ویتامین E چه فوایدی برای بدن دارد و علائم کمبود آن چیست؟

ویتامین E یک ویتامین‌ محلول در چربی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند و برای پوست، مو و سلامتی مفید است. بیشتر خواص ویتامین E به خاصیت آنتی اکسیدانی آن مربوط می‌شود. این ویتامین به‌طور طبیعی در طیف وسیعی از غذاها وجود دارد و حتی به بعضی از محصولات غذایی اضافه می‌شود تا به شما در افزایش مصرف کمک کند. کمبود ویتامین E شایع نیست، مگر اینکه به‌ یک بیماری زمینه‌ای مبتلا باشید یا رژیم غذایی شما بسیار کم‌چرب باشد. در بعضی از نوزادان نارس هم ممکن است سطح آن پایین باشد.

در این مقاله از دیجی‌کالا مگ، به این موضوع می‌پردازیم که ویتامین E در چه چیزهایی وجود دارد و فواید آن برای بدن چیست. سپس در مورد دلایل کمبود ویتامین ای و راه‌های درمان آن صحبت می‌کنیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

ویتامین E چیست؟

ویتامین ای از ویتامین‌های محلول در چربی است که به‌عنوان یک آنتی‌ اکسیدان قوی هم شناخته می‌شود. آنتی اکسیدان‌ها از سلول‌های بدن در برابر اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد، محافظت می‌کنند و می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان، بیماری‌های قلبی یا حتی آلزایمر را کاهش دهند.

این ویتامین در سال ۱۹۲۰ میلادی کشف شد. دانشمندان در سال ۱۹۳۶ میلادی موفق شدند گونه‌ای از ویتامین E را از جوانه‌ی گندم استخراج کنند و نام آن را «آلفا-توکوفرول» گذاشتند. بعدها انواع دیگری از این ویتامین با نام‌های «بتا-توکوفرول» و «گاما-توکوفرول» هم کشف شد که البته از نظر تاثیرگذاری ضعیف‌تر بودند.

این ویتامین از جمله ویتامین‌هایی است که بدن ما قادر نیست تولید کند. بنابراین، باید با خوردن غذا یا مکمل‌ آن را به بدن خود برسانیم. کمبود ویتامین ای را می‌توان با مصرف مواد غذایی از جمله انواع آجیل، روغن‌های گیاهی و بعضی از سبزیجات یا از طریق مکمل‌هایی مثل قرص ویتامین E برطرف کرد.

ویتامین ای یکی از مهم‌ترین عوامل برای تقویت سیستم ایمنی بدن، پیشگیری از پیری زودرس پوست و داشتن سیستم بینایی سالم است. با این حال، هنوز تمام فواید و عوارض آن مشخص نیست. طبیعی است که خوردن بیش از حد این ماده می‌تواند خطرناک باشد. بنابراین، حتماً قبل از مصرف قرص یا مکمل ویتامین E با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

در ادامه شما را با خواص ویتامین E برای پوست و مو و همچنین سلامتی بیشتر آشنا می‌کنیم.

منابع ویتامین E کدامند؟

ویتامین ای به‌طور طبیعی در هشت فرم شیمیایی وجود دارد که در بین آن‌ها «آلفا-توکوفرول» تنها فرمی است که می‌تواند نیازهای انسان را برآورده کند. مهم‌ترین مواد غذایی حاوی این نوع از ویتامین ای را می‌توانید در ادامه بخوانید:

• دانه‌ی آفتابگردان
• روغن زیتون
• بادام
• فندق
• بادام‌زمینی
• انبه
• آووکادو
• کلم بروکلی
• اسفناج
• کیوی
• گوجه‌فرنگی
• ۱۴ خاصیت شگفت‌انگیز انبه برای سلامتی (و طرز تهیه‌ی ۵ خوراکی با آن)

میزان نیاز بدن به ویتامین E

مقدار ویتامینی که باید در طول روز دریافت کنید، به سن شما بستگی دارد:

• شیرخواران تا ۶ ماهگی: ۴ میلی‌گرم
• شیرخواران ۷ تا ۱۲ ماهه: ۵ میلی‌گرم
• کودکان ۱ تا ۳ ساله: ۶ میلی‌گرم
• کودکان ۴ تا ۸ ساله: ۷ میلی‌گرم
• کودکان ۹ تا ۱۳ ساله: ۱۱ میلی‌گرم
• نوجوانان و بزرگسالان: ۱۵ میلی‌گرم
• زنان باردار: ۱۵ میلی‌گرم
• زنان شیرده: ۱۹ میلی‌گرم

خواص ویتامین E برای پوست، مو و سلامتی

میزان مصرف روزانه‌ی ویتامین ای برای بزرگسالان ۱۵ میلی‌گرم است. با مصرف این میزان ویتامین می‌توانید از خواص آن برای بدن بهره‌مند شوید. در ادامه بعضی از مهم‌ترین فواید ویتامین E را توضیح می‌دهیم.

۱. تنظیم کلسترول و پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی

کلسترول یک ماده‌ی طبیعی در بدن است که توسط کبد ساخته می‌شود و برای عملکرد صحیح سلول‌ها، عصب‌ها و هورمون‌های بدن اهمیت دارد. زمانی که سطح کلسترول بدن در وضعیت طبیعی باشد، سلول‌ها، عصب‌ها و هورمون‌ها متعادل و طبیعی هستند. اما زمانی که کلسترول با اکسیژن ترکیب و اکسید می‌شود، وضعیت خطرناکی پیش خواهد آمد.

مطالعات نشان می‌دهد ایزومرهای خاص ویتامین E قادرند مانند یک آنتی ‌اکسیدان از ما محافظت کنند و با اکسیداسیون کلسترول بجنگند. این رادیکال‌های آزاد هستند که موجب اکسیداسیون کلسترول می‌شوند. ویتامین ای به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی می‌تواند با رادیکال‌های آزاد مبارزه کند و جلوی اکسیداسیون کلسترول را بگیرد.

ایزومرهای توکوترینول موجود در ویتامین ای بر سلامت سیستم قلبی-عروقی هم تأثیر مثبت دارند. این ویتامین قادر است فعالیت آنزیمی که وظیفه‌ی کنترل تولید و سنتز کلسترول را بر عهده دارد، کاهش دهد. علاوه بر این، این ایزومرها از چسبندگی سلولی جلوگیری می‌کنند و به همین دلیل سرعت پیشرفت آترواسکلروز و تصلب شرایین یا گرفتگی عروق خونی را کاهش می‌دهند.

۲. مبارزه با رادیکال‌های آزاد و پیشگیری از بیماری

رادیکال‌های آزاد با سلول‌های سالم بدن مبارزه و آن‌ها را تجزیه می‌کنند. این مولکول‌ها با ازدیاد و اکسید شدن آسیب‌های جدی و شدیدی به بدن وارد می‌کنند. این مسأله می‌تواند علاوه بر بیماری‌های قلبی به سرطان هم منجر شود.

یکی از مهم‌ترین خواص ویتامین E این است که ایزومرهای خاص آن قدرت آنتی ‌اکسیدانی دارند. این ایزومرها قادرند آسیب رادیکال‌های آزاد را کاهش دهند، التهاب را از بین ببرند و به‌طور طبیعی سرعت پیر شدن سلول‌ها را کم کنند.

ویتامین ای می‌تواند با بیماری‌‌های زیادی مبارزه کند. مطالعات نشان می‌دهد این ویتامین با تقویت سیستم ایمنی بدن از بروز بیماری‌های رایج و شرایط وخیم و خاص جلوگیری می‌کند.

۳. خواص ویتامین E برای پوست

ویتامین ای با افزایش استحکام دیواره‌ی مویرگی و افزایش رطوبت و خاصیت کشسانی پوست، مانند یک ماده‌ی ضدپیری عمل می‌کند و تأثیر مثبتی بر پوست می‌گذارد. محققان دریافته‌اند که محصولات حاوی ویتامین ای می‌توانند رطوبت پوست را افزایش دهند. با این حال، آن‌ها ارتباطی بین دریافت خوراکی این ویتامین و هیدراتاسیون پوست پیدا نکرده‌اند. بنابراین، کسانی که می‌خواهند از ویتامین E برای پوست خشک به‌عنوان مرطوب‌کننده استفاده کنند، باید به سراغ محصولات موضعی حاوی این ویتامین بروند.

وجود ویتامین ای در مرطوب‌کننده‌ها به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند، پوست را نرم می‌کند و از سلول‌ها در برای آسیب محافظت می‌کند. علاوه بر این، می‌توان از روغن موضعی ویتامین E برای خشکی لب و رفع ترک‌خوردگی‌های آن استفاده کرد.

طبق مطالعات انجام شده، ویتامین E برای پوست مفید است و علاوه بر کاهش التهابات درونی بدن، باعث حفظ سلامت و جلوگیری از پیری زودرس پوست می‌شود. همچنین این ویتامین می‌تواند در افراد سیگاری یا افرادی که پوست آن‌ها زیاد در معرض اشعه‌ی ماوراء بنفش خورشید قرار می‌گیرد، از ابتلا به سرطان پوست جلوگیری کند. مصرف ویتامین E و ویتامین C بعد از قرار گرفتن زیر اشعه ماوراء بنفش از التهاب پوست جلوگیری می‌کند و در کاهش علائمی مانند جوش و اگزما هم مفید است.

علاوه بر این، کرم‌های حاوی ویتامین ای به روند التیام پوست کمک می‌کنند و با جذب از طریق لایه‌ی اپیدرم پوست موجب درمان آفتاب‌سوختگی می‌شوند. آفتاب‌سوختگی خود می‌تواند در کنار عوامل دیگر به سرطان پوست منجر شود.

از آنجا که ویتامین ای بازسازی و احیای سلولی را افزایش می‌دهد، برای درمان زخم، جوش و چین و چروک پوست هم استفاده می‌شود. به دلیل همین خاصیت ضدپیری است که گفته می‌شود ویتامین E برای پوست دور چشم مفید است و از آن در  اکثر کرم‌های دور چشم و کرم‌های ضدپیری استفاده می‌شود.

• فواید ویتامین C و حقایقی جالب درباره‌ی آن که احتمالا نمی‌دانید

نکته

به‌طور کلی، ویتامین ای باعث می‌شود پوست جوان‌تر و سالم‌تر بماند. اما به یاد داشته باشید که استفاده از ویتامین ای موضعی برای پوست می‌تواند پوست بعضی از افراد را تحریک کند. اگر می‌خواهید از ویتامین E برای صورت و سایر نقاط بدن استفاده کنید، ابتدا مقدار کمی از آن را روی پوست‌تان امتحان کنید تا مطمئن شوید که به آن حساسیت ندارید. در صورت بروز عوارض جانبی مانند حساسیت پوستی یا واکنش آلرژیک، مصرف ویتامین ای را متوقف کنید.

افرادی که به بیماری‌های پوستی مبتلا هستند، باید برای استفاده از محصولات حاوی ویتامین ای با پزشک مشورت کنند. اگر دائماً جوش می‌زنید یا منافذ پوست شما به‌راحتی مسدود می‌شوند، استفاده از روغن موضعی این ویتامین می‌تواند علائم‌تان را تشدید کند.

۴. خواص ویتامین E برای مو

ویتامین E برای مو هم فواید زیادی دارد و از آنجا که یک آنتی اکسیدان قوی است، در کاهش آسیب‌های محیطی به مو کمک می‌کند. این ویتامین موجب افزایش جریان خون‌رسانی به پوست سر می‌شود و رطوبت طبیعی پوست سر را حفظ می‌کند. درنتیجه، پوست سر خشک و پوسته پوسته نمی‌شود.

بعضی مطالعات نشان داده‌اند که کمبود آنتی اکسیدان‌ها مثل ویتامین ای ممکن است با ریزش مو ارتباط داشته باشد. همچنین ویتامین ای می‌تواند با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد از سفید شدن موها در سنین پایین جلوگیری کند. ویتامین E برای موخوره هم مفید است. شما می‌توانید کپسول ویتامین E را باز کرده و روغن موجود در آن را به انتهای موهای آسیب‌دیده‌ی خود بمالید.

برای بهره‌مندی از فواید ویتامین E باید غذاهای حاوی آن را در رژیم غذایی خود بگنجانید یا در صورت لزوم مکمل و قرص ویتامین E بخورید. همچنین می‌توانید از محصولات مخصوص مو که حاوی ویتامین ای هستند و روغن ویتامین E برای مو استفاده کنید. برای سلامت و شادابی ساقه‌ی مو، چند قطره از روغن ویتامین E را به موهای خود بمالید؛ بهترین زمان مصرف ویتامین E برای مو زمانی است که موها خشک و وز شده‌اند. این کار علاوه بر حفظ سلامت، ظاهر زیباتری هم به مو می‌بخشد.

۵. تنظیم هورمون‌ها و کمک به کم کردن وزن

از سایر خواص ویتامین E می‌توان به نقش مهم و اساسی آن در تنظیم غدد درون‌ریز و سیستم عصبی و متعادل کردن هورمون‌ها اشاره کرد. مهم‌ترین علائم نامتعادل بودن هورمون‌های بدن شامل سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، افزایش وزن، آلرژی، عفونت مجاری ادراری، تغییر پوست (جوش و موهای زائد)، اضطراب، ناراحتی و خستگی می‌شود.

ویتامین ای با چاقی هم در ارتباط است. بعضی تحقیقات جدید نشان داده‌اند که افراد چاق مبتلا به سندرم متابولیک ممکن است بیش از دیگران در معرض کمبود ویتامین ای قرار داشته باشند. این ویتامین در کل با متعادل کردن هورمون‌های بدن، چرخه‌ی قاعدگی را منظم و دستیابی به وزن متعادل را راحت‌تر می‌کند.

نتیجه‌ی یک مطالعه درباره‌ی استفاده از ویتامین ای برای موهای زائد نشان داد که استفاده از مکمل ویتامین E و منیزیم می‌تواند به کاهش این موها در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) کمک کند. با این حال، مشخص نیست که این بهبود به دلیل رفع کمبودهای تغذیه‌ای رخ داده است یا از طریق مکانیسم متفاوتی ایجاد شده است. بنابراین، باید در این زمینه مطالعات بیشتری انجام شود.

• سندرم متابولیک چیست، چه خطراتی دارد و چگونه درمان می‌شود؟

۶. کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی

همان‌طور که گفتیم ویتامین ای می‌تواند با تنظیم کردن تعادل هورمونی، چرخه‌ی قاعدگی را منظم کند. علاوه بر این، چنانچه دو تا سه روز قبل و دو تا سه روز بعد از شروع دوره‌ی قاعدگی از قرص ویتامین E استفاده کنید، ممکن است شاهد کاهش علائمی مانند گرفتگی عضلات، ناراحتی، غم و میل به خوردن بعضی از خوراکی‌ها باشید. در نتیجه کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی را باید از جمله فواید قرص ویتامین E دانست. یکی دیگر از فواید این ویتامین و خواص قرص ویتامین E کاهش شدت و مدت درد خونریزی قاعدگی است. تنظیم طبیعی هورمون‌ها توسط ویتامین ای باعث می‌شود چرخه‌ی قاعدگی شما منظم نگه داشته شود.

۷. تقویت بینایی

ویتامین ای احتمال ابتلا به بیماری تباهی لکه‌ی زرد یا دژنراسیون ماکولا را که در اثر افزایش سن به وجود می‌آید، کاهش می‌دهد. این بیماری یکی از دلایل رایج نابینایی در افراد مسن است. برای اینکه از خواص ویتامین E جهت حفظ سلامت چشم‌ها بهره‌مند شوید، باید آن را همراه با میزان کافی از ویتامین C، بتا کاروتن و روی مصرف کنید.

همچنین گفته می‌شود که مصرف ویتامین E و ویتامین A به‌صورت روزانه می‌تواند روند بهبود بینایی را در افرادی که تحت جراحی لیزر چشم قرار می‌گیرند، سریع‌تر کند.

۸. پیشگیری از بیماری آلزایمر

تحقیقات نشان می‌دهد که فعالیت ضدالتهابی توکوترینول‌ها در پیشگیری از بیماری آلزایمر مؤثر است. ویتامین ای همچنین باعث آهسته‌تر شدن روند از دست دادن حافظه در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر نسبتاً شدید یا سایر اختلالات نوروژنیک می‌شود. بنابراین، این ویتامین می‌تواند از دست دادن استقلال و نیازمند شدن به کمک دیگران را در این بیماران به تأخیر بیندازد.

همچنین به نظر می‌رسد که مصرف ویتامین C همراه با ویتامین E می‌تواند تأثیر آن را در جلوگیری از پیشرفت بعضی از بیماری‌های زوال عقل و جنون افزایش ‌دهد.

۹. کاهش خطر ابتلا به سرطان و تقویت درمان دارویی

گاهی اوقات، ویتامین ای برای کاهش عوارض ناشی از درمان سرطان، مانند عوارض ناشی از پرتودرمانی، استفاده می‌شود. این ویتامین می‌تواند عوارض ناخواسته‌ی بعضی از داروهایی که موجب ریزش مو و آسیب به ریه می‌شوند را کاهش دهد.

همان‌طور که گفتیم ویتامین ای به‌عنوان یک آنتی ‌اکسیدان قوی با رادیکال‌های آزاد درون بدن مبارزه می‌کند. بعضی از ایزومرهای ویتامین ای توانایی پیشگیری از سرطان را دارند. در مطالعات انجام شده روی حیوانات شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد با مصرف دوزهای خوراکی توکوترینول رشد تومورها سرکوب شده‌ است.

با وجود این که مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است ولی تصور می‌شود که بعضی از مکانیسم‌ها از جمله مرگ سلول‌های سرطانی، خاموش کردن ژن‌های مرتبط با سرطان و مهار رگ‌زایی (رشد غیرطبیعی رگ‌های خون) در درون تومور توسط توکوترینول‌ها تقویت می‌شود. در مطالعات مربوط به حیوانات، توانایی جلوگیری از سرطان در اندام‌هایی مانند سینه، پروستات، کبد و پوست دیده شده است.

۱۰. افزایش استقامت فیزیکی و قدرت ماهیچه‌ها

ویتامین ای می‌تواند استقامت فیزیکی بدن را تقویت کند، انرژی بدن را افزایش دهد و فشار اکسیداتیو عضلات را بعد از تمرینات ورزشی کم کند. به همین دلیل، در تغذیه‌ی ورزشی و به‌ویژه در ورزش‌هایی مانند بدنسازی به خواص ویتامین E توجه می‌شود. این ویتامین قدرت عضلات را افزایش می‌دهد، با افزایش جریان خون خستگی را از بین می‌برد، استحکام دیواره‌ی مویرگ‌ها را بالا می‌برد و سلول‌های بدن را تغذیه می‌کند.

۱۱. ویتامین E برای زنان؛ کمک به رشد جنین در دوران بارداری

تحقیقات در مورد خواص ویتامین E برای زنان نشان می‌دهد که این ماده‌ی مغذی به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی از سلامت باروری در زنان حمایت می‌کند. ویتامین E برای مردان هم از نظر تقویت باروری مفید است و باعث بهبود عملکرد اسپرم می‌شود.

دریافت ویتامین E برای زنان باردار و همچنین رشد شیرخواران و کودکان حیاتی است. چراکه از اسیدهای چرب‌ ضروری در برابر آسیب محافظت می‌کند و باعث کنترل التهاب می‌شود.

بعضی از متخصصان بر این باورند که ویتامین ای بر مراحل اولیه‌ی رشد مغز و اعصاب اثرگذار است. به همین دلیل، توصیه می‌شود که زنان باردار، زنان شیرده و کودکان تا سن دو سالگی مصرف غذاهای حاوی این ویتامین را در برنامه‌ی روزانه‌ی خود بگنجانند و مطمئن شوند که میزان کافی از این ماده را دریافت می‌کنند.

علائم کمبود ویتامین E

سطوح پایین ویتامین ای به بروز مشکلات زیر منجر می‌شود:

• ضعف عضلانی: ویتامین ای برای سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) ضروری است. این ماده یکی از آنتی اکسیدان‌های اصلی بدن است که کمبود آن به استرس اکسیداتیو و درنتیجه ضعف عضلانی منجر می‌شود.
• اختلال در هماهنگی و تعادل بدن و مشکل در راه رفتن: آسیب نورون‌های پورکنژ (سلول‌های عصبی) در اثر کمبود این ماده‌ی مغذی توانایی آن‌ها در انتقال سیگنال‌ها را مختل می‌کند.
• بی‌حسی و سوزن سوزن شدن: آسیب فیبرهای عصبی از انتقال صحیح سیگنال‌ها توسط اعصاب جلوگیری می‌کند و باعث بروز این احساسات ناخوشایند می‌شود که به آن نوروپاتی محیطی می‌گویند.
• کاهش بینایی: کمبود ویتامین ای می‌تواند گیرنده‌های نور در شبکیه و سایر سلول‌های چشم را ضعیف کند و به‌مرور زمان باعث از دست دادن بینایی شود.
• مشکلات سیستم ایمنی: بعضی تحقیقات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین E می‌تواند سلول‌های ایمنی را مهار کند. سالمندان بیش از دیگران در معرض ابتلا به این مشکل قرار دارند.

ضعف عضلانی و مشکلات هماهنگی جزء علائم عصبی محسوب می‌شوند و نشان می‌دهند که سیستم عصبی مرکزی و محیطی آسیب دیده است. سیستم عصبی مرکزی بین مغز و نخاع ارتباط برقرار می‌کند، در حالی که سیستم محیطی شبکه‌ای از اعصاب است که خارج از مغز و نخاع قرار دارند و پیام‌ها را به سراسر بدن منتقل می‌کنند.

غلاف نورون‌ها بیشتر از چربی تشکیل شده است و کمبود ویتامین ای به این معنی است که بدن آنتی اکسیدان کمتری برای محافظت از این چربی‌ها دارد. بنابراین، در اثر کمبود این ماده‌ی مغذی عملکرد سیستم عصبی مختل می‌شود.

علت کمبود ویتامین E

مهم‌ترین عواملی که باعث کمبود این ویتامین می‌شوند، عبارتند از:

ژنتیک

کمبود ویتامین ای اغلب در بین اعضای یک خانواده دیده می‌شود. آگاهی از سابقه‌ی پزشکی خانواده می‌تواند تشخیص بعضی از بیماری‌های نادر و ارثی را آسان‌تر کند. دو مورد از این بیماری‌ها، آبتالیپوپروتئینمی مادرزادی و کمبود ویتامین E جداشده خانوادگی هستند که به سطوح بسیار پایین ویتامین ای منجر می‌شوند.

بیماری‌ها

کمبود ویتامین E می‌تواند از بیماری‌هایی ناشی شود که جذب چربی را به‌شدت کاهش می‌دهند. چون بدن برای جذب این ماده‌ی مغذی به چربی نیاز دارد. بعضی از این بیماری‌ها عبارتند از:

• پانکراتیت مزمن (التهاب پانکراس یا لوزالمعده)
• بیماری سلیاک
• بیماری کلستاتیک کبد
• فیبروز سیستیک

کمبود این ماده‌ی مغذی در نوزادان نارس که دارای وزن و چربی کمتر هستند، رایج است. دستگاه‌ی گوارش شیرخواران نارس به‌‌طور کامل تکامل پیدا نکرده است و به همین دلیل نمی‌تواند به‌خوبی چربی و ویتامین را جذب کند. کمبود ویتامین ای در این شیرخواران می‌تواند به کم‌خونی همولیتیک منجر شود که با از بین رفتن گلبول‌های قرمز همراه است.

تشخیص کمبود ویتامین E

هر شخصی که علائم کمبود ویتامین ای را مشاهده می‌کند، باید برای مشخص شدن علت بروز آن‌ها به پزشک مراجعه کند. تشخیص کمبود ویتامین ای بر اساس علائم، نتیجه‌ی معاینه‌ی بدنی و وجود شرایطی که احتمال کمبود را افزایش می‌دهند، انجام می‌شود. همچنین ممکن است برای تأیید کمبود، میزان ویتامین در خون اندازه‌گیری شود.

با آزمایش خون، پزشک می‌تواند میزان آلفا توکوفرول خون را اندازه‌گیری کند. معمولاً سطح نرمال این ویتامین بین ۵/۵ تا ۱۷ میلی‌گرم در لیتر (mg/L) در نظر گرفته می‌شود. محدوده‌ی نرمال ممکن است برای نوزادان نارس و افراد زیر ۱۷ سال و همچنین در آزمایشگاه‌های مختلف، متفاوت باشد. فردی که میزان ویتامین E خون او کمتر از ۴ میلی‌گرم در لیتر است، باید مکمل دریافت کند.

درمان کمبود ویتامین E

اگر کمبود ویتامین از مصرف کم غذاهای حاوی ویتامین E ناشی شود یا به ناکافی بودن چربی در رژیم غذایی مربوط باشد، اصلاح رژیم غذایی می‌تواند به رفع آن کمک کند. همچنین ممکن است لازم باشد از مکمل‌های خوراکی حاوی ویتامین ای استفاده کنید که با دوزهای مختلف تولید می‌شوند.

مکمل ویتامین E

نوزادان و کودکان نارس، مکمل این ویتامین را از طریق لوله‌ای که در معده قرار داده می‌شود، دریافت می‌کنند. در صورت لزوم، می‌توان آن را به‌صورت داخل وریدی هم تجویز کرد. اگرچه یک دوز مکمل می‌تواند به اندازه‌ی کافی سطح ویتامین E خون را افزایش دهد، اما ممکن است دوزهای متعدد مورد نیاز باشد.

کودکان بزرگ‌‎تر و بزرگسالان مبتلا به کمبودهای ناشی از مشکلات ارثی به مکمل با دوزهای بالا نیاز دارند. مصرف مکمل می‌تواند پیشرفت بیماری را متوقف کند. اگر کمبود به‌موقع تشخیص داده شود، ممکن است بتوان با مکمل‌درمانی از بروز علائم عصبی جلوگیری کرد.

مکمل‌های این ویتامین در اشکال طبیعی و سنتتیک موجود هستند. تولیدکنندگان فرم طبیعی مکمل را با حرف «d» و فرم سنتتیک آن را با حرف «dl» برچسب‌گذاری می‌کنند. میزان ویتامین E به دو ‌صورت، یعنی میلی‌گرم و واحد بین‌المللی (IU) بیان می‌شود.

شما می‌توانید IU را با استفاده از فرمول زیر به میلی‌گرم تبدیل کنید:

• ۱ واحد بین‌المللی از فرم طبیعی ویتامین معادل ۰/۶۷ میلی‌گرم آلفا توکوفرول است.
• ۱ واحد بین‌المللی از فرم سنتتیک ویتامین معادل ۰/۴۵ میلی‌گرم آلفا توکوفرول است.

برای تبدیل میلی‌گرم به IU هم می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

• ۱ میلی‌گرم از فرم طبیعی آلفا توکوفرول معادل ۱/۴۹ واحد بین‌المللی است.
• ۱ میلی‌گرم از فرم سنتتیک آلفا توکوفرول معادل ۲/۲۲ واحد بین‌المللی است.

اینکه ویتامین E را کی بخوریم رایج‌ترین سؤال افرادی است که از مکمل استفاده می‌کنند. این ویتامین محلول در چربی است و به همین دلیل باید آن را همراه با وعده‌ی غذایی یا با خوراکی‌های حاوی چربی مثل آجیل مصرف کنید. در غیر این صورت، به‌خوبی جذب نمی‌شود.

ویتامین E به گرما حساس است و در صورت قرار گرفتن در معرض گرمای شدید یا نور مستقیم خورشید به‌سرعت تجزیه می‌شود. بنابراین، آن را همیشه در یک جای خشک و خنک نگهداری کنید.

علاوه بر مکمل‌های خوراکی، روغن ویتامین ای هم در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد که فقط به‌صورت موضعی استفاده می‌شود.

عوارض ویتامین E

کمبود ویتامین ای بسیار نادر است، مگر اینکه شخص به یک بیماری مزمن زمینه‌ای یا یک بیماری ژنتیکی مبتلا باشد یا رژیم غذایی بسیار کم‌چربی داشته باشد. بنابراین، معمولاً سایر افراد جامعه به دریافت مکمل نیاز ندارند.

ویتامین E یک ویتامین محلول در چربی است و به همین دلیل مصرف بیش از حد مکمل آن خطرناک است و به مشکلاتی مانند خونریزی غیرطبیعی، دردهای عضلانی، اسهال و استفراغ منجر می‌شود. این خونریزی می‌تواند خطر سکته‌ی مغزی و مرگ زودهنگام را افزایش دهد.

بعضی مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های ویتامین E می‌توانند برای زنانی که در مراحل اولیه‌ی بارداری هستند، مضر باشند. زنانی که در هشت هفته‌ی اول بارداری مکمل با دوز بالا دریافت می‌کنند، ممکن است خطر نقص مادرزادی قلب را افزایش دهند. بعضی از شواهد هم نشان می‌دهد که مصرف مکمل این ویتامین با افزایش خطر سرطان پروستات همراه است.

شما باید تمام مکمل‌هایی را که به‌طور مرتب مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید. همچنین مراقب باشید که مکمل‌ها را بیش از دوزی که روی بسته‌بندی آن‌ها مشخص شده مصرف نکنید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد. در صورتی که یکی از موارد زیر را دارید، قبل از مصرف ویتامین ای با پزشک مشورت کنید:

• کمبود ویتامین K
• بیماری چشمی که در آن شبکیه آسیب دیده است (رتینیت پیگمنتوزا)
• اختلالات خونریزی
• دیابت
• سابقه‌ی حمله‌ی قلبی یا سکته‌ی مغزی
• سرطان سر و گردن
• بیماری کبد

مکمل ویتامین ای ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد. اگر قصد جراحی دارید، دو هفته قبل از آن مصرف مکمل را متوقف کنید. همچنین اگر به‌تازگی برای باز کردن عروق مسدودشده آنژیوپلاستی انجام داده‌اید یا در شرف انجام آن هستید، با پزشک در مورد استفاده از مکمل ویتامین ای صحبت کنید.

• ویتامین K؛ از فواید و علائم کمبود تا بهترین منابع غذایی

تداخلات دارویی ویتامین E

مکمل این ویتامین می‌تواند با داروهای زیر تداخل داشته باشد:

• عوامل آلکیله‌کننده و آنتی‌بیوتیک‌های ضد‌تومور: این نگرانی وجود دارد که دوز بالای ویتامین ای روی استفاده از این داروهای شیمی‌درمانی تأثیر بگذارد.
• داروها، گیاهان و مکمل‌های ضدانعقاد و ضدپلاکت: اگر همراه با داروها، گیاهان و مکمل‌هایی که از لخته شدن خون جلوگیری می‌کنند، از ویتامین E استفاده کنید، ممکن است خطر خونریزی افزایش یابد.
• استاتین‌ها و نیاسین: این داروها برای افراد مبتلا به کلسترول بالا تجویز می‌شوند و مصرف ویتامین ای همراه با آن‌ها می‌تواند اثر نیاسین را کاهش دهد.
• ویتامین K: مصرف ویتامین E با ویتامین K ممکن است اثرات ویتامین K را کاهش دهد.

کلام پایانی

ویتامین ای برای بینایی، تولید مثل، مغز، قلب، پوست و مو ضروری است. این ماده‌ی مغذی خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و از سلول‌ها در برابر رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد در بروز بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان و بیماری قلبی نقش دارند.

بیشتر افراد می‌توانند از یک رژیم غذایی سالم که حاوی چربی کافی است، ویتامین ای مورد نیاز بدن را دریافت کنند. غذاهای غنی از ویتامین E عبارتند از آجیل، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی. با این حال، بیماری‌های ژنتیکی، بیماری‌های مزمنی که روی جذب مواد مغذی تأثیر می‌گذارند و پیروی از رژیم غذایی بسیار کم‌چرب می‌تواند باعث کمبود این ویتامین ‌شود. مکمل‌ها نقش مهمی در درمان کمبود ویتامین ای دارند، اما بهتر است قبل از مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنید، به‌خصوص اگر دارو مصرف می‌کنید.

منابع: Dr.Axe, ods.od.nih, medicalnewstoday, mayoclinic, stylecraze

این نوشته در تاریخ ۱۴۰۱/۰۴/۱۵ توسط «الهام زمانی» به‌روزرسانی شده است.