اولین نتایج علمی ملاقات فضاپیمای افقهای نو با اولتیما تولی منتشر شد
فضاپیمای «افقهای نو» (New Horizons) پس از ملاقات تاریخسازش با پلوتو در سال ۲۰۱۵ راهی جرم دوردست دیگری در کمربند کوییپر شد. دومین هدف این فضاپیما یکی از اجرام کمربند کوییپر با نام اولتیما تولی (Ultima Thule) بود. جرمی که در حال حاضر ۶/۵ میلیارد کیلومتر از زمین فاصله دارد و به این ترتیب گذر افقهای نو از نزدیکی اولتیما تولی به دورترین ملاقات فرستادههای بشر با اجرام منظومهی شمسی تبدیل شد.
فضاپیمای افقهای نو در اولین روز سال ۲۰۱۹ میلادی با اولتیما تولی دیدار کرد. اکنون و با گذشت بیش از چهار ماه از این ماموریت تنها ۲۵ درصد دادههای افقهای نو به زمین رسیده است. احتمالا ارسال دادهها تا اواسط سال ۲۰۲۰ طول خواهد کشید. با این وجود دانشمندان با بررسی دادههایی که تا کنون به دستشان رسیده اولین نتایج علمی ماموریت گذر افقهای نو از نزدیکی اولتیما تولی را منتشر کردهاند.
اولتیما تولی یک جرم دوتایی تماسی است که از دو بخش متصل به هم تشکیل شده است. نتایج پژوهشها نشان میدهند که دو جرمی که با اتصال به یکدیگر اولتیما تولی را شکل دادهاند احتمالا از یک ابر ذرات یخی و در دوران ابتدایی شکلگیری منظومهی شمسی به وجود آمدهاند. این دو جرم در ابتدا به دور مرکز جرم مشترک در حال گردش بودند و به مرور نزدیک و نزدیکتر شدند تا این که در نهایت به آرامی به یکدیگر متصل شدند.
آلان استرن (Alan Stern)، نویسندهی ارشد مقاله، در این باره گفته که اتصال این دو جرم تقریبا چیزی شبیه به اتصال دو فضاپیما به یکدیگر است.
رنگ قرمر اولتیما تولی مسئلهی دیگری بود که توجه دانشمندان را به خود جلب کرد. طبق نظر پژوهشگران بر خلاف سیارهی مریخ که رنگ سرخ آن حاصل از اکسید آهن است، رنگ مایل به قرمز اولتیما تولی دلیل دیگری دارد. به نظر میرسد نوعی از مولکولهای آلی پیچیده این رنگ را به اولتیما تولی داده است. پیش از این مشخص شده که این نوع مولکولها دلیل رنگ مایل به قرمز بخشهایی از پلوتو و قمرش کارن هستند.
هنوز سوالات بسیاری دربارهی عوارض سطحی اولتیما تولی، همچون گودالها، تپهها و برخی تفاوتهای دو بخش این جرم کمربند کوییپر وجود دارد که برای حل آنها باید منتظر دریافت کامل دادهها و پژوهشهای بیشتر بود.
اولتیما تولی یکی از اجرام بسیار کهن منظومهی شمسی است که با توجه به شواهد به نظر میرسد شکلگیری آن در دوران تولد منظومهی شمسی رخ داده است. علاوه بر این اولتیما تولی در طول میلیاردها سال نسبتا بدون تغییر باقی مانده و از این جهت سوژهی ارزشمندی برای مطالعات علمی است.
فضاپیمای افقهای نو برای ملاقات با یک جرم دیگر از سوخت کافی برخوردار است و تیم افقهای نو در تلاش است تا این ماموریت را کماکان ادامه دهد. احتمالا پس از پایان ماموریت افقهای نو برای مدتی طولانی فضاپیمای دیگری به این منطقهی جذاب منظومهی شمسی ارسال نشود. بنابراین تیم افقهای نو قصد دارد که تا حد امکان از این فرصت فوقالعاده استفاده کند. افقهای نو در حال حاضر با سرعت نزدیک به ۵۳ هزار کیلومتر بر ساعت مشغول پیشروی در کمربند کوییپر است.
عکس کاور: تصویر فضاپیمای افقهای نو از اولتیما تولی.
Credits: NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute/Roman Tkachenko