در میان ستاره‌ها غرق شوید؛ تصویر تلسکوپ هابل از خوشه کروی M3
خوشه‌های کروی جزء زیباترین اجرام آسمان شب هستند. تجمعی از هزاران هزار ستاره که در محدوده‌ای نسبتا کوچک گرد هم آمده‌اند. در میان خوشه‌های کروی اما خوشه کروی مسیه ۳ یا M3 را می‌توان جزء زیباترین‌ها دانست.
خوشه کروی مسیه ۳ حدود نیم میلیون ستاره را در خود جای داده است و جزء بزرگ‌ترین و پرنورترین خوشه‌های کروی است.
خوشه‌های کروی جزء کهنسال‌ترین اجرام سماوی هستند. سن خوشه کروی M3 نیز به هشت میلیارد سال می‌رسد.
اما چیزی که مسیه ۳ را به سوژه‌ای جذاب برای دانشمندان تبدیل می‌کند تنها سن یا زیبایی آن نیست. این خوشه کروی تعداد بسیار زیادی ستاره متغیر را در خود جای داده است. نور ستاره‌های متغیر در طول زمان تغییر می‌کند و این دسته از ستاره‌ها در برخی از مطالعات اخترفیزیکی سوژه‌ای قابل توجه هستند.
خوشه کروی مسیه ۳ نیز از این نظر برای دانشمندان جرمی باارزش است. تا کنون ۲۷۴ ستاره متغیر در این خوشه کروی کشف شده‌اند و مسیه ۳ از این نظر در میان خوشه‌های کروی رکورددار است.
حداقل ۱۷۰ ستاره از این ستاره‌های متغیر در رده‌ی ستاره‌های متغیر RR شلیاقی قرار دارند. با رصد این ستاره‌ها و بررسی دوره زمانی تغییر نور آن‌ها می‌توان به درخشش حقیقی یا قدر مطلق آن‌ها دست پیدا کرد. با دانستن قدر مطلق ستاره نیز می‌توان فاصله ستاره از زمین را محاسبه کرد. به همین دلیل ستاره‌های متغیر RR شلیاقی در دسته‌ی شمع‌های استاندارد کیهانی قرار می‌گیرند؛ ستاره‌هایی که می‌توان با بررسی آن‌ها فاصله‌ی دقیق ستاره و جرمی که درون آن قرار دارند را محاسبه کرد.
خوشه کروی مسیه ۳ علاوه بر این تعداد زیادی ستاره آبی و درخشان را نیز در خود جای داده است که به خوبی در این تصویر تلسکوپ فضایی هابل قابل مشاهده‌اند. البته بر خلاف تصور این ستاره‌ها ستاره‌هایی جوان نیستند. تمام ستاره‌های خوشه‌های کروی به همراه یک‌دیگر شکل می‌گیرند و سن مشابهی دارند. بنابراین تنها تفاوت در جرم باعث تغییر رنگ ستاره می‌شود. یک ستاره قرمز و کهنسال با جذب کردن جرم بیشتر می‌تواند به ستاره‌ای آبی و درخشان تبدیل شود.
خوشه کروی مسیه ۳ در صورت فلکی تازی‌ها قرار دارد و با تلسکوپ‌های آماتوری نیز می‌توان آن را در آسمان رصد کرد. صد البته که نباید انتظار دیدن نمایی مشابه آن چه که تلسکوپ فضایی هابل ثبت کرده را داشت!
تصویر با اندازه و کیفیت اصلی را می‌توانید در این جا مشاهده کنید.
عکس کاور: تصویر تلسکوپ فضایی هابل از خوشه کروی مسیه ۳ (M3).
Credit: ESA/Hubble & NASA, G. Piotto et al
لینک عکسه خرابه؟!
خیر، کار می‌کنه. کمی حجم عکس البته بالاست.