رقابت بر سر توهم!
توهمات دیداری یکی از زمینه‌های بحث برانگیز پژوهشگران علوم اعصاب و علم شناختی است. تصاویری که مغز ما را فریب می دهد و در برآورد ابعاد؛ زوایا؛ ساکن یا متحرک بودن اشیاء به خطا می اندازد؛ هم جذابند و هم موضوعی جدی برای پژوهش های علمی. درک انسان از مقوله حرکت؛ قدری پیچیده‌تر از سایر ادراکات است. معمولا ما هنگامی یک شیء را به عنوان شیء متحرک درک می‌کنیم که تصویر آن روی شبکیه چشم مان جابجا شود. اما خطای ادارکی انسان اینجاست که ممکن است یک شی را؛ حتی هنگامی که چیزی روی شبکیه حرکت نکند نیز متحرک در نظر بگیریم. مثلاً وقتی شیء بزرگی که شی کوچکی را فراگرفته حرکت کند چنین به نظر می رسد که شیء کوچک نیز در حرکت است.
هر چند در واقع ساکن و بی‌حرکت باشد. پدیده مهم دیگر در بررسی حرکت واقعی انطباق انتخابی adaption selective است. انطباق انتخابی از دست دادن حساسیت به حرکت؛ در خلال تماشای حرکت است. این انطباق از این جهت انتخابی است که ما حساسیت خود را تنها به حرکت مورد مشاهده یا مشابه آن از دست می دهیم نه به حرکتی که جهت یا سرعتش بسیار متفاوت است.
مثالهای بالا تنها بخشی از خطاهای ادراکی شناخته شده پژوهشگران علوم اعصاب و علوم شناختی است که به پرسش‌ها و چالش‌های بسیاری دامن زده است.
مدتی پیش برندگان نهایی رقابت توهم بصری سال ۲۰۱۶ معرفی شدند و موسسه NCS سه تصویر توهمی برتر امسال را انتخاب کرد.
این رقابت ها که از سال ۲۰۰۴ برگزار می شود همه ساله توجه علاقمندان بسیاری را به خود جلب کرده است و پیش از هر چیز نشان می دهند آنچه می‌بینیم تا به چه حد می تواند متفاوت از آن چیزی باشد که در واقعیت در جریان است. شکل‌های ساکنی که متحرک می بینیم؛ تصاویر کوچکی که بزرگتر از آنچه در واقعیت هستند ارزیابی می‌کنیم؛ خطوط راستی که شیبدار یا کج می بینیم و بسیاری از خطاهای بصری دیگر.
۳ برنده جایزه بهترین توهم سال ۲۰۱۶ ایده های جالب توجهی داشتند.
ماتیو هریسون Mathew T. Harrison و گیدیون کاپلاویتس Gideon P. Caplovitz از دانشگاه نوادا آمریکا به عنوان برنده این رقابت در جایگاه نخست ایستادند.
دایره های ثابتی که متحرک به نظر می رسند و خطوط صافی که چشم انسان از آن تنها اعوجاج و خمیدگی درک می‌کند از برترین جذابیت های بصری این ویدئو بود.
در جایگاه دوم کوکیچی سوگیهارا Kokichi Sugihara از دانشگاه میجی ژاپن قرار گرفت که با استفاده از اشکال هندسی خمیده و یک آینه؛ نشان می داد چگونه تصویر منعکس شده در آینه می تواند با درک ما از خود شیء متفاوت باشد.
جایزه سوم رقابت امسال به کریستین وراس Christine Veras از دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور که در آن چرخیدن یک گردونه متحرک؛ تصویر پرواز پرندگان را به ذهن بیننده القا می‌کرد.
موسسه NCS یک موسسه غیرانتفاعی است که با هدف پژوهش در زمینه ادراک و توهم از دیدگاه نورولوژی؛ اپتیکی و حتی هنری تاسیس شده است. خطاهای ادراکی – شناختی انسان را از چند جنبه می‌توان مورد پژوهش قرار داد. شناخت این خطاهای شناختی می‌تواند به درک بهتر ما از ماهیت ادراک و خطاهای بصری کمک کند و رقابت انتخاب بهترین تصویر توهم سال از سوی این موسسه نیز اساسا همین هدف را دنبال می کند.
