عجیب‌ترین اتفاقات ادبی سال گذشته چه بودند؟

معمولا وقتی می‌خواهیم از اتفاقات عجیبی که به وقوع پیوسته است، حرفی به میان بیاوریم، جمله‌ را با این عبارت  شروع می‌کنیم: «هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد…» حال اگر به اتفاقات مهمی که در سال ۲۰۱۶ در جهان افتاد نگاهی بیاندازیم، متوجه خواهیم شد که بسیاری از اتفاقات وجود دارند که به‌راحتی می‌توان قبل از آن‌ها از عبارت  مذکور استفاده کرد. مثلا هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد در سال ۲۰۱۶ پرتغال، قهرمان یوفا شود؛ هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد قیمت نفت به پایین‌ترین رقم خود برسد؛ هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد پاریس، نا‌‌آرام شود؛ هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد مستاجر جدید کاخ سفید، این‌گونه جابجا شود و بالاخره هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد «کلی»، «کوهن» و «کیارستمی»، در سال ۲۰۱۶ از دنیا بروند!

این فهرست را می‌توان باز هم ادامه داد. حتی می‌توان به مهمترین و عجیب‌ترین اتفاقات، در حوزه‌های جداگانه،  اشاره کرد. در دنیای ادبیات نیز در سالی که گذشت، اتفاقات مهم و در عین حال عجیبی رخ داد. در ادامه می‌خواهیم سه مورد از عجیب‌ترین اتفاقاتی که در سال ۲۰۱۶ در دنیای ادبیات افتاده است، را با هم مرور کنیم:

۱- نوبل ادبیات برای ترانه!

از انتخاب‌های عجیب و سالانه‌ی آکادمی نوبل که بگذریم، باز هم هیچ‌کس فکرش را نمی‌کرد نوبل سال گذشته را «باب دیلن» ببرد. باب دیلنی که در روزهای اوجش همیشه به عنوان یک خواننده و آهنگساز مورد استقبال قرار گرفته بود، حالا حکم یک ادیب را پیدا کرده بود که جایزه‌اش را به خاطر «خلق تعابیر جدید شاعرانه در سنت شعر آمریکایی» دریافت می‌کرد. اعطای این جایزه به باب دیلن را می‌توان عجیب‌ترین خبر ادبی سال ۲۰۱۶ ارزیابی کرد. خبری که بی‌اعتنایی چند روزه و طفره‌رفتن باب دیلن، از صحبت در موردش، به عجیب بودن آن افزود. خود باب دیلن هم بعد از سکوت چند روزه‌‌اش، دلیل صحبت نکردن در مورد پذیرفتن جایزه نوبل را تعجب بیش از حدش در این مورد دانست و اعلام کرد: «خبر اهدای جایزه نوبل ادبیات، زبانم را بند آورده بود!»

۲- هری پاترجدید، کامینگ سوون…

وقتی آخرین قسمت از سری کتاب‌های هری پاتر نوشته شد، رولینگ اعلام کرد که دیگر کار او با داستان هری پاتر به اتمام رسیده است. بسیاری از طرفداران هری پاتر نیز فکرش را نمی‌کردند این داستان باز هم ادامه پیدا کند. انتشار «هری پاتر و فرزند نفرین شده» در سال ۲۰۱۶، بسیاری را خوشحال کرد. اما شکل نمایشی بودن آن هنوز دل بسیاری از دوست‌داران هری را به دست نیاورده است. انتشار این کتاب، نشان داد که رولینگ هنوز به دنیای هری پاتر وابسته است. دنیایی که به قول خودش تجربه زیست ۲۰ ساله در آن را دارد. سال گذشته رولینگ در اتفاقی عجیب، نوید انتشار دو کتاب دیگر را در مورد هری پاتر و دنیای جادوی‌اش داد و تاکید کرد این کتاب‌ها را به طرفداران همیشگی هری‌پاتر، از گذشته تا امروز تقدیم می‌کند. خبری که باعث شد موجی از خوشحالی بین طرفداران هری پاتر ایجاد شود. از طرفدارانی که به‌تازگی با دنیای هری‌پاتر ارتباط برقرارکرده‌اند تا دوستداران قدیمی‌تر: نوجوانانِ سال ۱۹۹۷ که دیگر چیزی از نوجوانیشان باقی نمانده و حالا ترجیح می‌دهند این کتاب را برای فرزندانشان بخوانند.

۳- فیدل کاسترو، ویراستار غیررسمی آثار مارکز

مرگ فیدل در سال ۲۰۱۶ یکی از مهمترین اتفاقات سال گذشته را رقم زد. مردی که موافقین و البته مخالفین بسیاری در سراسر جهان داشت. بعد از مرگ او مطالب بسیاری در مورد زندگی‌‌اش به چاپ رسید و بحث‌های زیادی در این مورد مطرح شد. همیشه رابطه‌ی بین «فیدل کاسترو» به عنوان کسی‌که در کوبا انقلاب کرد و «گابریل مارکز» به عنوان یکی از طرفدارانش و کسی که نوعی انقلاب را در ادبیات آمریکای جنوبی پدید آورد، از موضوعات جالب و مورد بحث روزنامه‌های ادبی بوده است. مارکز بارها در سخنرانی‌هایش از تاثیر فیدل بر شخصیت خود سخن گفته بود. بعد از مرگ فیدل، بحث‌های زیادی در این مورد به وجود آمد. منتقدان به‌تازگی متوجه شدند، مارکز بسیاری از آثارش را قبل از انتشار، برای کاسترو می‌خوانده است و به نوعی از راهنمایی‌های او برای نوشتن بهتر، استفاده می‌کرده است. با این اوصاف، «فیدل کاسترو» را می‌توان به عنوان «ویراستار غیررسمی آثار مارکز» به‌حساب آورد. در واقع هیچ‌کس فکرش را هم نمی‌کرد که برای مثال، نسخه‌ی اولیه‌ی«صد سال تنهایی» یا «کسی به سرهنگ نامه نمی‌نویسد» توسط «فیدل کاسترو» ویرایش شده باشد. این اتفاق آن قدر عجیب و در عین حال جذاب بود که بسیاری از روزنامه‌های ادبی -فرهنگی آمریکای جنوبی بعد مرگ فیدل، به چاپ مقالاتی در مورد سلایق ادبی، و نقد‌های او در مورد آثار مارکز، پرداختند و آن‌ها را نوشته‌هایی دقیق و کاملا غیر ایدئولوژیک نامیدند.

‌

‌