عجایب خلقت (قسمت سوم): نام این حیوان عجیب چیست؟

ممکن است مدفوع احشام و سایر نشخوارکنندگان برای ما نامطبوع باشد، اما برای سوسک‌های سرگین یک منبع غذایی غنی محسوب می‌شود. سوسک‌های سرگین از سرگین حیوانات برای تغذیه فرزندانشان استفاده می‌کنند. آن‌ها مدفوع را زیر زمین و البته نزدیک به سطح دفن کرده و بر روی آن تخم می‌گذارند. در خلال این پروسه نه‌تنها مدفوع سایر حیوانات بازیافت می‌شود، بلکه در عین حال کود لازم هم برای حاصلخیزی به خاک هم افزوده می‌شود.

ابعاد سوسک‌های سرگین به‌طور متوسط ۲.۵ سانتی‌متر است و زیستگاه آن‌ها نیز علفزارهایی است که نشخوارکنندگان از آن گذر می‌کنند. سوسک‌های سرگین در سه قاره اروپا، آسیا و آفریقا یافت می‌شوند و منبع غذایی آن‌ها سرگین حیوانات است.

تونل‌سازان

مراحل ساخت لانه‌های زیرزمینی سوسک‌های سرگین

برخی از سوسک‌های سرگین­ مانند سوسک‌های اروپایی، تونل‌هایی را در ذیل و اطراف مدفوع اسب و سایر احشام حفاری می‌کنند. سوسک‌های ماده قبل از تخم‌گذاری در انتهای هر تونل یک پلت مدفوع را انبار کرده و سپس تخم‌ها را در آن می‌گذارند و بعد از اتمام کار هم درب تونل را با خاک مهر و موم می‌کنند.

یک سوسک سرگین از نمای نزدیک

سوسک‌های سرگین­ از پاهای قوی جلویی‌شان برای حفر شبکه‌های تونلی در نزدیکی مدفوع استفاده می‌کنند. پاهای آن‌ها ظاهری دندانه شکل دارد که به آن‌ها کمک می‌کند تا خاک را در زمان حفاری پس بزنند. اما نکته جالب اینجاست که سوسک‌های سرگین بوی مدفوع تازه را از فاصله دور احساس می‌کنند. اگر در طبیعت به آن‌ها برخورد کرده باشید، لابد متوجه شده‌اید که در اطراف مدفوع نشخوارکنندگان اغلب سوسک‌هایی هستند که در جهات مختلف پرواز می‌کنند، این‌ها همان سوسک‌های سرگین هستند که از فاصله دور بوی غذا را استشمام کرده و به سمت آن آمده‌اند. زمین نزدیک به مدفوع معمولا پیش از آن که سوسک‌ها شروع به جابجایی کنند، حفاری می‌شود. بخش‌های عمیق‌تر تونل‌ها هم اول حفر می‌شوند. مسیرهای عبوری جانبی نیز پس از گذاشتن تخم‌ها با خاک پر می‌شود و فرآیند لانه‌سازی کم‌کم روی غلتک می‌افتد.

غلتک گردان‌ها

سوسک‌های سرگین در حال آماده‌سازی توپک غذایی

برخی از گونه‌های سوسک‌های سرگین به‌سختی کار می‌کنند و توپ‌های گردی از مدفوع می‌سازند که بتوانند بعدا آن را از محل دور کنند، در حالی که برخی دیگر بالعکس در همان محلی که مدفوع هست، تخم می‌گذارند. برخی از سوسک‌های سرگین با گرداندن مدفوع بر روی زمین از آن توپ‌های گردی می‌سازند. هر کدام از این توپ‌ها می‌تواند ۵۰ بار سنگین‌‌تر از وزن یک سوسک سرگین‌گردان باشد. سوسک‌ها از این توپ‌ها برای تغذیه افراد جوان‌تر استفاده می‌کنند. اما برخی از گونه‌ها که به نام سوسک‌های سرگین مقیم معروفند، بجای اینکه انرژی خود را صرف ساختن توپ‌های گرد کنند یا تونل‌های عمیق حفاری کنند، روی خود مدفوع تونل می‌سازند و از آن به‌عنوان یک منبع غذایی مناسب برای لاروهایشان استفاده می‌کنند.

زمانی که لاروهای سوسک‌های سرگین از تخم خارج شدند، به مدت یک سال از پلت مدفوع دفن‌شده تغذیه می‌کنند. مدفوع کلیه نیازهای غذایی آن‌ها را مرتفع می‌کند. لاروها پیش از آنکه تبدیل به شفیره شوند، چندین بار هم جلداندازی می‌کنند. شفیرگی مرحله‌ای از حیات است که در خلال آن حشرات به بلوغ می‌رسند.

شگفتی‌های دنیای سوسک‌های سرگین

یک سوسک سرگین در حوالی شیراز

تا امروز بیش از ۵ هزار گونه سوسک سرگین در دنیا شناسایی شده است. گونه‌های مختلفی از سوسک‌های سرگین در سرتاسر دنیا زندگی می‌کنند و همه آن‌ها نیز شریک ضیافتی هستند که بر روی سرگین حیوانات بومی برپا می‌شود. طول عمر آن‌ها اغلب بالغ بر ۳ سال است. یک سوسک سرگین ماده هر بار بین ۳ الی ۲۰ تخم می‌گذارد و در طول یک شب می‌تواند ۲۵۰ برابر وزن بدنش مدفوع را در زمین دفن کند. عمق تونل‌هایی که سوسک‌های سرگین حفر می‌کنند، می‌تواند بیش از ۲۰ اینچ (۵۰ سانتی‌متر) باشد. مطالعات نشان می‌دهد که سوسک‌های سرگین شب‌کار از آسمان شب برای جهت‌یابی استفاده می‌کنند. سوسک‌های سرگین بسیار دقیق هستند، آن‌ها اندازه هر پلت سرگین را به دقت انتخاب کرده و می‌سازند چرا که لاروهای آن‌ها باید در طول مدت یک سال کلیه نیازهای غذایی‌شان را از این سرگین‌ها تامین کنند.

منابع:

the conversation

thought co

Encyclopedia of insects