مغلطهی تضاد ناموجه (Unwarranted Contrast) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۲۲۱)
تعریف: مغلطه تضاد ناموجه موقعی اتفاق میافتد که شخصی تضمن (Implicature) را با تلویح (Implication) یکسان در نظر بگیرد، در حالیکه از لحاظ منطقی اینطور نباشد. تضمن رابطهی بین بیانیه (Statement) و گزاره (Proposition) است. تلویح رابطهی بین گزارهها (یا معنی بین بیانیهها) است.
معادل انگلیسی: Unwarranted Contrast
معادلهای جایگزین: بعضی چیزها فلاناند/بعضی چیزها فلان نیستند
الگوی منطقی:
بعضی Sها P هستند.
بنابراین بعضی Sها P نیستند.
بعضی Sها P نیستند.
بنابراین بعضی Sها P هستند.
مثال ۱:
بعضی خداناباوران انساناند.
بنابراین بعضی خداناباوران انسان نیستند.
توضیح: شاید واقعاً اینطور باشد، ولی ما نمیتوانیم از لحاظ منطقی، تلویحاً (Imply) بیان کنیم که واقعاً اینطور است، چون استفاده از واژهی «بعضی» از لحاظ منطقی تلویحاً اشاره نمیکند که شامل مفهوم «همه» میشود. در کاربرد روزمره، «بعضی» مفهوم «نه همه» را تضمن (Implicate) میکند؛ برای همین است که بیانیهی بالا مغلطهآمیز است و بدون توسل به دروغگویی مستقیم میتوان از آن برای گول زدن مخاطب سوءاستفاده کرد.
مثال ۲:
بعضی مسیحیان یهودی نیستند.
بنابراین بعضی یهودیان مسیحیاند.
توضیح: درست است که ما بیان کردیم بعضی مسیحیان یهودی نیستند، ولی نمیتوان از این بیانیه از لحاظ منطقی به این نتیجه رسید که بعضی مسیحیان یهودیاند. شاید من آن را تضمن (Implicate) کنیم، ولی این بیانیه این معنی را به طور تلویحی (Imply) انتقال نمیدهد.
استثنا: ندارد.
منابع:
Hansen, H. V., & Pinto, R. C. (1995). Fallacies: Classical and Contemporary Readings. Penn State Press.
ترجمهای از: