرانی معرفی شد. با توجه به اینکه این مطلب در مورد سفر اشتراکی است، در ادامه به ارائه‌ی این قابلیت از جانب این دو شرکت می‌پردازیم.
تپ‌سی اولین شرکتی بود که سرویس سفر اشتراکی موسوم به «تپ‌سی لاین» را در زمستان سال ۱۳۹۶ به‌صورت محدود آغاز کرد که سال گذشته برای عموم کاربران ارائه شد. در سایت تپ‌سی در مورد این سرویس نوشته شده: «مسافران لاین در اصل موافقت می‌کنند که خودرویی را که درخواست کرده‌اند با مسافری دیگر شریک شوند. این سرویس شبیه تاکسی‌های خطی عمل می کند – یعنی در یک سفر، دو مسافر از یک خودرو برای رسیدن به مقاصدی نزدیک به هم استفاده می‌نمایند.»
طبق اعلام تپ‌سی، مسافران با بهره‌گیری از این سرویس می‌توانند تا ۳۰ درصد کرایه کمتری دریافت کنند و رانندگان هم تا ۴۰ درصد درآمد بیشتری خواهند داشت. در این میان، در سایت تپ‌سی آمده: «اگر مسافری درخواست لاین کند و در آن زمان مسافر دوم پیدا نشود، سفیر شما را با همان هزینه لاین – یعنی تا ۳۰ درصد کمتر – به مقصد می‌رساند. تفاوت بین کرایه‌ی تپ‌سی کلاسیک و لاین از طرف شرکت به سفیر پرداخت می‌شود تا سفیر متضرر نشود.» در رابطه با تعداد مجاز مسافران لاین هم در سایت تپ‌سی می‌خوانیم: «تعداد مجاز مسافر برای هر درخواست دو نفر و در مجموع سه نفر در هر سفر است. یعنی اگر مسافر اول یک همراه داشته باشد، مسافر دوم حتما یک نفر خواهد بود. اگر مسافر اول همراه نداشته باشد مسافر دوم می‌تواند یک همراه داشته باشد.»
بعد از گذشت حدود دو سال از آغاز تلاش تپ‌سی برای ارائه‌ی سرویس سفر اشتراکی، سایت دیجیاتو گزارش داده که اسنپ در حال توسعه سرویسی جدید به نام «اسنپ لایت» یا «تاکسی خطی آنلاین» است که فعلا در مرحله آزمایشی قرار دارد. در هر صورت با رفتن به آدرس snapplite.com می‌توانید ببینید که در حال حاضر ۱۲ مسیر تعریف شده است و بعد از انتخاب مسیر، کاربران باید مبدا و مقصد قرار گرفته در این مسیر را مشخص کنند. بعد از انتخاب مبدا و مقصد به نظر می‌رسد کاربران این سرویس مانند تپ‌سی لاین می‌توانند از حداکثر تخفیف ۳۰ درصدی بهره ببرند.
در هر صورت همانطور که اسنپ با ابعاد بزرگ در بخش فوقانی سایت نوشته، این سرویس بیش از اینکه سفر اشتراکی باشد یک سرویس تاکسی خطی آنلاین است. در سفرهای اشتراکی کاربران فقط به مبدا و مقصد خاصی محدود نمی‌شوند ولی در اسنپ ظاهرا قرار است چنین ایده‌ای عملی شود. اما در نهایت می‌توان گفت که این سرویس اسنپ هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و به همین خاطر نمی‌توانیم با قاطعیت زیادی در مورد مکانیزم و جزییات آن اظهارنظر کنیم. باید منتظر بمانیم تا ببینیم آیا در آینده نزدیک نسخه نهایی این سرویس ارائه می‌شود یا نه.
