طوفان سراسری در مریخ چهره این سیاره را تغییر داد
از حدود دو ماه پیش طوفان شدیدی در سیاره مریخ شروع شد و به مرور گسترش پیدا کرد تا در نهایت تمام این سیاره را در بر گرفت. در تصاویری که مدارگرد مریخ ثبت کرده، چهره این سیاره با تصاویری که دوماه پیش ثبت شده بود بسیار تغییر کرده است که ناشی از گرد و غبار موجود در جو این سیاره است.
مریخ نورد آپورچونیتی ناسا هفته‌هاست که از کار افتاده و قادر به شارژ کردن باتری‌های خود نیست. باتری‌های این مریخ نورد با استفاده از انرژی خورشیدی شارژ می‌شود و در هفته‌های اخیر به خاطر افزایش میزان گرد و غبار در جو مریخ نتوانسته باتری‌های خود را شارژ کند و از کار افتاده است. هرچند این طوفان شرایط بحرانی برای آپورچونیتی به وجود اورده اما از سوی دیگر فرصت خوبی در اختیار مدارگرد شناسایی مریخ (MRO) قرار داده است تا جو مریخ را در این شرایط مطالعه کند.
در هر ۶ یا ۸ سال زمینی تنها یک بار طوفان سراسری در مریخ رخ می‌دهد
طوفان سراسری در مریخ اتفاق نادری است و در هر ۶ یا ۸ سال زمینی تنها یک بار رخ می‌دهد. برای همین ناسا تمام ماموریت‌های مریخ خود را بسیج کرده تا این پدیده را مطالعه کنند. در حال حاضر مریخ نورد دیگر ناسا، کیوراسیتی، که برخلاف آپورچونیتی از سوخت هسته‌ای بهره می‌برد و بدون نیاز به تابش خورشید می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد در حال مطالعات هواشناسی در سطح مریخ است و مدارگرد شناسایی مریخ خارج از سیاره این پدیده را مطالعه می‌کند.
در حال حاضر نگرانی‌هایی در خصوص شرایط مریخ نورد آپورچونیتی وجود دارد اما مقامات ناسا معتقدند این مریخ نورد وارد حالت هایبرنیت شده و به محض دریافت کردن نور خورشید مجددا می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. براساس تجربه‌ای که از طوفان سراسری سال ۲۰۰۱ مریخ وجود دارد، پیش‌بینی می‌شود شدت این طوفان اوایل ماه سپتامبر کاهش پیدا کند و غلظت گرد و غبار به حدی برسد که آپورچونیتی بتواند باتری‌های خود را شارژ کند.
این عکس‌ها توسط دوربین تصویرگر رنگی مدارگرد MRO ناسا قبل از آغاز طوفان در ماه می ۲۰۱۸ (سمت چپ) و پس از طوفان در جولای ۲۰۱۸ (سمت راست) ثبت شده است.
یکی دیگر از ابزارهایی که این طوفان را مطالعه می‌کند سامانه تصویربرداری حرارتی (THEMIS) است که روی مدارگرد ادیسه قرار دارد و دمای سطح و دمای اتمسفر مریخ را مطالعه می‌کند. به گفته مایکل اسمیت یکی از اعضای THEMIS می‌گوید: این یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای آب و هوایی است که ما تا کنون در مریخ شاهد آن بوده‌ایم. اسمیت همچنین افزود: اندازه‌گیری جو سراسری مریخ از ۱ بار در هر ۱۰ روز که پیش از طوفان طبق برنامه انجام می‌شد در حال حاضر به دوبار در هر هفته افزایش یافته است.
ناسا گفته جزئیاتی که توسط که داده‌های ادیسه و MRO در اختیار ما قرار می‌دهد، به محققان کمک می‌کند تا به این مسئله پی‌ببرند که چرا برخی از طوفان‌های مریخ به صورت محلی باقی می‌‌مانند و برخی دیگر به صورت سراسری تمام جو سیاره را در برمی‌گیرد.
در حال حاضر اعضای تیم تحقیقاتی ماون سعی می‌کنند تاثیر این طوفان‌ها را در سرعت بخشیدن به فرایند از بین رفتن جو مریخ مطالعه کنند.
کاوشگر فضایی MAVEN (ماموریت تکامل مواد فرار و جو مریخ) نیز که با هدف یافتن دلایل از دست رفتن جو ضعیف مریخ در گذشته و تغییرات اقلیمی این سیاره از گرم و مرطوب به سرد و خشک به سوی سیاره همسایه زمین فرستاده شده است در حال حاضر در حال مطالعه این طوفان است. مشاهدات ماون پیش‌تر نشان داده بود که جو مریخ در اثر تابش ذرات باردار خورشید و پس از از بین رفتن میدان مغناطیسی این سیاره از بین رفته است. در حال حاضر اعضای تیم تحقیقاتی ماون سعی می‌کنند تاثیر این طوفان‌ها را در سرعت بخشیدن به فرایند از بین رفتن جو مریخ مطالعه کنند.
ناسا در جریان این پدیده بار دیگر نشان داد که چگونه می‌توان از دل حوادث پیش‌بینی نشده نتایج مفید و فرصت‌های بیشتر برای تحقیقات به دست آورد.
منبع: Space.com
