بهترین مقاله‌های دانش در هفتهای که گذشت (۱۶ مهر ۹۴)
طی هفته‌ی گذشته، مقالات متعدد و جالبی در حوزه‌های مختلف دانش منتشر کردیم. قسمتی از آنها تحت تاثیر جوایز نوبل پزشکی، فیزیک و شیمی بودند. دیگر مقاله‌ها نیز به موضوعات مختلف، از تسلا «مدل ایکس» گرفته تا آزمایشگاه LHC مربوط می‌شدند. با بهترین مقاله‌های دانش در هفتهای که گذشت همراه باشید.
۱. گفتگوی ویژه‌ی ساینس: ردپاهای علم روی فیلم «مریخی»
چند روزیست که فیلم «مریخی» (The Martian) ساخته‌ی «ریدلی اسکات» (Ridley Scott)، اکران شده است. این فیلم علمی-تخیلی که از رمانی به همین نام اقتباس شده، فضانوردی را به تصویر می‌کشد که روی سیاره‌ی مریخ گیر افتاده و سعی می‌کند نجات پیدا کند. ظاهرا سنگینی کفه‌ی علمی ترازوی این فیلم بیشتر بوده و کارگردانش سعی کرده واقعیت‌های علمی آن را خیلی درست بیان کند. اگر قصد دارید به زودی فیلم «مریخی» را ببینید، خودتان را باید حسابی آماده کنید. این فیلم علاوه بر داستان جذابش، دارای جنبه‌های علمی فراوان است. «مریخی» برای کسانی که علم و فضا را دوست دارند، می‌تواند خیلی جذاب باشد. مجله‌ی ساینس برای اینکه بفهمد چگونه خالقان این فیلم، بین علم و جادوی سینما تعادل ایجاد کرده‌اند، با ریدلی اسکات، کارگردان این فیلم، «اندی ویر» (Andy Weir) نویسنده‌ی رمانی که فیلم بر اساس آن ساخته شده و «جیم گرین» (Jim Green)، از مدیران ناسا که به عنوان مشاور در ساخت این فیلم حضور داشته، مصاحبه کرده است. می‌توانید متن گفتگو را از این لینک بخوانید.
۲. نگاهی به پیچیده‌ترین آزمایشگاه ساخت بشر
پس از دو سال تلاش مهندسان و دانشمندان برای بهبود و ارتقاء پیچیده‌ترین ماشین آزمایشگاهی ساخت بشر، اکنون آزمایشگاه LHC در آستانه‌ی شروع به کار، با بیشینه‌ی ظرفیت خود است. «برخورددهنده‌ی عظیم هادرونی»، پرتوهایی از ذرات زیراتمی که با سرعت ۹۹٫۹۹۹۹۹۹ درصد سرعت نور حرکت می‌کنند را به یکدیگر برخورد می‌دهد. نتیجه‌ی این برخوردها، امکان کشف ذرات زیر اتمی جدیدی است که تا به حال بسیاری از آنها را فقط در نظریه‌ها متصور بودیم. داده‌هایی که در طی یک سال از این برخوردها بدست می‌آید، می‌توانند حجمی به اندازه‌ی ۱۰۰ هزار DVD را پر کنند. این داده‌ها به کار پروژه‌های علمی بی‌شماری می‌آیند که بیش از ۱۰ هزار پژوهشگر، مهندس و دانشجو درگیر آن هستند. این پروژه‌ها، در رابطه با آزمایش نظریه‌های بنیادین فیزیک هستند که فهم ما از عالم را بوجود می‌آورند. از این لینک می‌توانید مقاله‌ی اینفوگرافیک را بخوانید.
۳. تسلا «مدل ایکس»؛ نگاهی به اولین SUV تمام برقی جهان
چند سال پیش بود که شرکت خودروسازی تسلا برای نخستین بار، نوید ارائه‌ی خودرویی منحصر به فرد به نام «مدل X» را داد. این وعده بالاخره چند روز پیش محقق شد. در برنامه‌ای که توسط این شرکت برگزار شد، از این محصول رونمایی شد و به شش نفر از مشتریان نیز سوئیچ خودروی مدل ایکس پیش خرید شده‌‌ی آنها واگذار شد. نخستین خودروی تمام برقی کلاس SUV دنیا از ویژگی‌هایی کاملاً منحصر به فرد برخوردار است. تسلا با ارائه‌ی این خودرو یک بار دیگر گامی برای تحول صنعت خودروسازی و نیز حمل و نقل پاک برداشت. می‌توانید از این لینک مقاله‌ای جامع درباره‌ی تسلا ایکس را بخوانید.
۴. چرا نوترینوها برنده‌ی جایزه‌ی نوبل شدند؟
هفته‌ی پیش، نوعی ذرات زیر اتمی و مرموز به نام «نوترینو» توانستند باعث شوند که یک فیزیک‌دان ژاپنی و یک فیزیک‌دان کانادایی، جایزه‌ی نوبل فیزیک ۲۰۱۵ را ببرند. «تاکاکی کاجیتا» (Takaaki Kajita) از دانشگاه توکیو، سرپرست گروهی بود که سال ۱۹۹۸ توانست در آزمایشگاه «سوپرکامیوکانده» (Super Kamiokande) کشف بزرگ خود را انجام دهد. این آزمایشگاه در یک معدن «روی» واقع در ۲۵۰ کیلومتری شمال‌غرب توکیو قرار دارد. «آرتور مک‌دونالد» (Arthur McDonald) از دانشگاه کویین کانادا نیز گروهی که در رصدخانه‌ی نوترینوی سادبری (SNO) کار می‌کردند را رهبری می‌کرد. آنها در سال ۲۰۰۱ توانستند نتایجی که سال ۱۹۹۸ در آزمایشگاه سوپرکامیوکانده بدست آمده بود را تایید کنند و آن را گسترش دهند. مقاله‌ی مربوط را می‌توانید از این لینک بخوانید.
۵. کمی درباره‌ی دستاوردهای نوبل پزشکی امسال
روز دوشنبه، سه دانشمند برنده‌ی جایزه‌ی نوبل پزشکی (یا فیزیولوژی) سال ۲۰۱۵ شدند. هر سه‌ی آنها، به دلیل فعالیت‌هایی که سال‌ها پیش در یافتن راه‌حلی برای مبارزه با بیماری‌های انگلی انجام داده بودند، جایزه را دریافت کردند. «ویلیام کمپبل» (William Campbell) از دانشگاه درو در مدیسون نیوجرسی و «ساتوشی امورا» (Satoshi Omura) از دانشگاه کیتاساتو در توکیو، نیمی از این جایزه را نصیب خود کردند. این دو، دارویی به نام «اورمکتین» (Avermectin) ساختند که می‌تواند کرم‌های حلقوی که به صورت انگل به بدن انسان وارد می‌شوند را از بین ببرد. این انگل می‌تواند منجر به کوری یا نوعی بیماری که اندام‌های انسان را دچار تغییرات ظاهری ناخوشایند می‌کند، شود. نیم دیگری از جایزه‌ی نوبل امسال، به «یویو تو» (Youyou Tu) از آکادمی علوم پزشکی چین در پکن رسید. او دارویی به نام «آرتمیزینین» (Artemisinin) را ساخته که نقش چشمگیری در درمان بیماری مالاریا دارد. مقاله‌ی مربوط را می‌توانید از این لینک بخوانید.
۶. گفتگوی ویژه‌ی ساینس؛ در جستجوی «سیلیکون ولی» ایرانی
در غرب تهران، بزرگراهی وجود دارد به نام «شهید ستاری». این بزرگراه به یاد «منصور ستاری»، فرمانده‌ی سابق نیروی هوایی ایران نام‌گذاری شده است. بیست سال از سقوط هواپیمای منصور ستاری می‌گذرد و حالا پسر او «سورنا ستاری»، معاون علمی و فناوری حسن روحانی، رئیس جمهور ایران شده است. روحانی پس از روی کار آمدن، سعی کرده افراد کابینه‌اش را از بین تکنوکرات‌های تحصیل کرده و دارای مدرک ph.D انتخاب کند. سورنا ستاری، ۴۳ سال بیشتر ندارد، دارای مدرک دکترای مهندسی مکانیک از دانشگاه صنعتی شریف است و اعتقاد دارد که علم در ایران، باید رابطه‌ای تنگاتنگ با اقتصاد پیدا کند. او می‌گوید که دوست دارد به علم در ایران، «روح کارآفرینی» دمیده شود. او تاکنون در قالب طرحی به نام «صندوق نوآوری و شکوفایی»، ۶۰۰ میلیون دلار وام کم‌بهره به ۱۶۵۰ استارت‌آپ فناوری و دیگر موسساتی که قصد راه یافتن به شاخه‌ای جدید دارند اهدا کرده است. از این لینک می‌توانید ادامه‌ی گفتگو را بخوانید.
۷. برترین خودروهای سوپراسپرت جهان
در سال‌های اخیر، شرکت‌های خودروسازی رقابت نزدیک و تنگا‌تنگی در ساخت سریع‌ترین خودروی جهان داشته‌اند. در این میان، همواره نام‌های معتبری مثل «بوگاتی»، «لامبورگینی» و «فراری» که سابقه‌ی درخشانی در ساخت خودروهای سوپر اسپرت دارند، به چشم می‌خورد. در این رقابت نزدیک، طبق معمول تعدادی از خودروها نمایش قابل قبولی را از خود نشان می‌دهند. اما تعدادی از خودروها هستند که عموما کاربران و دوست‌داران صنعت خودروسازی به ویژه دسته‌ی سوپراسپرت را شگفت‌زده می‌کنند. در طراحی و ساخت خودروهای سوپر اسپرت، بعضی از شرکت‌های سازنده تمرکز خود را روی بهبود شتاب اولیه می‌گذارند. در این میان تعدادی از سازندگان هم هستند که در راه رسیدن به بالاترین شتاب ثانویه تلاش می‌کنند. حالا قصد داریم تا پنج مورد از برترین خودروهای سوپر اسپرت جهان در سال ۲۰۱۵ میلادی را معرفی کنیم. از این لینک می‌توانید به مقاله دسترسی پیدا کنید.
جالبه