دور و نزدیک در یک قاب؛ تصویر جدید تلسکوپ هابل از دنبالهدار بوریسوف
تلسکوپ فضایی هابل بار دیگر از دنبالهدار میانستارهای بوریسوف (۲I/Borisov) تصویربرداری کرد. اخترشناسان با کمک دادههای این تلسکوپ توانستند به اطلاعات دقیقتری از هسته این دنبالهدار دست پیدا کنند.
چند ماه پیش بود که یک متجم آماتور روس دنبالهدار جدیدی را کشف کرد که ویژگیهای مدارش متفاوت با دنبالهدارهای معمول در منظومه شمسی بود. در نهایت رصدهای تکمیلی منجمان حرفهای نشان داد که این دنبالهدار از فضای میانستارهای وارد منظومه شمسی شده است و پس از مدتی نیز از منظومه شمسی خارج خواهد شد. این دومین جرم میانستارهای است که مهمان منظومه شمسی شده و اخترشناسان موفق به شناسایی آن شدهاند.
دنبالهدار بوریسوف با سرعت شگفتانگیز ۱۷۵ هزار کیلومتر بر ساعت در حال گذر از منظومه شمسی است. بوریسوف یکی از سریعترین دنبالهدارهایی است که اخترشناسان آن را رصد کردهاند.
تلسکوپ فضایی هابل پیش از این و در ماه اکتبر نیز از دنبالهدار بوریسوف تصویربرداری کرده بود. در آن زمان فاصلهی بوریسوف از زمین چیزی در حدود ۴۲۰ میلیون کیلومتر بود. رصدهای جدید هابل اما در ماههای نوامبر و دسامبر انجام شدهاند. زمانی که بوریسوف فاصلهی کمتری از زمین داشت.
در تصویر بالا دنبالهدار بوریسوف در کنار یک کهکشان دیده میشود. نکته قابل توجه تار بودن کهکشان در این تصویر است که بر خلاف آن چیزی است که از تلسکوپ هابل انتظار داریم. دلیل کیفیت پایین تصویر کهکشان اما مشخص است. با توجه به فاصله نسبتا کم دنبالهدار از زمین حرکت این جرم در آسمان حتی در بازههای زمانی کوتاه نیز محسوس است. بنابراین تلسکوپ هابل برای ثبت تصویری واضح از دنبالهدار بوریسوف باید مسیر حرکت آن را در آسمان دنبال میکرد. حرکت تلسکوپ برای دنبال کردن بوریسوف باعث شده که تصویر کهکشان تا حدودی تار ثبت شود.
رصدهای جدید هابل این فرصت را به اخترشناسان داد تا اندازه هسته دنبالهدار بوریسوف را با دقتی بیشتر از گذشته محاسبه کنند. دادههای هابل نشان میدهند که هسته این دنبالهدار بیش از ۱۵ برابر کوچکتر از نتایج محاسبات قبلی است. طبق دادههای جدید هسته این دنبالهدار شعاعی کمتر از پانصد متر دارد. بررسی هستهی این دنبالهدار این امکان را به اخترشناسان میدهد تا شناخت بهتری از دنبالهدارهای میانستارهای کسب کنند.
بوریسوف اولین دنبالهدار میانستارهای است که اخترشناسان آن را کشف کردهاند. هر چند که به احتمال زیاد کشف این دنبالهدار تنها آغازی برای کشفهای مشابه در آینده است. برخی تخمینها نشان میدهند که در هر بازه زمانی ممکن است هزاران جرم میانستارهای در منظومه شمسی حضور داشته باشد. اجرامی که البته اغلب آنقدر کمنور هستند که تلسکوپهای کنونی توان ثبت آنها را ندارند.
با این حال و با آغاز به کار نسل جدید تلسکوپها احتمالا در سالهای آینده اخبار بیشتری از مهمانان منظومه شمسی خواهیم شنید.
(Credit: NASA, ESA, and D. Jewitt (UCLA