راهنمای خرید دوربین دوچشمی

از حدود ده سال پیش که وارد دنیای نجوم آماتوری شدم و رصد آسمان را آغاز کردم علاقه‌ی زیادی به دوربین‌های دوچشمی داشتم. ابزارهای اپتیکی کوچک و سبکی که امکان دیدن مناظر فوق‌العاده‌ای را برایمان فراهم می‌کنند. البته کاربرد دوربین‌های دوچشمی فقط به رصد اجرام آسمانی خلاصه نمی‌شود. یک دوربین دوچشمی مناسب می‌تواند به شما در دیدن پرندگان و جانوران مختلف در طبیعت کمک کند. تجربه‌ای که در سفر چند ماه پیش به کنیا داشتم و توانستم مناظر جذابی را از حیات‌وحش کنیا از دریچه‌ی یک دوربین دوچشمی کوچک ببینم. در ادامه با دیجی‌کالا مگ و راهنمای خرید دوربین دوچشمی همراه باشید.

‌‌‌‌       ‌

ساختار دوربین‌های دوچشمی مانند دو «تلسکوپ شکستی» است که به هم متصل شده باشند. نور وارد عدسی شیئی می‌شود و پس از تغییر مسیر و کانونی شدن و گذر از دو منشور به عدسی دیگری به نام عدسی چشمی می‌رسد. عدسی چشمی تصویر مستقیم و نهایی را شکل می‌دهد تا شما از پشت چشمی به نظاره‌ی آن بنشینید.

ساختار دوربین‌های دوچشمی. البته آرایش دیگری از منشورها نیز در برخی دوربین‌های دوچشمی استفاده می‌شود.

مشخصات مهم دوربین‌های دوچشمی

نوع هر دوربین دوچشمی با دو عدد مشخص می‌شود که عدد اول نشان‌دهنده‌ی بزرگنمایی و عدد دوم نمایانگر قطر عدسی شیئی دوربین است. به‌طور مثال بزرگنمایی یک دوربین دوچشمی ۵۰*۷ (هفت در پنجاه) هفت برابر و قطر عدسی شیئی آن، ۵۰ میلی‌متر است.

توجه به این دو پارامتر در انتخاب دوربین مناسبِ فعالیتی که قصد انجام آن را دارید بسیار مهم است. اگر قصد دارید با دوربین دوچشمی آسمان شب را رصد کنید قطر عدسی شیئی یا دهانه‌ی دوربین پارامتر تاثیرگذاری است. چراکه اجرام آسمانی معمولا کم‌نور هستند و برای جمع‌آوری نور کافی از آن‌ها بهتر است از دوربینی با عدسی شیئی بزرگ استفاده کنید.  در رصدهای روزانه اما قطر دهانه چندان تاثیرگذار نیست. مثلا یک دوربین ۲۵*۸  مناسب رصد اجرام آسمانی نیست اما می‌تواند با بزرگنمایی مناسبی که دارد به شما در دیدن پرنده‌هایی که در فاصله‌ی دور جای گرفته‌اند کمک کند. از طرف دیگر به‌طور مثال یک دوربین دوچشمی ۸۵*۲۲ به قصد رصد آسمان شب ساخته شده است. قطر دهانه‌ی زیاد این دوربین به شما کمک خواهد کرد اجرام کم‌نور آسمانی را به‌خوبی ببینید ولی این دوربین بزرگ و سنگین طبیعتا مناسب حمل در طبیعت و جابه‌جایی‌ زیاد نیست.

در هنگام خرید دوربین به وزن آن هم حتما توجه کنید. وزن زیاد دوربین در رصدهای طولانی باعث خستگی شما خواهد شد و بهتر است برای دوربین‌های دوچشمی سنگین‌تر از ۱۵۰۰ گرم سه‌پایه تهیه کنید. این دوربین‌های دوچشمی بزرگ و سنگین (مانند دوچشمی ۸۰*۲۰) اغلب برای کاربری نجومی ساخته می‌شوند. البته اگر قصد دارید با دوربین دوچشمی سبکی مانند ۵۰*۷ هم آسمان شب را رصد کنید پیشنهاد می‌کنیم از سه‌پایه بهره ببرید تا بتوانید به‌خوبی روی جرم مورد نظرتان تمرکز کنید.

اپتیک دوربین‌های دوچشمی دو نوع است؛ «آکروماتیک» و «آپوکروماتیک». آپوکروماتیک‌ها کیفیت بالاتر و «خطای رنگی» (خطای رایج در تلسکوپ‌های شکستی و دوربین‌های دوچشمی) بسیار کمی دارند ولی قیمت‌شان هم به‌شدت بالاست! در آکروماتیک‌ها خطای رنگی دارای نمود بیشتری است ولی می‌توانید آن‌ها را با قیمت مناسب‌تری پیدا کنید. خطای رنگی باعث ایجاد هاله‌ای رنگی دور اجرام پرنور می‌شود که ناشی از کانونی نشدن طول موج‌های مختلف (رنگ‌های مختلف) نور در یک نقطه است.

تفاوت کانونی شدن طول موج‌های مختلف نور (رنگ‌های مختلف) در یک عدسی ساده، آکروماتیک و آپوکروماتیک.

همان‌طور که در تصویر مشخص است در عدسی‌های آپوکروماتیک و چند تکه رنگ‌های مختلف نزدیک‌ به هم کانونی می‌شوند و خطای رنگی کاهش می‌یابد.

«فاصله‌ی راحتی چشم» مشخصه‌ی دیگر دوربین‌های دوچشمی و دیگر ابزارهای اپتیکی است. این پارامتر بیان‌کننده‌ی بیشترین فاصله‌ای است که اگر از آن جا به چشمی دوربین نگاه کنید کل میدان دید را خواهید دید. به عبارت دیگر اگر چشم شما فاصله‌ی بیشتری از این حد از چشمی دوربین داشته باشد بخشی از میدان دید را از دست خواهید داد. همان‌طور که از نامش پیداست هر چه عدد مربوط به این پارامتر بالاتر باشد راحت‌تر خواهید بود و نیازی به نزدیک شدن به چشمی دوربین وجود نخواهد داشت.

تاثیر پارامتر راحتی چشم

«میدان دید دوربین» نکته‌ی دیگری است که در هنگام خرید باید به آن توجه کنید. میدان دید دوربین‌های دوچشمی با واحد درجه بیان می‌شود. برای مقایسه خوب است بدانید که قطر ماه کامل نیم‌درجه است و اگر آرنج‌تان را باز کنید مشت بسته‌ی شما گستردگی‌ای معادل ۱۰ درجه خواهد داشت.

میدان دید در بزرگنمایی‌های مختلف تغییر می‌کند. بزرگنمایی بیشتر، میدان دید کمتر را به دنبال خواهد داشت.

اکثر دوربین‌های دوچشمی میدان دید و بزرگنمایی ثابتی دارند. ولی برخی مدل‌ها هستند که بزرگنمایی آن‌ها متغیر است؛ مثل دوربین دوچشمی ۲۵*۱۷ـ۸ که بزرگنمایی آن از ۸ تا ۱۷ برابر قابل تنظیم است. طبیعتا با تغییر بزرگنمایی میدان دید نیز تغییر خواهد کرد و در بزرگنمایی‌های کمتر میدان دید بازتری را نظاره‌گر خواهید بود.

اگر قصد رصد اجرام آسمانی را دارید بهتر است به پارامتر قطر مردمک خروجی نیز توجه کنید. قطر مردمک خروجی از تقسیم قطر دهانه‌ی دوربین به بزرگنمایی به دست می‌آید و نشان‌دهنده‌ی قطر پرتو نور خروجی از چشمی دوربین است. به‌طور مثال قطر مردمک خروجی دوربین ۸۰*۲۰ چهار میلی‌متر (۸۰ تقسیم بر ۲۰) است.

اگر در مکانی تاریک باشید مردمک چشم شما حدود ۶ تا ۷ میلی‌متر گشوده خواهد شد. این‌‌جاست که پارامتر قطر مردمک خروجی اهمیت پیدا می‌کند. اگر قطر مردمک خروجی دوربین خیلی کم باشد به این معناست که شما از تمام توان چشمانتان برای دیدن اجرام کم‌نور استفاده نمی‌کنید. دوربین‌هایی با قطر مردمک خروجی ۴ به بالا مناسب رصد اجرام کم‌نور آسمانی هستند. از آن‌جا که در رصدهای روزانه با کمبود نور مواجه نیستیم این پارامتر برای استفاده از دوربین در روز چندان تاثیرگذار نیست.

قطر مردمک خروجی کم در شرایط نور کم اجازه نخواهد داد تا جرم کم‌نور را با روشنایی زیاد ببینید.

درست است که کاربری دوربین‌های دوچشمی متنوع است اما با کمی بررسی می‌توانید دوربینی را انتخاب کنید که به‌خوبی جوابگوی نیازهای رصدی مختلف شما در نور روز و در آسمان تاریک باشد. اگر هم قصد دارید از دوربین‌تان استفاده‌ی مخصوص و مشخصی داشته باشید با توجه به نکات بالا می‌توانید دوربین مورد نیازتان را انتخاب کنید.

‌‌‌

‌‌‌         ‌‌‌‌‌