مغلطه‌ی پیوستگی (Conjunction Fallacy) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۸۹)
تعریف: مغلطه پیوستگی موقعی پیش می‌آید که شخصی فرض کند شرایط خاص از شرایط کلی محتمل‌تر هستند. این مغلطه ناشی از طرز تفکری‌ست که گزینه‌های پیش‌رویش را جایگزین یکدیگر در نظر می‌گیرد، نه زیرمجموعه‌هایی از مجموعه‌ای کلی‌تر. این مغلطه موقعی شدت می‌گیرد که با ارائه‌ی اطلاعاتی گزینش‌شده به مخاطب، او را ترغیب کرد زیرمجموعه را گزینه‌ای محتمل‌تر در نظر بگیرد.
معادل انگلیسی: Conjunction Fallacy
معادل‌های جایگزین: اثر پیوستگی
الگوی منطقی:
X زیرمجموعه‌ی Y است.
بنابراین X از Y محتمل‌تر است.
مثال ۱:
وقتی در خیابان در حال دویدن هستید، احتمال پاچه‌گیری هاپوی خانگی یکی از رهگذران از پاچه‌گیری عضوی از گونه‌ی سگ‌سانان بیشتر است.
توضیح:
این بیانیه مغلطه‌آمیز است، چون «هاپوی خانگی یکی از رهگذران» (البته با فرض این‌که این هاپو یک سگ واقعی باشد، نه یک سگ ربات) نیز عضوی از گونه‌ی سگ‌سانان است. گونه‌ی سگ‌سانان شامل گرگ‌ها، گرگ‌های صحرایی آمریکا (Coyote) و همچنین شیتزوی همسایه (که احتمالاً از حرص کوچک بودنش پاچه‌گیری می‌کند!) می‌شود.
مثال ۲: آقای پیپ بسیار خوش‌تیپ و خوش‌قیافه است، شغلش دکوراسیون داخلی است و عاشق تمام آهنگ‌های باربارا استرایسند (Barbra Streisand) است. آیا به آقای پیپ می‌خورد مرد باشد یا مرد همجنسگرا؟
توضیح: اگر ادعا کنیم آقای پیپ مردی هم‌جنس‌گراست مرتکب مغلطه شده‌ایم، حتی اگر ایشان شب‌ها در شوی مردان زن‌پوش (Drag Queen) رقاصی کند. آقای پیپ ۱۰۰٪ یک مرد است و با درصد اطمینان کمتری ممکن است مردی همجنسگرا باشد، چون گروه «مردان» کلیت زیرگروه «مردان همجنسگرا» را نیز دربرمی‌گیرد.
استثنا: وقتی شرایط متناقض به صورت تلویحی مورد اشاره قرار بگیرند، ولی به اشتباه بیان شوند، مغلطه‌ای اتفاق نمی‌افتد.
در مثال بالا، سوال طوری مطرح شده که ما ۱۰۰٪ مطمئنیم آقای پیپ مرد است، ولی همجنسگرا بودن او ۱۰۰٪ معلوم نیست. ولی اگر شخصی که سوال را پرسیده، به صورت تلویحی اشاره کند «مرد دگرجنس‌گرا» و «مرد همجنسگرا» گزینه‌های موجود هستند، مرتکب مغلطه‌ای نشده است، بلکه صرفاً سوالش را بد بیان کرده است.
منابع:
Kahneman, D. (2013). Thinking, Fast and Slow (۱st edition). New York: Farrar, Straus and Giroux.
ترجمه‌ای از:
