فراموشی برای مغز سختتر از چیزی است که فکر میکنیم
گاهی اوقات فراموش کردن از به خاطر آوردن سختتر است. وقتی خودمان را مجبور میکنیم که یک تصویر را فراموش کنیم، فعالیت مغزیمان در قسمت خاصی از مغز بیشتر از هنگامی است که سعی میکنیم چیزی را به یاد بیاوریم.
«تریسی وانگ» از دانشگاه تگزاس در نشست سالانهی انجمن علوم اعصاب شناختی (CNS) عنوان کرد که اغلب اوقات فراموش کردن یک فرایند منفعلانه است. یعنی ما در آن نقشی نداریم و صرفا خاطره از حافظهی ما پاک میشود. اما در بعضی موارد هم ممکن است عمدا بخواهیم چیزی را فراموش کنیم.
در مطالعهای که گروهی از محققان انجام داده بودند، بیست فرد بزرگسال تصاویری از چهرهها، منظرهها و اشیایی را میدیدند. در این میان، محققان با استفاده از تکنیک ام آر آی کارکردی یا fMRI مغز آنها و واکنش آن به تصاویر را اسکن میکردند. این محققان از بعضی از شرکت کنندگان خواسته بودند که تصویر قبلی را فراموش کنند. در این موارد، افراد پس از مدتی به سختی این تصاویر را به خاطر میآوردند.
محققان از این دادهها برای ساخت یک مدل کامپیوتری استفاده کردند. این مدل میتوانست نشان دهد که واکنش مغز به انواع خاص این تصاویر تا چه حد قوی است. وقتی به شرکتکنندگان گفته میشد که تصویر را فراموش کنند، الگوهای مغزی آنها در واکنش به آن تصویر قویتر از زمانی بود که به آنها گفته بودند تصویر را به خاطر بسپارند. این بدین معنی است که مغز برای فراموشی آگاهانه تلاش بیشتری انجام میدهد.
البته همه میدانند که فراموش کردن آسانتر است و اغلب اوقات نیازی به تلاش کردن ندارد. اما این نتایج نشان میدهند که فراموشی عمدی یک فرایند منفعلانه نیست. بلکه مغز باید برای پاک کردن عمدی یک خاطره فعالیت زیادی انجام دهد.