سالم‌ترین و ناسالم‌ترین سس‌ها و چاشنی‌های جهان
معمولا وقتی به چاشنی غذا فکر می‌کنیم یاد سس قرمز و سس سفید می‌افتیم؛ چاشنی‌های کلاسیک برای ساندویچ و خیلی غذاهای دیگر. اما چاشنی‌های امروزی متنوع‌تر شدند و شما گزینه‌های زیادی از سس‌های مایونز طعم‌دار تا سس باربیکیو و انواع سس تند در اختیار دارید. علاوه بر سس‌ها، از چاشنی‌های مختلف هنگام پختن غذا برای مزهدار کردن، ترد کردن و تزیین نیز استفاده می‌شود.
با این که بیشتر چاشنی‌ها خاصیت غذایی زیادی ندارند، برخی از آن‌ها حاوی مواد اولیه مفیدی مانند سبزیجات، ادویه‌جات، چربی‌های مفید برای قلب و آنتی‌اکسیدان هستند. اما فارغ از این که سس یا چاشنی شما سالم یا ناسالم است، بهتر است غذای خود را در آن غوطه‌ور نکنید و تنها به مقدار کم و معمول از آن بخورید.
سالم‌ترین چاشنی‌ها برای اضافه کردن به غذا
چاشنی‌هایی به لیست سالم‌ترین‌ها وارد می‌شوند که کالری و چربی‌های ناسالم کمی دارند و از مواد طبیعی، باکیفیت و فراوری‌نشده در ساخت آن‌ها استفاده می‌شود.
خردل
میزان کربوهیدرات و کالری خردل بسیار پایین است؛ هر قاشق چایخوری خردل فقط ۵ کالری دارد. خردل یک چاشنی غذای بدون چربی است که می‌تواند با تندی خود عطر و طعم خوبی به غذا بدهد. در تهیه‌ی اکثر سس‌های خردل از سرکه‌ی تصفیه شده، پودر سیر، تخم خردل، پودر پیاز، نمک، فلفل و زردچوبه استفاده می‌شود. بنابراین، سس خردل میزان کمی کالری، چربی، پروتئین و کربوهیدرات به هر بشقاب غذا اضافه می‌کند.
تحقیقات در زمینه‌ی خواص زردچوبه نشان داده است این ماده می‌تواند برای سلامتی مفید باشد. زردچوبه حاوی ترکیباتی به نام کورکومین است. بر اساس نتایج اولیه‌ی تحقیقات، کورکومین می‌تواند به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی عمل کند، خواص ضدالتهابی و ضدسرطانی دارد و در محافظت از سیستم عصبی و نورون‌ها مؤثر است.
توجه داشته باشید که خردل طعم‌دار شده یا خردل ترکیبی مثل مایونز خردل می‌تواند حاوی چربی و قند اضافه باشد. بنابراین، همیشه قبل از خرید ترکیبات آن را از روی برچسب محصول بخوانید.
طرز تهیه انواع سس در خانه (۱۲ سس معروف)
سرکه
بالزامیک، سرکه سفید و سرکه سیب را می‌توان روی سالاد و پیش‌غذا و همچنین برای مزهدار کردن غذا استفاده کرد. این چاشنی‌ها تقریبا بدون کالری محسوب می‌شوند (بین صفر تا ۱۰ کالری در هر قاشق غذاخوری) و همچنین بدون سدیم هستند. تحقیقات نشان داده است سرکه سیب می‌تواند باعث کاهش قند خون ناشتا در افراد مستعد ابتلا به دیابت نوع دو شود.
سس تند
سس‌های تند مثل تاباسکو و گلوریا از فلفل قرمز تهیه می‌شوند که طعم تندی به سس می‌دهد. اضافه کردن فلفل به غذا می‌تواند خوشایند باشد و باعث افزایش اشتها و شاید افزایش متابولیسم شود. مهم است که قبل از مصرف حتما روی برچسب سس‌ها را بخوانید، چون حتی برخی از سس‌های تند ممکن است حاوی شکر باشند. می‌توانید سس تند را روی تخم مرغ نیمرو، سبزیجات یا بسیاری از خوراکی‌های دیگر امتحان کنید.
سس سالسای تازه (Pico de gallo)
این سس کم کالری، کم‌چرب و خوشمزه سرشار مواد مغذی است و می‌تواند طعم غذا را از این رو به آن رو کند. سس سالسای اصل با گوجه‌فرنگی، پیاز، هالوپینو و لیمو ترش تهیه می‌شود و شما می‌توانید به سادگی آن را در خانه آماده کنید تا خیالتان از میزان سدیم اضافه شده به آن راحت باشد.
این چاشنی غذای خوشمزه را می‌توانید روی سالاد، سبزیجات یا در کنار گوشت و خوراک‌های دیگر خود سرو کنید تا طعم بیشتری به غذایتان بدهد. همچنین می‌توانید یک کاسه دیپ سالسا داشته باشید و سبزیجات تازه و خام را به عنوان اسنک در آن بزنید و بخورید.
سس کچاپ
کچاپ یکی از محبوب‌ترین سس‌ها در کشورهای مختلف است و هر قاشق غذاخوری از آن ۲۰ کالری، ۵ گرم قند و ۴ گرم کربوهیدرات دارد. به دلیل وجود قند و کربوهیدرات، کچاب به عنوان یک چاشنی غذای محبوب، جزو خوراکی‌هایی است که باید به صورت کنترل‌شده مصرف شود. مخصوصا افراد دیابتی که رژیم غذایی کنترل‌شده دارند، باید حتما در مصرف کچاپ دقت کنند. در صورتی که بتوانید میزان مصرف آن را کنترل و از سس کچاپی استفاده کنید که در ساخت آن از شربت ذرت (corn syrup) استفاده نشده باشد، می‌توانید آن را در رژیم غذایی سالم خود نگه دارید.
چاشنی‌های ناسالم
چاشنی‌هایی که در جدول چاشنی‌های ناسالم قرار گرفته‌اند، سرشار از کالری، سدیم، چربی و قند هستند. اگر به صورت مکرر از این چاشنی‌ها استفاده می‌کنید، بهتر است مصرف آن را قطع و تلاش کنید آن‌ها را باسس‌هایی که در لیست چاشنی‌های سالم قرار دارند جایگزین کنید.
سس سالاد سفید
سس سالاد خامه‌ای که از مایونز، خامه‌ی ترش، شکر و زرده‌ی تخم مرغ اضافی تهیه می‌شود، سرشار از کالری، قند و چربی اشباع شده است. مقدار کمی از این نوع سس سفید می‌تواند کالری زیادی وارد بدن شما کند.
برای مثال ۲ قاشق غذاخوری سس سالاد سزار، ۱۷۰ کالری و ۱۸ گرم چربی دارد.
مایونز
علت قرار گرفتن سس مایونز در لیست چاشنی‌های ناسالم، میزان کالری بسیار بالای آن است. مایونز از سفیده‌ی تخم مرغ، روغن و سرکه تشکیل شده است. یک قاشق غذاخوری از سس مایونز ۱۰۰ کالری و ۱۱ گرم چربی دارد.
اگر قصد کاهش وزن دارید، می‌توانید با حذف سس مایونز از رژیم غذایی خود میزان کالری دریافتی‌تان را کاهش دهید. برای ساندویچ می‌توانید مایونز را با کمی خردل جایگزین کنید و برای سالادهای پر سس مثل سالاد تن ماهی می‌توانید از کمی آووکادو له شده یا حمص استفاده کنید.
سس باربیکیو
میزان کالری سس باربیکیو متوسط است و حدود ۶۰ کالری در دو قاشق غذاخوری دارد. اما این سس حاوی میزان زیادی قند و سدیم است. هر وعده سس باربیکیو در اکثر برندهای معروف حاوی ۱۰ تا ۱۳ گرم قند و ۲۸۰ تا ۳۵۰ میلی‌گرم سدیم است.
یکی دیگر از مشکلات سس باربیکیو این است که افراد معمولا به ۲ قاشق غذاخوری سس باربیکیو همراه هر وعده قانع نیستند و بیشتر از آن مصرف می‌کنند. پس اگر میزان قند و کالری مصرفی‌تان را کنترل می‌کنید، حداقل به میزان توصیه شده، یعنی ۲ قاشق غذاخوری، بسنده کنید.
خامه‌ی ترش
خامه‌ی ترش از تخمیر خامه‌ی معمولی، با اضافه کردن نوعی باکتری خاص تهیه می‌شود. یکی از چاشنی‌هایی که در کنار خوراکی‌ها یا جزوی از مواد اولیه‌ی غذاهاست. میزان کالری موجود در ۲ قاشق غذاخوری خامه‌ی ترش ۶۰ و میزان چربی آن ۵ گرم است. تقریبا نیمی از چربی موجود در خامه‌ی ترش چربی اشباع شده است. رژیم‌های غذایی که چربی اشباع شده در آن‌ها زیاد مصرف می‌شود، منجر به بیماری‌های قلبی و عروقی، کلسترول بالا و دیابت می‌شوند.
برای جایگزین کردن خامه‌ی ترش در رژیم غذایی می‌توانید ۲ قاشق غذاخوری ماست کم‌چرب یا بدون چربی استفاده کنید. طعم ماست ترش می‌تواند جایگزین خامه‌ی ترش باشد و از طرفی ماست کلسیم و پروتئین هم دارد.
منبع: Very Well Fit
