شناگران ناشناخته طبیعت
افسانه‌های زیادی درباره قدرت شناگری حیوانات وجود دارد، در مقابل روایت‌های زیادی هم هست که می‌گوید پستاندارانی مانند شترها و خوک‌ها توانایی شنا کردن ندارند. آیا این روایت‌ها درست است؟ واقعیت این است که برخی از پستانداران مانند نهنگ‌ها، فک‌ها، پورپویزها و خوک‌های دریایی به وضوح در رده شناگران حرفه‌ای جای دارند و بدن‌شان برای شناگری تکامل پیدا کرده اما جالب است بدانید که برخی از پستانداران خشکی‌زی هم قادر به شنا کردن هستند. آیا باور می‌کنید که بزها و گاوهای اهلی هم قدرت شنا کردن دارند؟ حتی گربهسانان هم می‌توانند شنا کنند، هرچند که اغلب گربهسانان از اینکار به هیچوجه لذت نمی‌برند. در مقابل برخی دیگر همچون شترها شهرت به عدم قابلیت شنا کردن دارند اما در بین آن‌ها هم شناگران قابلی یافت می‌شود. در ادامه شما را با برخی از این شناگران ناشناخته خشکی‌زی آشنا خواهیم کرد:
۱- شتر کارای Kharai Camel
در حال حاضر گجرات در هندوستان زیستگاه شترهای موسوم به کارای است که توانسته‌اند خود را با شرایط خاص آب و هوایی منطقه موسوم به ران (Rann) سازگار کنند. ران نام منطقه‌ای وسیع و پوشیده از تالاب‌های آب شور است که بخش اعظم آن در ایالت موسوم به گجرات واقع شده. این ناحیه تیپ زیستگاهی از جنس دریایی کم‌عمق و بسیار شور دارد و خاستگاه جمعیت کم‌تر از ۱۰ هزارتایی شترهای دوکوهانی است که از نظر رده‌بندی حفاظتی بعنوان گونه در معرض خطر شناخته شده‌اند. دامپزشکان و متخصصانی که بر روی این شترها مطالعه می‌کنند، به این نکته اشاره کرده‌اند که شترهای کارای درست برخلاف هم‌نوعانشان در صورت مواجهه با آب علاقه زیادی برای ورود و گذر از گذرگاه‌های آبی دارند. شترهای کارای گجرات را با عنوان شترهای شناگر می‌شناسند.
۲- فیل‌های سنگین وزن در آب
دانشمندان باور دارند که فیل‌ها سنگین‌وزن‌‌ترین حیوانات خشکی‌زی هستند که توانایی شنا کردن دارند. این مساله تاحدودی کشف فسیل فیل‌ها در جزایر دورتر از سواحل کالیفرنیا، چین و مدیترانه را توجیه می‌کند. در حقیقت باید این نکته را هم بدانید که فیل‌ها شناگران قهار و قابلی هستند، آن‌ها می‌توانند مسافتی در حدود ۵۰ کیلومتر شنا کنند. فیل‌ها از ابزاری موسوم به لوله تنفس برای شنا کردن استفاده می‌کنند و همین ابزار پیشرفته آن‌ها باعث شده که برخی از دانشمندان تکامل فیل‌ها را در راستای شناگری توصیف کنند. تحقیقات نشان می‌دهد که آناتومی فیل‌ها بالغ بر ۳۰۰ میلیون سال پیش برای شناگری تکامل پیدا کرد.
۳- خرس‌های قطبی و توانایی خارق‌العاده شناگری
خرس‌های قطبی شناگران توانایی هستند، بایستی آن‌ها را به نوعی پستانداران آبزی هم به حساب آورد اما این مساله به هیچوجه قابلمقایسه با خوک‌های دریایی، نهنگ‌ها و سمورهای دریایی که تمام یا بخش اعظم عمر خود را در آب میگذرانند؛ نیست. خرس‌های قطبی زیستن بر روی یخ‌های قطبی را ترجیح میدهند. در فصل بهار مادرها با تولههای کوچک خود که کم‌تر از ۳۰ کیلوگرم وزن دارند، مسافت‌های خیلی بعید را میپیمایند تنها به این دلیل که اجبار تولهها به شنا کردن میتواند احتمال سرمازدگی و حتی مرگ آن‌ها را تقویت کند. پروفسور جورج دورنر (George Durner) در سال ۲۰۱۱ در مجله بیولوژی قطبی به نکته‌ای جالب اشاره کرد: «یک خرس قطبی ماده را برای بار اول در اواخر مرداد و برای بار دوم در اوایل آبان سال ۲۰۰۸ در حوالی دریای بیوفورت زندهگیری و سپس با یک گردنبند ردیاب رادیویی رهاسازی کردیم. این خرس ۶۸۷ کیلویی بیش‌تر از ۹ روز را به طور مداوم شنا کرد، بعد از آن هم به طور متناوب یا خود را به آب زد یا در روی یخ‌های قطبی مسافتی بالغ بر ۱۸۰۰ کیلومتر را پیمود. برآورد میزان جابجایی، فعالیت در طی هر ساعت، درجه حرارت زیرپوستی و خارجی بدن این خرس جلوه متفاوتی از نحوه زیست و تواناییهای این حیوان را در پیش روی ما قرار داد. این خرس و نوزاد یک سالهاش در فاصله بین دو بار زندهگیری ۲۲ درصد وزن بدن خود را از دست داده بودند. باور ما این است که مسافت باورنکردنی که از شنای این خرس ثبت کردیم، میتواند به آن‌ها در مواجهه با کاهش سطح یخ‌های قطبی کمک کند. اما این را هم باید در نظر داشت که اینکار نهتنها هزینههای بالای انرژی را برای خرس‌ها به همراه دارد بلکه حتی میتواند بر قابلیت باروری آن‌ها نیز به شدت اثر بگذارد.»
۴- گربه‌سانی شیفته آب
اغلب پستانداران از جمله حتی گربه‌سانانی مانند شیرها، پلنگ‌ها و حتی یوزها توانایی شنا کردن دارند اما اینکار در آن‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد. اینکه یک حیوان توانایی شنا کردن داشته باشد با اینکه در شنا ماهر باشد، تفاوت زیادی دارد. اغلب گربهسانان بزرگ از شنا کردن پرهیز می‌کنند چرا که آن‌ها برای زندگی در خشکی تکامل پیدا کرده‌اند. اما این خصلت در مورد ببرها صدق نمی‌کند و علت آن‌هم این است که زیستگاه ببرها متفاوت است. رودخانه‌های متعدد بسیاری در زیستگاه ببرها هست که آن‌ها با گذر از آن‌ها قدرت خارق‌العاده شناگری‌شان را به رخ می‌کشند. نخستین دلیل شنا کردن ببرها این است که می‌خواهند خودشان را خنک کنند. یک دلیل دیگر ببرها برای شنا کردن این است که تعقیب طعمه در حین شکار برای آن‌ها راحت‌تر است. ببرها با بودن در آب آن هم در فصول گرم آرام‌شان را بدست می‌آورند و اینکاری است که گاهی جگوارها، پلنگ‌ها و حتی شیرهای آفریقایی هم گاه و بیگاه انجام میدهند.
۵- خفاش‌های شناگر
آیا می‌دانستید که خفاش‌ها هم توانایی شنا کردن دارند؟ تحقیقات نشان می‌دهد که خفاش‌ها در شرایط استرس‌زا قادر به شنا کردن هستند و نحوه شنا کردن آن‌ها بی‌شباهت به شنای پروانه در انسان‌ها نیست. سال گذشته تحقیقات جالبی توسط محققان مرکز تحقیقاتی اسمیتسونین آمریکا (Smithsonian Institute) در مورد قدرت شنا کردن خفاش‌ها انجام شد. این تحقیقات نشان داد که علیرغم اینکه مهارت خفاش‌ها در شناگری بی‌نظیر است اما این ویژگی جزئی از خصلت طبیعی آن‌ها نیست بلکه آن‌ها صرفاً در شرایط اضطراری شنا می‌کنند. رفتار برخی از گونه‌های خفاش‌ها مانند جنس موسوم به (Pteropus) که از آن‌ها اغلب با عنوان خفاش‌های بزرگ یاد می‌شود، از این نظر بسیار جالب است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها برای نجات شکاری که انجام داده‌اند، به آب می‌زنند.
۶- گردن‌دراز ناکارآمدی که غرق نمی‌شود
زرافه‌ها موجودات خارق‌العاده‌ای هستند. یک نوزاد زرافه ظرف ۲۰ دقیقه روی پای خود می‌ایستد و در اولین سال زندگی‌اش هم حدود ۲٫۱ متر رشد می‌کند. اما آیا این حیوان زیبا قادر به شنا کردن است؟ مشاهدات جالب برخی از محققان حاکی از آن است که گونه موسوم به زرافه کلیمانجارو Giraffa tippelskirchiبرای عبور از رودخانه گاهی شنا می‌کند. اما این را هم به یاد داشته باشید که قابلیت‌های شنا کردن زرافه‌ها هنوز نیاز به تحقیقات بیش‌تر دارد اما دانشمندان معتقدند که شنا کردن آن‌ها بعید نیست فقط مستلزم تقلای زیاد و هدر رفت انرژی زیاد است.
۷- شامپانزه‌های شناگر خوشحال
تا مدت‌ها تصور می‌شد که شامپانزه‌ها و میمون‌های بزرگ اصلاً توانایی شنا کردن ندارند تا اینکه در سال ۲۰۱۳ میلادی فیلمی از یک شامپانزه خوشحال در حال شنا کردن منتشر شد. بررسی‌های دو محقق به نام‌های رناتو بندر (Renato Bender) و نیکول بندر (Nicole Bender) بر روی یک شامپانزه به نام کوپر(Cooper) و یک اورانگوتان به نام سوریا (Suriya) نشان داد که برخلاف تصورهای پیشین، میمون‌ها و اورانگوتان‌ها نیز قادر به شنا کردن هستند. اما واقعیت این است که اجداد آن‌ها سال‌ها پیش علاقه به شنا کردن را به طور کل از دست داده‌اند و شنا کردن بر روی درختان را به شنا کردن در آب ترجیح داده‌اند. با وجود این که شنا کردن میمون‌ها خیلی بعید است اما از نظر فیزیولوژیکی امکان‌پذیر است و کوپر و سوریا نمونه‌های آموزش‌دیده‌ای بودند که این فرضیه را ثابت کردند.
منابع: earthtouchnews، sciencedirect، voices.nationalgeographic، arkive، timesofindia
بابت این مطلب زیبا از شما سپاسگزارم.
شامپانزه‌های شناگر “خوشحال”، خیلی باحال بود :-))