ماموریت جدید اروپا برای بررسی سیارات فراخورشیدی به فضا پرتاب شد

بامداد چهارشنبه ۲۷ آذر ماهواره CHEOPS، ماموریت جدید سازمان فضایی اروپا (ESA)، با هدف مطالعه سیارات فراخورشیدی به فضا پرتاب شد.

ماهواره CHEOPS سوار بر موشک سایوز از پایگاه فضایی گویان فرانسه به مدار ارسال شد. علاوه بر این ماهواره چند ماهواره دیگر نیز در این پرتاب به مدار زمین اعزام شدند.

ماموریت اصلی ماهواره CHEOPS بررسی سیارات فراخورشیدی است که پیش از این به دور ستاره‌های درخشان و نسبتا نزدیک کشف شده‌اند. اخترشناسان با کمک داده‌های این ماهواره می‌توانند به اطلاعات دقیق‌تری از مدار سیارات فراخورشیدی و اندازه آن‌ها دست پیدا کنند.

این در حالی است که هدف بیشتر ماموریت‌های قبلی در زمینه سیارات فراخورشیدی، مانند کپلر و تس (TESS)، کشف سیارات جدید بوده است.

ماهواره CHEOPS اما سیاراتی را که با روش گذر کشف شده‌اند با دقت بیشتری بررسی خواهد کرد. سیاراتی که از دید ما درست از مقابل ستاره مادر گذر می‌کنند.

روش گذر یکی از روش‌های مهم و اصلی کشف سیارات فراخورشیدی است که ساز و کاری ساده دارد. در این روش اخترشناسان ستاره را با دقت زیر نظر می‌گیرند و تغییرات کوچک در نور ستاره را ثبت می‌کنند. حال اگر سیاره‌ای فراخورشیدی به دور ستاره در حال گردش باشد و از راستای دید ما درست از مقابل آن گذر کند افت نوری بسیار جزئی ثبت خواهد شد که می‌تواند نشانه‌ای از وجود سیاره باشد. البته کشف سیارات با روش گذر کشفی قطعی نیست و اخترشناسان برای تایید آن باید از روش‌های دیگری نیز بهره ببرند.

تعداد بسیار زیادی از چهار هزار سیاره فراخورشیدی که تا کنون کشف شده‌اند با کمک روش گذر شناخته شده‌اند. تلسکوپ کپلر، که چندی پیش ماموریتش پایان یافت، و ماهواره تس که اکنون در حال فعالیت است، مهم‌ترین ماموریت‌هایی بودند که با این روش به کشف سیارات فراخورشیدی مشغول شدند.

ماهواره CHEOPS نیز با ساز و کاری مشابه به بررسی سیارات فراخورشیدی که پیش از این کشف شده‌اند خواهد پرداخت. داده‌های این ماهواره به اخترشناسان کمک خواهد کرد تا با بررسی مقدار افت نور ستاره مادر به اطلاعاتی درباره سیاره‌ای که به دور ستاره قرار دارد دست پیدا کنند. با بهره‌گیری از این روش می‌توان اندازه سیاره را محاسبه کرد. از سوی دیگر تعیین جرم سیاره نیز با کمک روش‌های دیگر ممکن است. به این ترتیب اخترشناسان می‌توانند با داشتن این اطلاعات چگالی سیاره را محاسبه کنند. محاسبه چگالی سیاره نیز در نهایت این امکان را به اخترشناسان می‌دهد تا بتوانند درک بهتری از جنس سیاره پیدا کنند.

CHEOPS که سازمان فضایی اروپا (ESA) طراحی و ساخت آن را بر عهده داشته است یک ماموریت ارزان‌قیمت است و با بودجه‌ای حدودا پنجاه میلیون یورویی به فضا پرتاب شده است.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از پرتاب ماهواره CHEOPS.

Credit: ESA/ATG medialab