کودتای ترکیه و نقش شبکه‌های اجتماعی
در نخستین ساعات روز شنبه، ۲۶ام تیر ماه گروهی از نظامیان ارتش ترکیه، کنترل مناطقی کلیدی در شهرهای آنکارا و استانبول را در دست گرفتند. هدف از این تحرک نظامی که از آن با عنوان کودتای نظامی یاد می‌شود، تلاش برای در درست گرفتن قدرت و ساقط کردن دولت «رجب طیب اردوغان»، رییس‌جمهور وقت این کشور عنوان شده است. شب گذشته و ساعاتی پس از شروع این تحرکات نظامی بیانیه‌ای که گفته می‌شد از سوی ارتش ترکیه قرائت می‌شود از تلویزیون ملی این کشور پخش شد که در آن ادعا می‌شد، ارتش برای دموکراسی و حقوق بشر، اداره‌ی امور کشور را در دست خواهد گرفت.
ترکیه ساعات پر التهابی را پشت سر گذاشت و در ساعات ابتدایی کودتا خبری از اردوغان نبود. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، اردوغان در زمان کودتا در تعطیلات تابستانی و خارج از استانبول بسر می‌برد. معاونان اردوغان خبر داده بودند که بلافاصله بعد از فراهم شدن شرایط، او با مردم ترکیه سخن خواهد گفت؛ اما تصرف تلویزیون ملی ترکیه توسط ارتش، این امر را با مشکل مواجه کرده بود. اما سرانجام اردوغان موفق شد با مردم کشور ترکیه سخن بگوید و از آن‌ها خواست تا برای مقابله با تحرکات نظامیان خودشان را به خیابان‌ها و اماکن کلیدی که ارتش آن‌ها را تصرف کرده بود، برسانند.
حضور گسترده‌ی نیروهای نظامی باعث ترس مردم دو کلان شهر ترکیه شده بود و تعداد زیادی از مردم علی‌رغم میل‌شان حاضر نبودند در خیابان‌ها حاضر بشوند. درست در این لحظه‌ی سرنوشت‌ساز بود که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نقشی تاثیرگذار در تعیین مسیر و سرنوشت ترکیه بازی کردند. با این‌که گزارش شده از همان نخستین ساعات شروع کودتا، تمام شبکه‌های اجتماعی کلیدی اعم از فیسبوک، توویتر و یوتیوب با محدودیت‌های فراوان مواجه شدند، اما در نهایت همین شبکه‌ها بودند که مردم را به خیابان‌ها کشاندند و نتیجه‌ی نهایی کودتا را رغم زدند.
شاید کم‌تر کسی تصورش را می‌کرد امکان پخش زنده در شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک و پریسکوپ تا این حد بتواند تاثیرگذار و جریان‌ساز باشد؛ اما مردم ترکیه با استفاده از همین ابزار و به اشتراک گذاشتن لحظاتی که در خیابان‌ها تجربه می‌کردند، تعداد بیش‌تری از مردم را به خیابان‌ها دعوت کردند و با همین روش مبارزه‌ی مردم با ارتش وارد فاز بعدی شد. خود اردوغان هم که امکان حاضر شدن در مقابل دوربین‌های تلویزیون را نداشت، از طریق اپلیکیشن Face Time پیام‌اش را به مردم ترکیه رساند. مجری تلویزیون با نشان دادن صفحه‌ی نمایش گوشی هوشمندش به بیننده‌ها پیام اردوغان را به مخاطبان‌اش رساند. استفاده از اپلیکیشن Face Time و اطمینان ضمنی مردم ترکیه از این‌که رییس‌جمهور کشورشان به دست نیروهای ارتش نیافته و هنوز هم می‌تواند آن‌ها را رهبری و هدایت کند؛ بر پررنگ‌تر ظاهر شدن‌شان در خیابان‌ها تاثیر بسزایی داشت.
در نخستین ساعات بامداد دیروز، بازار شبکه‌های اجتماعی در کشورمان هم حسابی داغ بود و پیام‌های مختلفی از طریق تلگرام، توویتر و فیسبوک بین کاربران ایرانی دست به دست می‌شد. نکته‌ی جالب این‌جا بود که بعد از مخابره و اشتراک تعدادی خبر دقیق از این ماجرا، بازار شایعات و خبرهای غیر موثق حسابی داغ شد؛ عده‌ای از سفر اردوغان به ایران و عده‌ای دیگر از فرارش به آلمان خبر می‌دادند. حتی عده‌ای خبر مرگ اردوغان به دست نظامیان ارتش را تایید کردند که به هیچ‌وجه صحت نداشت. نوبت شایعات و اخبار دروغ که به اتمام رسید به‌شکل عجیبی تعدادی از گروه‌ها و کانال‌های فعال در این شبکه‌های اجتماعی به تولید محتوای طنز در خصوص این کودتا دست زدند؛ جوری که تا ساعات اولیه‌‌ی صبح امروز چند صد محتوا با مضمون طنز در شبکه‌های اجتماعی منتشر و دست به دست شد.
شب گذشته و در جریان کودتای نظامی ترکیه یک بار دیگر قدرت شبکه‌های اجتماعی در ایجاد ارتباط میان مردم در لحظات کلیدی و سرنوشت‌ساز به اثبات رسید. هرچند در لحظاتی آن‌چه در شبکه‌های اجتماعی پخش یا بازنشر شد دل‌خراش و ناراحت‌کننده بود، اما در نهایت به کمک این ابزار مهم و کاربردی مردم توانستند کودتای روز پانزدهم جولادی ترکیه را خنثی کنند.
نظر بعضی ها هم اینه که کل این جریان یک بازیه تبلیغاتی برای مردمی نشان دادن اردوغان بوده، کی میدونه ؟!!! ولی خوب کودتا چند ساعته یکم عجیبه!
ملت باحالی هستیم.هر اتفاقی هر جای دنیا میفته میشینیم ازش جوک میسازیم.هر بلایی سرمون میارن میشینیم جوک میسازیم.واسه مسائل سیاسی،مسائل فرهنگی،مسائل اقتصادی،حوادث طبیعی،هر اتفاقی که میفته فقط جوک میسازیم.نمیدونم آخر به کجا قراره برسیم.