فصل طوفان شن در مریخ آغاز شده است
طوفان شن در زمین گاهی جان انسانها را میگیرد. در مریخ اما تلفات این طوفانها مربوط به مریخنوردهاست. اکنون و بر اساس دادههای مدارگردهای مریخ به نظر میرسد فصل طوفان شن در مریخ آغاز شده است.
سالهاست که طوفانهای شن در مریخ رصد شدهاند. نمونههای کوچک و بزرگی که گاهی میتوانند باعث ایجاد خطراتی جدی برای مریخنوردها شوند. سال گذشته و در همین ماهها طوفان شن بسیار بزرگی بخش زیادی از سطح مریخ را پوشاند و باعث از کار افتادن مریخنورد فرصت شد.
اکنون در دادههای جدید مدارگرد مارس اکسپرس (Mars Express) سازمان فضایی اروپا (ESA) دانشمندان وقوع طوفانهای مشابهی را مشاهده کردهاند. این مدارگرد در چند ماه اخیر از چند طوفان شن در مریخ تصویربرداری کرده که در نیمکره شمالی مریخ قرار داشتهاند. هر چند که ابعاد این طوفانها از نمونهی سال پیش بسیار کوچکتر است.
نیمکره شمالی مریخ در حال حاضر فصل بهار را سپری میکند. در این فصل ایجاد ابرهای یخ آب و برخاستن غبار جزء رویدادهایی است که به طور معمول در این ناحیه مشاهده میشوند.
مدارگرد مارس اکسپرس تا کنون حداقل هشت طوفان مختلف را در لبهی کلاهک قطبی مریخ رصد کرده است. این طوفانها به سرعت و تنها در طول یک تا سه روز از بین رفتهاند.
اما طوفانهای شن در مریخ همیشه عمر کوتاهی ندارند و حتی میتوانند مناطق بسیار وسیعی از مریخ را تحت تاثیر خود قرار دهند. تابستان گذشته طوفانی از استوای مریخ آغاز شد و سپس تقریبا تمام سطح مریخ را تحت تاثیر قرار داد. این طوفان به مدت چند هفته کل سیاره را در بر گرفته بود.
طوفان شن سراسری سال گذشته در مریخ باعث شد میزان انرژی دریافتی از خورشید در سطح مریخ تا حد زیادی کاهش پیدا کند. به این ترتیب مریخنورد فرصت که با انرژی خورشید فعالیت میکرد پس از مدتی نتوانست انرژی مورد نیاز خود را تامین کند. در نهایت پس از چندین هفته تلاش برای احیاء این مریخنورد تلاشها نتیجهای نداشت و ماموریت مریخنورد فرصت به پایان رسید.
عکس کاور: طوفان شن در لبهی کلاهک قطب شمال مریخ. تصویر را مدارگرد مارس اکسپرس سازمان فضایی اروپا ثبت کرده است. این مدارگرد از سال ۲۰۰۳ در مدار مریخ قرار دارد.
Credit: ESA/GCP/UPV/EHU Bilbao