تصویر تلسکوپ فضایی هابل از بقایای دنباله‌دار اطلس
ظهور دنباله‌دار اطلس (ATLAS) در هفته‌های اخیر سروصدای زیادی بین منجمان آماتور و حرفه‌ای ایجاد کرد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌داد که این دنباله‌دار به مرور پرنور و پرنورتر خواهد شد و حتی به درخشش کافی برای رصد با چشم غیرمسلح خواهد رسید. تا این که چندی پیش دنباله‌دار اطلس از هم پاشید و قطعه‌قطعه شد.
با از هم پاشیده شدن دنباله‌دار اطلس امید منجمان آماتور برای رصد دنباله‌داری پرنور در هفته‌های پیش رو از بین رفت. اما همین اتفاق فرصت خوبی برای منجمان حرفه‌ای ایجاد کرد تا بتوانند از هم پاشیده شدن این دنباله‌دار را زیر نظر بگیرند.
Ye Quanzhi، اخترشناس دانشگاه مریلند، برای بررسی این رویداد از تلسکوپ فضایی هابل استفاده کرد. تلسکوپ هابل روز ۲۰ آوریل دنباله‌دار اطلس را رصد کرد و تصویری از بقایای این دنباله‌دار ثبت کرد.
Ye Quanzhi درباره پژوهش اخیر خود گفت: «ما از از ابتدای ماه آوریل که از هم پاشیده شدن دنباله‌دار اطلس ثبت شد این دنباله‌دار را زیر نظر گرفته‌ایم، اما با تلسکوپ‌های زمینی نتوانستیم بخش زیادی از بقایای دنباله‌دار را تفکیک کنیم».
با کمک تلسکوپ فضایی هابل اما این اتفاق افتاد و هابل توانست تصویری دقیق از بقایای این دنباله‌دار ثبت کند. تکه‌های کوچک و بزرگی که هر کدام به نوعی یک دنباله‌دار کوچک هستند.
Ye و گروهش تلاش می‌کنند تا با بررسی قطعات به جامانده از دنباله‌دار اطلس به دلیل فروپاشی این دنباله‌دار پی ببرند.
در رصدهای پیشین چهار قطعه اصلی از دنباله‌دار اطلس ثبت شده بود. داده‌های جدید هابل اما نشان می‌دهد که احتمالا دو تکه از بخش‌های دنباله‌دار باری دیگر متلاشی شده و خود به دو قطعه جداگانه تقسیم شده‌اند که به شکل چهار نقطه درخشان در مرکز تصویر دیده می‌شوند.
در این تصویر که ۱۳ آوریل ثبت شده موقعیت چهار قطعه متلاشی‌شده دنباله‌دار اطلس مشخص شده است.
credit: P. Birtwhistle
نواحی محو و نسبتا پرنوری که در سمت چپ تصویر تلسکوپ هابل وجود دارد احتمالا نمایان‌گر بقایای اولیه دنباله‌دار هستند که به مرور خود به قطعات کوچک‌تری تقسیم شده‌اند. Ye انتظار داشت که در این بخش بقایای بزرگ‌تری از دنباله‌دار ثبت شود، اما داده‌های هابل نشان می‌دهد که تکه‌های دنباله‌دار در این نواحی احتمالا به مرور زمان و پیش از ثبت تصویر متلاشی شده و در فضا پخش شده‌اند.
از هم پاشیده شدن دنباله‌دار اطلس در فاصله‌ای نسبتا نزدیک از زمین فرصت بسیار خوبی را برای اخترشناسان ایجاد کرده تا نگاه دقیقی به این فرآیند داشته باشند.
این دنباله‌دار از ابر اورت به نواحی درونی منظومه شمسی سفر کرده است. ابر اورت محدوده‌ای با فاصله دو هزار تا صد هزار واحد نجومی از خورشید است که قطعات سنگ و یخ فراوانی را در خود جای داده است. هر واحد نجومی معادل میانگین فاصله زمین از خورشید، یعنی حدود ۱۵۰ میلیون کیلومتر است. برای مقایسه سیاره کوتوله پلوتو در دورترین حالت ۵۰ واحد نجومی از خورشید فاصله می‌گیرد. بسیاری از دنباله‌دارها از ابر اورت روانه بخش‌های داخلی منظومه شمسی می‌شوند. فاصله بسیار زیاد ابر اورت از زمین اما رصد این ناحیه از منظومه شمسی را بسیار سخت می‌کند.
اکنون از هم پاشیده شدن دنباله‌دار اطلس در نزدیکی زمین فرصتی عالی را برای اخترشناسان ایجاد کرده تا اطلاعات بیشتری از آن چه در ابر اورت می‌گذرد به دست آورند.
عکس کاور: تصویر تلسکوپ فضایی هابل از بقایای دنباله‌دار اطلس.
(Credit: NASA/ESA/Ye (UMD
منبع: Space
