فیلمهایی که باید در تعطیلات عید ببینید؛ «پنجره عقبی»
شاهکاری از آلفرد هیچکاک که میتواند با نماهایی فوقالعاده در کنار تعلیق و کشش داستانیاش شما را با سینمای ناب روبرو کند. مردی که از پنجره عقبی خانه شاهد تصاویری است که نمیتواند نادیدهشان بگیرد یا فراموششان کند.
چرا باید پنجره عقبی را ببینیم؟
هیچکاک از جمله فیلمسازهایی است که همزمان حسابی سرگرمتان میکند و یک اثر هنری هم روبرویتان قرار میدهد. فیلمهای مردی که چندین اثرش حتما در میان فهرست بهترینهای تاریخ سینما قرار میگیرند را باید به دقت دید. پنجره عقبی در کنار یکی دو اثر دیگر از جمله بهترین آثار آلفرد هیچکاک و یکی از آثار مطرح تاریخ سینما در نظر گرفته میشود. با این اوصاف نمیشود برای دیدن پنجره عقبی دنبال دلیل گشت، در واقع اگر هنوز این فیلم را ندیدهاید باید دنبال دلیلی بگردید که چرا تا به حال سراغش نرفتهاید؟
معمای خانه روبرویی
یک عکاس خبری که بخاطر شکستگی پا خانهنشین شده طبق عادت همیشگی با لنز دوربین اطرافش را تماشا میکند. طبیعتا بخاطر شرایطش تنها قابی که پیش رو دارد پنجره عقبی خانه است. این پنجره به یک حیاط و یک ساختمان چند طبقه مشرف است. تماشای خانه روبرویی از سر بیکاری باعث میشود عکاس به مسایلی پیببرد که دلهره و تعلیق زیادی را تا شکافته شدن کامل ماجرا به تماشاگران وارد میکند.
پنجره عقبی از جمله فیلمهایی است که محل بحثهای گسترده نظری هم بوده است؛ از جمله روانشناسان و روانکاوان به بررسی نشانههایی در آن پرداختهاند. فیلم در کنار بیان یک قصه سرراست با ریتمی مناسب، در لحظاتی مخاطب را با مفاهیمی غنیتر و پیچیدهتر از آنچه در کل فیلم به نظر میرسد روبرو میکند. البته شاید این ویژگی اغلب آثار آلفرد هیچکاک باشد.
جهان پرتعلیق آلفرد هیچکاک
سوای اینکه با سینمای هیچکاک ارتباط خوبی برقرار کنید یا نه، باید بپذیرید که او از جمله فیلمسازهایی است با کارنامهای بسیار تاثیرگذار و مهم. در واقع نام هیچکاک و سینما به هم گره خوردهاند و سینما بدون او قطعا چیز مهمی کم دارد.
مجله معتبر سایت اند ساند هر چند سال یکبار مجموعهای از منتقدان و فیلمسازان را در یک رایگیری بزرگ شرکت میدهد تا برترین فیلمهای تاریخ سینمای جهان را ردهبندی کنند. در جدیدترین ردهبندی این مجله چندسالی است که فیلم سرگیجه از آلفرد هیچکاک در صدر جدول قرار گرفته است. پس میشود گفت هیچکاک از نظر بسیاری از منتقدان برجستهترین کارگردان تاریخ سینما است. گرچه این گزاره محل مناقشههای بسیاری است اما قطعا اهمیت این سینماگر را نشان میدهد. در همین فهرست فیلمهای دیگری از هیچکاک همچون روانی و پنجره عقبی هم حضور دارند. اما چرا هیچکاک انقدر مهم در نظر گرفته میشود؟
آلفرد هیچکاک از اوایل دهه ۲۰ وارد سینما شد، زمانی که سینما هنوز صامت بود. ساخت اولین فیلم موفقش به سالهای پایانی این دهه باز میگردد. هیچکاک نقش پررنگی در شکل دادن به سبک و سیاق کلی فیلمهای دلهرهآور داشت. او همواره به عنوان یک طرفدار بزرگ تعلیق مطرح بوده. گفته میشود هیچکاک برای نشان دادن اهمیت تعلیق مثالی درباره یک بمبساعتی زده است. او گفته اگر فیلمساز هنگام گفتوگوی دو کاراکتر بمبساعتی را زیر میز نشان مخاطب دهد، مخاطب هر لحظه در تعلیق و دلهره انفجار این بمب خواهد بود. اما اگر بمب زیر میز باشد و مخاطب بمب را ندیده باشد، تنها شاهد یک لحظه غافلگیری انفجار خواهد بود. آلفرد هیچکاک مسلما طرفدار نوع اول فیلمسازی بود. اینکه مخاطب بمب را زیر میز ببیند و در تمام طول فیلم به شکلی ملتهب در انتظار انفجار احتمالی باشد. شیوههای خاص هیچکاک، ابداعات فرمیاش، نوع نگاهش به تعلیق و حضور پررنگش ظرف چندین دهه از آغاز دهه ۲۰ تا اواخر دهه ۷۰ باعث شد نقش او در سینما فراموشنشدنی باشد.
در کنار فیلم پنجره عقبی، فیلمهای دیگری چون روانی، سرگیجه، طناب و مارنی در میان آثار مهم هیچکاک قرار دارند.