مغلطهی ترکیب (Fallacy of Composition) | مغلطه به زبان آدمیزاد (۱۰۸)
تعریف: مغلطه ترکیب موقعی اتفاق میافتد که شخصی حقیقت داشتن چیزی دربارهی جزئی از کل را به کل نسبت دهد. این مغلطه متضاد مغلطهی تفکیک (Fallacy of Division) است.
معادل انگلیسی: Fallacy of Composition
معادلهای جایگزین: مغلطهی استثنا، استنتاج مشکلدار
الگوی منطقی:
A جزئی از B است.
A دارای ویژگی X است.
بنابراین B دارای ویژگی X است.
مثال ۱:
آجرهای این ساختمان وزنشان کمتر از یک کیلوست. بنابراین این ساختمان کمتر از یک کیلو وزن دارد.
مثال ۲:
هیدروژن خیس نیست. اکسیژن خیس نیست. بنابراین آب (H2O) خیس نیست.
مثال ۳:
مغز شما از مولکول ساخته شده است. مولکولها هوشمند نیستند. بنابراین امکان ندارد مغز شما منشاء هوشمندی باشد.
توضیح: در این مثالها سعی من این بود که این مغلطه را به ترتیب توی چشم بودنش نشان دهم، با اینکه هر سه نمونه به یک اندازه اشتباه هستند. در مثال اول، اشتباه بودن آن مشخص است، چون برای حساب کردن وزن ساختمان باید اجزای سازندهی آن را جمع بست. در مثال دوم، ما میدانیم آب خیس است، ولی ویژگی خیس بودن را موقعی میتوان تجربه کرد که مولکولها در مقیاسی عظیم با هم جمع شوند. در اینجا با مفهوم ویژگیهای ظهوریافته (Emergent Properties) مواجه هستیم. با نادیده گرفتن چنین ویژگیهایی تفکر جادویی (Magical Thinking) اتفاق میافتد. مثال آخر استدلالی رایج برای دفاع از ماوراءطبیعه بودن منشاء هوشمندی است. در نگاه اول تصور اینکه تعدادی مولکول منشاء ایجاد مفهومی پیچیده به نام هوشمندی باشند دشوار است، چون ما تمرکزمان را روی اجزای سازندهی سیستم (موکلولها) گذاشتهایم، نه کل سیستم. کل سیستم ویژگیهای ظهوریافته، حرکت، استفاده از انرژی، دما (نوسان)، نظم و باقی ویژگیهای نسبی را دربرمیگیرد.
استثنا: اگر کل به شباهت اجزا نزدیک باشد، میتوان پیشفرضهای بیشتری دربارهی اجزا را به کل نسبت داد. مثلاً اگر ما از درون یک پاکت چیپسی برداریم، آن را بخوریم و در نظرمان خوشمزه باشد، تصور اینکه کل چیپسهای درون پاکت خوشمزه خواهند بود مغلطهآمیز نیست. البته به شرط اینکه پاکت مربوطه سایز خانواده نباشد، چون بعد از ده دقیقه چیپسخوری ممتد طبیعیست که آدم حالش از هر چه خوراکیست است به هم بخورد.
منابع:
Goodman, M. F. (1993). First Logic. University Press of America.
ترجمهای از:
این مغلطه از جمله مبانی تبعیضها در جامعه بشری است.