سوختگی نمایشگر چیست و چگونه میتوان از آن جلوگیری کرد؟
در بحثهای مفصلی که پیرامون مزایا و معایب نمایشگرهای السیدی و اولد شکل میگیرد، بالاخره کسی موضوع سوختگی نمایشگر اولد را به میان میآورد. هدف پیش کشیدن این موضوع هم معمولا بیان این نکته است که نمایشگرهای اولد بعد از مدتی استفاده دیگر ظاهر خوبی نخواهند داشت ولی برای نمایشگرهای السیدی چنین اتفاقی نمیافتد. اما مانند بسیاری از این نوع بحثوجدلها، معمولا اطلاعات درستی ردوبدل نمیشود و عمدتا قصههایی اغراقشده میشنوید.
شاید هیچوقت به چنین موردی بر نخورده باشید، اما همین احتمال وقوع آن باعث میشود که بسیاری از خریداران گوشیهای گرانقیمت با خیال راحت دست به چنین خریدی نزنند و گمان کنند که این سوختگی نمایشگر احتمالا برای آنها هم رخ بدهد. برای این که چنین نگرانیهایی را برطرف کنیم، در ادامهی مطلب بهطور مفصل در مورد این موضوع توضیح میدهیم. اینکه سوختگی نمایشگر چیست، چرا اتفاق میافتد و چگونه میتوان از وقوع آن جلوگیری کرد.
سوختگی نمایشگر چیست؟
اصطلاح «سوختگی» (Burn in) کمی گمراهکننده است، زیرا این موضوع ربطی به سوختن واقعی یا گرما ندارد. این اصطلاح برای مواقعی به کار میرود که قسمت یا قسمتهایی از نمایشگر دچار تغییر رنگ دائمی شده باشد. این مشکل میتواند به شکل یک متن یا کادر عکس، محو شدن رنگها در یک قسمت و انواع شکلها و الگوها خودش را نشان دهد. در صورت وقوع چنین مشکلی، نمایشگر بدون هیچ مشکلی به فعالیت خودش ادامه میدهد، اما در زمان روشن بودن نمایشگر، هالهای از یک تصویر یا تغییر رنگ در قسمتی از نمایشگر دیده خواهد شد. زمانی به چنین مشکلی عنوان سوختگی یا همان Burn in اطلاق میشود که اولا دائمی باشد و ثانیا منشأ آن از جانب سختافزار نمایشگر باشد. مثلا مشکلات گرافیکی که به دلیل نرمافزار یا مشکل در مداربندی درایور نمایشگر به وجود آمده، ارتباطی با موضوع سوختگی ندارد.
تاریخچهی استفاده از این اصطلاح به دوران مانیتورهای CRT برمیگردد؛ در این مانیتورها از ترکیبهای فسفری استفاده میشد که برای ایجاد تصاویر، نور ساطع میکردند و این مواد در طی مرور زمان درخشندگیشان را از دست میدادند. پنلهای السیدی هم میتوانند دچار چنین مشکلی شوند، اما به دلیل نوع ساختار آنها، بهندرت چنین اتفاقی میافتد.
وقوع چنین مشکلی در نمایشگرهای اولد گوشیهای امروزی هم امکانپذیر است؛ هرچند به شدت و چشمگیری مانیتورهای CRT نمیرسد. باوجود تمام این حرفها، حتی در صورتی که چنین مشکلی بروز پیدا کند، پیدا کردن آن چندان ساده نیست؛ غیر از این که دقیقا بدانید به دنبال چه میگردید. معمولا بعد از ساعتها روشن ماندن نمایشگر است که چنین مشکلی پدیدار میشود. در گوشیهای هوشمند، احتمال سوختگی قسمتهای مربوط به نوار نوتیفیکیشنها و دکمههای مجازی پایین نمایشگر بیش از قسمتهای دیگر است. برای نمونه میتوانید به تصویر بالا نگاهی بیندازید.
چرا چنین مشکلی رخ میدهد؟
دلیل اصلی سوختگی نمایشگر به خاطر این است که در نمایشگرها، قسمتهای تولیدکنندهی نور طول عمر یکسانی ندارند. با گذر زمان، روشنایی این عناصر کاهش پیدا میکند و به همین خاطر، رنگهای تولیدی پنلها هم کمکم تغییر مییابد. همزمان با کهنه شدن نمایشگرها، تغییراتی هم در رنگهای آنها به وجود میآید که با ترفندهای نرمافزاری میتوان شدت این تغییر را کمتر کرد. اما پدیدهی سوختگی عمدتا مربوط به فرسودگی سریعتر بعضی از قسمتهای نمایشگر در مقایسه با دیگر بخشهای آن است. به دلیل همین فرسودگی ناهماهنگ، قسمتهایی از نمایشگر دچار تغییر رنگهایی میشود و چیزی مانند شبح دائمی یک تصویر را برجای میگذارد.
در گوشیها و ساعتهای هوشمند امروزی، سوختگی نمایشگر عمدتا به دلیل طول عمر متفاوت «زیر-پیکسل»های (Sub-Pixel) الایدی قرمز، سبز و آبی موجود در پنلهای اولد رخ میدهد. معمولا قسمتهایی از نمایشگر دچار این مشکل میشود که تغییر چندانی در شکل آنها صورت نمیگیرد؛ برای مثال هم میتوان به نوار نوتیفیکیشنها و دکمههای مجازی پایین نمایشگر اشاره کرد.
این موضوع بدین خاطر است که این قسمتها فقط یک رنگ، آیکن، متن یا در کل یک شکل ثابت را نشان میدهند؛ اما در باقی قسمتهای نمایشگر به دلیل استفاده از سایتها، ویدیوها، اپلیکیشنها و دیگر موارد، رنگهای متنوعی به نمایش درمیآیند. بنابراین به دلیل همین استفادهی گوناگون از زیر-پیکسلها، آنها بهصورت یکسان عمر نمیکنند و رنگها در قسمتهای مختلف نمایشگر به یک صورت نمایش داده نمیشوند.
اگر بخواهیم ازلحاظ فنی توضیح دهیم، باید گفت که الایدیهای آبی، ازلحاظ روشنایی بازده کمتری نسبت به پیکسلهای قرمز و سبز دارند. این یعنی الایدیهای آبی اگر بخواهند نوری برابر با الایدیهای قرمز یا سبز تولید کنند، باید از جریان برق بیشتری استفاده کنند. استفاده از جریان برق بیشتر یعنی پیکسلهای آبی زودتر فرسوده میشوند و با فرسودگی آنها، رنگ کلی نمایشگر به سمت تهمایهی قرمز و سبز تغییر مییابد.
درنهایت میتوان گفت که اگر قسمتی از پنل زمان زیادی را صرف نمایش رنگهای آبی و سفید کند، پیکسلهای آبی آن بخش زودتر از باقی پیکسلها فرسوده میشوند. چیزی که در کل به آن سوختگی نمایشگر میگوییم.
آیا میتوان از وقوع آن جلوگیری کرد؟
سازندگان از این مشکل آگاه هستند و هرکدام اقدامات زیادی را برای جلوگیری از وقوع آن انجام دادهاند. بهطور مثال، سامسونگ از گلکسی اس ۳ به بعد، از چینش «پنتایل» (pentile) برای زیر-پیکسلهای نمایشگرهای AMOLED بهره میبرد. در این چینش، سامسونگ زیر-پیکسلهای آبی را بزرگتر میسازد تا برای رسیدن به نور موردنظر، جریان برق کمتری را مصرف کنند. با مصرف جریان برق کمتر هم عمر این زیر-پیکسلها طولانیتر میشود.
البته این راهحل، مشکل سرعت متفاوت فرسودگی در بخشهای مختلف نمایشگر را حل نمیکند، اما در مقایسه با پنلهای اولد قدیمی یا ارزانتر، در اولدهای سامسونگ چنین مشکلی خیلی دیرتر دیده میشود.
البته راهحلهای نرمافزاری هم برای این مساله وجود دارد. مثلا سازندگان ساعتهای هوشمند میتوانند گزینهی «حفاظت از سوختگی» (burn protection) موجود در سیستمعامل را فعال کنند. در این حالت، موقعیت رنگهای موجود در نمایشگر تا حد چند پیکسل تغییر مییابد تا انواع رنگها در کل نمایشگر بهطور برابر نشان داده شود. گوشیهایی هم که از نمایشگر همیشه روشن بهره میبرند، مانند گلکسی اس ۸، از همین روش استفاده میکنند. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، گوگل یک سری خط مشی را برای طراحی نمایشگرهای اولد مربوط به ساعتهای هوشمند ارایه داده است.
چهکاری از دست ما برمیآید؟
اگر قسمتی از نمایشگر دچار سوختگی شده باشد، برای حل این مشکل کار چندانی را نمیتوان انجام داد. اپلیکیشنهایی در پلی استور وجود دارد که ادعا میکنند میتوانند این مشکل را حل کنند؛ اما در حقیقت کاری که میکنند این است که کل نمایشگر را بهاصطلاح میسوزانند تا رنگهای قسمتهای مختلف با یکدیگر مطابقت پیدا کنند؛ راهحلی که چندان ایدئال نیست.
اگر نگران این موضوع هستید، راهحلهای پیشگیرانهای وجود دارد که احتمال وقوع این مشکل را تا حد زیادی کم میکنند:
- روشنایی نمایشگر را همیشه در حالت کم قرار دهید. نور بیشتر یعنی جریان برق بیشتر که درنتیجه عمر الایدی را کاهش میدهد.
- تایمر خاموش کردن صفحه را کاهش دهید. با این کار، در اوقاتی که با نمایشگر کار نمیکنید، نمایشگر زودتر خاموش میشود و اینگونه تصاویر ثابت برای مدت کمتری به نمایش درمیآیند.
- در صورت دسترسی به حالت Immersive، از آن استفاده کنید. با فعال کردن این گزینه، نوار نوتیفیکیشن و دکمههای مجازی پایین نمایشگر ناپدید شده و فقط در صورت اجرای فرمانهای حرکتی خاصی پدیدار میشوند. یا میتوانید از لانچری استفاده کنید که چنین ویژگیای داشته باشد.
- از پسزمینهی تیره استفاده کنید و هرچند وقت یکبار آن را تغییر دهید.
- از صفحهکلیدهایی استفاده کنید که شکل و شمایل تیرهرنگی داشته باشند.
- اگر مرتبا برای مسیرهای طولانی از اپلیکیشنهای مسیریابی استفاده میکنید، اپلیکیشنی را انتخاب کنید که رابط کاربری روشنی نداشته باشد.
باوجود تمام این هشدارها و توصیهها، خریداران گوشیهای هوشمند با نمایشگرهای اولد نباید نگران این موضوع باشند. پنلهای اولد امروزی عمر بسیار بیشتری نسبت به پنلهای قدیمی دارند و حتی در پنلهای قدیمی هم مشکل سوختگی بهندرت مشاهده میشد. فقط حواستان باشد که ۲۴ ساعته و هفت روز هفته نمایشگر را در بالاترین حد روشنایی با یک تصویر ثابت روشن نگذارید!
درنهایت باید گفت که در نمایشگرهای اولد امروزی، چنین مشکلی تنها شاید بعد از چند سال استفاده نمایان شود. اما درهرحال احتیاط شرط عقل است و با انجام اقدامات پیشگیرانه میتوانید عمر نمایشگرها را افزایش دهید.
منبع: Android Authority
من یه دیدم سالمه بعد یه هواویp7 دارم امروز صبح ساعت ۶ دیدم سالمه بعد رفتم ورزش برگشتم دیدم ال سی دیش کم رنگ شده صفحه برنامه های قبلی تصویرش افتاده رو صفحه اصلا یه وضعیتی
برا منم ایپده الان این جوری شده یعنی سوخته؟
من یه گوشی دارم مدل galaxy s3 i9300 سال ساخت ۲۰۱۳ که حالت پیکسل سوختگی داره و صفحه قرمز پیکسلی دون دون داره،یهو تصویر اومد ۲ دقیقه بعد رفت،وقتی صفحه اومد هیچ مشکلی نداشت تاچ عمل نمیکرد.
سلام
من ۲ ماه میشه گوشی mi 9t خریدم امروز که باهاش کارمیکردم و داشتم با تم ها ور میرفتم متوجه شدم ک رنگ ها غیر طبیعی شدن ب عنوان مثال قرمز رو ی چیزی شبیه قهوه ای نشون میداد یا آبی نزدیک بنفش نشون میداد تنظیمات چیزی پیدا نکردم برای حل کردن مشکل تا اینکه یکی از همین نرم افزار هایی که اشاره کردین رو دانلود کردم اجرا کردم و مشکل حل شد میخواشتم بدونم اینم همون سوختگی نمایشگر هس یا نه؟
در مورد استفاده هم من از همون روز اول روی دارک مود تنظیم کردم گوشیو میزان روشنایی از یک چهارم هم پایین تر از حداکثر هس تم مورد استفادم هم دارک هس حتی ایکون ها هم رنگی نیستن
سلام من نت ۸ دارم و خواستم بگم این مشکل برای من پیش اومده و یا حاله تیره سبز گوشه صفحه نمایشم به وجود اومده همین طوری جای کیبورد و نوگیشن بار گوشی یه حاله ای پیدا کرده
متاسفانه تمامی گوشی ها این مشکل رو دارن تنها راهشم عوض کردن کلی صفحه نمایشه ک این کارو نکنین چون بد تره به نظر من منتظر بمونید و گوشی بهتر بخرید. و ازین برنامه هایی که میگن درست میکنه استفاده نکنین خودتونو گول نزنین چون بد تر میکنه.
من پارسال A7 2016 خریدم متاسفانه چندوقته بالای گوشی سایه ۳نقطه تلگرام فلش بکش و پایینشم کیبورد تلگرامو صفحه چتش افتاده که واقعا رو اعصابه فکر میکردم به تنظیمات ربط داره کلی دستکاری کردم تا اینکه متوجه شدم ایراد از خوده گوشیه.قبلا ۶سال LG prada داشتم همچین چیزی ندیده بودم.واقعا خیلی ضعفه بزرگیه واسه سامسونگ
با سلام و تشکر خوب بود
سلام من یه تبلت tab S دارم ۵ ،۶ سالست یه بار افتاد زمین کامل همه صفحه ش سبز شد و فقط کیبردش نیست که سبز شده وو فردای اون روز خود به خود درست شد دوباره سبز شد تا ۲ روز بعد بازم دوباره درست شد و دفعه بعد که اومدم باهاش کار کنم دوابازه سبز شد و الان ۶،۷ روزه اینطوری شده و فرق میکنه حتی نمیدونم مشکلاش از صفحه ست یا نه لطفا راهنمایی کنید
سلام من تبلتم سامسونگ تی دویست و هم و پنجه بعد یک سال که داشتم نمایشگرمو تمیز میکردم(موقع تمیز کردن صفحه شو روشن میکنم تا لکه هاشو ببینم)که یه لکه ی خیلی کوچیک(در حد یه میلی متر) که بجای اینکه سیاه باشه انگار یه مقدار اون قسمت روشن تر از بقیه ی جاها بود.
درسته گه خیلی کوچیکه ولی میترسم که بزرگتر بشه برا بابامم سامسونگ گلگسی جی (j) هفت پرایمه و بعد دو سال یه چیزی مثل این براش اومد. لطفا کمکم کنین!!!
سلام
قسمت بالای صفحه نمایش گوشی من، فلش برگشت و ۳ نقطه تلگرام رو سایه انداخته، که اومده روی اعصاب من…
واقعا گوشی نوت ۸ با این قیمت گرونش باید بعد از ۱۱ ماه استفاده اینجوری بشه؟؟
ایمان جان توی این چند ماه چه اتفاقی افتاد برای گوشیت بعد از مشاهده اولین علائم ؟چون منم نوت ۸ دارم و تازه مشاهده کردم نمایش علایم کمرنگ آیکون ها رو…یک سال و نیمه هم دارمش
فروردین ۹۵ موتورولا موتو ایکس استایل گرفتم و الان قریب به دو الی سه ماه هست که قسمت بالا سمت چپ چند لکه زرد کمرنگ روی صفحه افتاده(وقتی در صفحه ای با رنگ سفید هستم). البته اینم بگم تو این مدتی که دارمش صفحه گوشی ساعات زیادی در روز روشن بوده و اکثر مواقع گوشی بدلیل حجم بالای پردازش و پردازنده اسنپ ۸۰۸ دمای بالایی داشته که بنظرم بی تاثیر نبوده. من فکر میکردم کیفیت ساخت موتورولا پایین بوده تا اینکه نظرات دوستان کاربر سامسونگ و الجی رو خوندم، با توجه به اینکه قبلا روی گوشی نوکیا لومیا ۹۲۵ چنین تجربه ای با شدت کمتر داشتم، انتخاب گوشی بعدی کار رو سخت میکنه.
سلام من گوشی ام رو ۵ روزه خریدم
دیروز داشتم با گوشیم صحبت میکردک که دیدم نور صفحه به شدت اومد پایین حالا هر کار میکنم نورش زیاد نمیشه و در حدی کم نور شده که دیدن مشکله
میتونین راه نماییم کنین؟
سلام گوشی من s9+هست بعد بروزرسانی سیستمش دچار این سایه شده که خیلی خیلی کم هست میخواستمبدونم ممکنه این مشکل از بروزرسانی باشه؟