فیلمهایی که باید در تعطیلات عید ببینید؛ «روح کندوی عسل»
روح کندوی عسل به باور عموم منتقدین یکی از بهترین فیلمها و به اعتقاد بعضی از منتقدین بهترین فیلم سینمای اسپانیا است. یک فیلم نسبتا مختصر و ۹۷ دقیقهای از یک کارگردان گزیدهکار و باکیفیت.
چرا باید روح کندوی عسل را ببینیم؟
دیدن فیلم سینمایی روح کندوی عسل یک تجربه بصری تکرارنشدنی است. فیلمی که باید گفت خود ِ سینما است. نماهای فیلم به سختی از ذهن مخاطب پاک میشوند و نمادپردازیهای به کار رفته در اثر تا مدتها برای تماشاگر خوراک فکری فراهم میکند. از طرف دیگر اگر بخواهید یکی از چند شاهکار مسلم سینمای اسپانیا را برای دیدن انتخاب کنید هم چارهای ندارید جز اینکه بروید سراغ روح کندوی عسل.
روحِ بیقرار اسپانیا
دختری شش ساله به نام آنا در خانهای بزرگ در منطقه کاستیا با پدر، مادر و خواهرش که رابطهای نسبتا سرد و بیروح دارند زندگی میکند. فیلم از نظر تاریخ روایی به سال ۱۹۴۰ باز میگردد، زمانی که جنگ داخلی اسپانیا تازه تمام شده و نیروهای فرانکو توانستهاند جبهه جمهوریخواه اسپانیا را شکست دهند. پدر سالخورده آنا بیشتر وقتش را صرف نگهداری از کندوهای عسل میکند. در این شرایط تنها همبازی آنا خواهر بزرگترش است. دختری که آنا را دوست دارد اما همزمان گاهی از سادگی دخترک خردسال سو استفاده میکند. آنا همراه با خواهرش در سینمای سیار منطقه فیلم فرانکنشتاین را میبیند. خواهرش به او میگوید غول فیلم نوعی شبح است. علاقه آنا به این شبح زمانی افزایش پیدا میکند که خواهرش یک منطقه مخروبه که آغل گوسفندان بوده را به عنوان محل زندگی این شبح به او نشان میدهد. آنای ِ تنها که عموما به این محل رفت و آمد میکند و در ذهنش درباره شبح خیالپردازی میکند در آغل یک سرباز مجروح جمهوریخواه را پیدا میکند که آنجا مخفی شده است.
روح کندوی عسل فضایی مرموز، پراستعاره و تلخ دارد. منتقدان فیلم را استعارهای از وضعیت اسپانیا پس از جنگ داخلی میدانند. فضای بیروح خانه و ساکنین بیتفاوت آن به نوعی یادآور تجزیه عاطفی شهروندان اسپانیا در طول سالهای جنگ داخلی است. به شکل کلی جنگ داخلی اسپانیا که از سال ۱۹۳۶ تا ۱۹۳۹ ادامه یافت نقش پررنگی در پسزمینه استعاری و نمادپردازانه فیلم دارد. زنبورها و کندوهای عسل هم به شکلی دیگر یادآور جامعه اسپانیا و شرایط پیچیده و نسبتا سیاه آن در دوران قدرت گرفتن ژنرال فرانکو است. نهایتا آنای خردسال به شکلی نمادین یادآور نسل جدید و نوپای اسپانیا است که از خاکستر جنگ برمیخیزد و جهان سرد و بیروح آن سالها را نظاره میکند؛ نسلی که کارگردان خود به آن تعلق دارد.
نابغهی کمکار
ویکتور اریسه کارگردان ۷۷ ساله اسپانیایی پیش از آغاز فیلمسازی، منتقد فیلم و محصل رشته کارگردانی سینما بود. او در ۳۳ سالگی یعنی در سال ۱۹۷۳ روح کندوی عسل را میسازد. اولین فیلم او و یکی از دو فیلم بلند داستانیاش که در تمام دوران حرفهایاش کارگردانی کرده و نام او را به عنوان یکی از بهترین کارگردانهای سینمای اسپانیا جاودانه کرده است. اریسه ۱۰ سال بعد فیلم جنوب را ساخت و از آن پس به جز ساخت یک فیلم مستند و یک فیلم کوتاه دیگر دست به فیلمسازی نزده است. کارگردانی که کمکاریاش برای سینمادوستان عجیب و افسوسبرانگیز است اما اگر تصمیم بگیرد فیلم بسازد باید منتظر یک شاهکار تاریخساز باشیم.