لرزه‌نگار فرانسوی، ماموریت مریخ را به تاخیر انداخت
ناسا پرتاب سطح نشین «اینسایت» (Insight) که قرار بود در ماه مارس ۲۰۱۶ به مریخ ارسال شود را به تاخیر انداخت. این تاخیر به دلیل مشکلی که در ابزار لرزه‌نگار فرانسوی سطح نشین بوجود آمده، اتفاق افتاده است. قرار است این فضاپیما بتواند با گوش دادن به لرزش‌های مریخ، به ساختار درونی این سیاره پی ببرد. ناسا هنوز تاریخ جدیدی برای ارسال این فضاپیما اعلام نکرده، با این حال به دلیل وضعیت قرار گیری زمین و مریخ نسبت به یکدیگر، به نظر نمی‌رسد حداقل تا دو سال دیگر این پرتاب انجام شود.
حالا ناسا باید بتواند مشکل این ابزار را حل کند و حساب کند که تاخیر دو ساله، چقدر برای این ماموریت هزینه دارد. برای رسیدن به نتیجه دو ماه زمان نیاز است. «جان گرونسفلد» (John Grunsfeld) از مقامات ارشد علمی ناسا می‌گوید: «تصمیم می‌گیریم که به جلو برویم یا این کار را نکنیم.»
در روز سوم دسامبر، آزمایشگاه JPL ناسا در کالیفرنیا که این ماموریت را مدیریت می‌کند تایید کرد که در گوی فلزی خلاء مهر و موم شده‌ای که سه لرزه‌نگار را نگه می‌دارد، نشتی بوجود آمده است. این ابزار که با نام «آزمایش لرزه‌ای برای ساختار درونی» (SEIS) شناخته می‌شود، یکی از دو ابزار مهم سطح نشین به حساب می‌آید. ابزار دیگر، دماسنجی آلمانی است که قرار است به درون سوراخی که سطح نشین روی مریخ بوجود می‌آورد فرستاده شود. در عوض ابزار SEIS ساخت آژانس فضایی فرانسه است و با قرار گرفتن روی سطح، می‌تواند به لرزش‌های کوچک پوسته‌ی مریخ، یا همان «مریخ‌لرزه» گوش دهد.
هرچند که در چند هفته‌ی گذشته آژانس فضایی فرانسه تلاش زیادی برای تعمیر نشتی گوی خلاء انجام داد، ولی ظاهرا این تلاش‌ها بی‌نتیجه بوده‌اند. در روز ۲۰ دسامبر، جوش‌کاری‌های جدید انجام شده روی گوی، در سرمای شدیدی که در آزمایشگاه برای شبیه‌سازی سرمای سطح مریخ ایجاد شده بود، مورد آزمون قرار گرفتند و متاسفانه نتوانستند از نشتی جلوگیری کنند. «بروس بانردت» (Bruce Banerdt) از آزمایشگاه JPL ناسا می‌گوید که این خلاء باید فشاری کمتر از یک-دهم میلی‌بار یا یک-ده‌هزارم فشار جو زمین داشته باشد تا ابزار درست کار کند. نشتی باعث شده بود که فشار درون گوی خلاء به دو-دهم میلی‌بار برسد. او می‌گوید: «مشکل در پوسته‌ی آن بوده است.»
دانشمندانی که روی مریخ کار می‌کنند، از این اتفاق یکه خورده‌اند. «لیزا پرت» (Lisa Pratt) که یک زیست‌شیمی‌دان از دانشگاه ایندیانا و همچنین عضو یکی از کمیته‌های مشاوره برای ماموریت‌های مریخ ناسا است می‌گوید: «همه‌ی ما اکنون ناامید شده‌ایم. نابود، کلمه‌ی بهتری است. همه منتظر بودند که بعد از ماموریت وایکینگ، بتوانیم یک ابزار لرزه‌نگار روی مریخ داشته باشیم.»
پرت به دو سطح‌نشین وایکینگ ناسا که در سال ۱۹۷۶ به مریخ رفتند اشاره می‌کند. این دو نیز دارای ابزارهای لرزه‌نگار بودند. با این حال لرزه‌نگار آن‌ها در قسمت بالای سطح‌نشین‌ها قرار داشت و بر اثر بادهای مریخی، نویز زیادی در آن‌ها ثبت می‌شد. به هنگام شروع ماموریت، لرزه‌نگار وایکینگ ۱ از کار افتاد و لرزه‌نگار وایکینگ ۲ هم بیشتر از این‌که مریخ‌لرزه‌ها را ثبت کند، آشکارکننده‌ی بادهای اتمسفر مریخ بود. پرت می‌گوید لرزه‌نگاری که به خوبی عایق شده، مثل همانی که روی اینسایت وجود دارد، می‌تواند قطر پوسته‌ی مریخ، گوشته و مرزهای هسته‌ی آن را مشخص کند.
این ماموریت ۴۲۵ میلیون دلاری، جدیدترین پروژه از برنامه‌های ارزان‌قیمت اکتشافی ناسا بود. ماموریت اینسایت در رقابت با دو ماموریت دیگر، که یکی از آن‌ها قرار بود قایقی را روی تایتان قمر زحل و دیگری فضاپیمایی را روی چند دنباله‌دار قرار دهد، انتخاب شده بود.
منبع: Sciencemag
