تاندربولت ۳ در برابر USB-C؛ مروری بر تفاوت‌ها و شباهت‌ها

لپ‌تاپ‌های جدید معمولا از لحاظ پورت از استانداردهای تازه‌نفس بهره می‌برند که امکانات بیشتری برای کاربران ارائه می‌دهند. در این زمینه می‌توانیم به استانداردهای تاندربولت ۳ و USB 3.1 اشاره کنیم که شباهت بین آن‌ها مشکلاتی را به وجود می‌آورد. هر دو استاندارد انتقال داده از یک نوع کانکتور یا درگاه استفاده می‌کنند اما در زمینه‌ی کارکرد تفاوت‌های مختلفی دارند. از آنجایی که این دو پورت شباهت ظاهری به یکدیگر دارند، تشخیص تفاوت آن‌ها برای بسیاری از کاربران کار راحتی نیست. اما در هر صورت با درک تمایز بین آن‌ها، به راحتی می‌توانید پورت موردنظر را تشخیص بدهید و پتانسیل‌های آن‌ها را عملی کنید.

تاندربولت ۳ چیست؟

تاندربولت ۳ (فعلا) یک پروتکل انحصاری برای انتقال داده است که توسط اینتل توسعه پیدا کرده. برای بهره‌گیری از آن، شرکت‌های سازنده کامپیوترها باید از شرکت اینتل مجوزهای مربوطه را دریافت کنند و طبیعتا برخی شرکت‌ها تمایلی به انجام این کار ندارند.

چنین موضوعی مایه‌ی تأسف است زیرا استاندارد تاندربولت ۳ سرعت بسیار بالایی را از لحاظ انتقال داده برای سیستم‌ها به ارمغان می‌آورد و نسبت به حداکثر سرعت USB بسیار سریع‌تر محسوب می‌شود. در حال حاضر، نسل دوم USB 3.1 حداکثر سرعت انتقال ۱۰ گیگابیت بر ثانیه را به ارمغان می‌آورد و این در حالی است که تاندربولت ۳ از سرعت انتقال داده ۴۰ گیگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند که ۴ برابر سرعت USB 3.1 محسوب می‌شود.

تفاوت‌های بین تاندربولت ۳ و USB 3.1

قبل از اینکه امکانات و قابلیت‌های تاندربولت ۳ را با USB 3.1 مقایسه کنیم، باید به شباهت ظاهری بین آن‌ها بپردازیم. هر دو استاندارد از کانکتور و پورت USB-C بهره می‌برند. برای تشخیص تفاوت، باید بگوییم که پورت‌ها، کابل‌ها و دیگر لوازم جانبی مبتنی بر تاندربولت ۳ معمولا از آیکونی به شکل فلش شکسته شده که از آن به‌عنوان آیکون صاعقه هم یاد می‌شود، بهره می‌برند. در تصویر بالا می‌توانید شکل و شمایل این آیکون را مشاهده کنید.

در این میان نباید یک نکته مهم را فراموش کنید. پورت تاندربولت ۳ می‌تواند به‌عنوان پورت USB انجام وظیفه کند ولی عکس این موضوع امکان‌پذیر نیست. تاندربولت ۳ قابلیتی دارد که اگر نتواند از طریق استاندارد موردنظر خود با گجت مربوطه ارتباط برقرار کند، در چنین مواقعی پروتکل USB مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین خاطر اگر سیستم شما مجهز به پورت تاندربولت ۳ باشد ولی گجت موردنظر چنین قابلیتی نداشته باشد، باید به سرعت و امکانات استاندارد USB بسنده کنید.

سرعت بالای تاندربولت صرفا به این معنا نیست که می‌توانید ویدیو 4K طولانی‌مدت را با سرعت زیادی به هارد اکسترنال منتقل کنید. به‌عنوان مثال با بهره‌گیری از DisplayPort می‌توانید سیستم را به دو مانیتور 4K وصل کنید و از رفرش ریت ۶۰ هرتز بهره ببرید. البته نسل دوم USB 3.1 از قابلیتی به نام Alt Mode پشتیبانی می‌کند که به شما اجازه می‌دهد سیستم را مستقیما به یک مانیتور مجهز به DisplayPort وصل کنید و در ضمن می‌توانیم به اتصال مبتنی بر HDMI هم اشاره کنیم. اما Alt Mode از جمله ویژگی‌های انتخابی است که باید توسط شرکت سازنده فعال شود ولی تاندربولت ۳ به‌صورت پیش‌فرض از این چنین قابلیتی بهره می‌برد.

از دیگر قابلیت‌های تاندربولت ۳ باید به امکان اتصال زنجیره‌ای تا ۶ گجت به سیستم اصلی اشاره کنیم که تمام گجت‌ها باید مجهز به پورت تاندربولت‌ ۳ باشند. باید خاطرنشان کنیم اتصال زنجیره‌ای عموما برای وصل کردن چندین مانیتور مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما به غیر از این موضوع می‌تواند برای اتصال چند هارد درایو، سیستم و مانیتور به کار گرفته شود. در این میان برخی مانیتورهای سامسونگ از طریق USB 3.1 از اتصال زنجیره‌ای پشتیبانی می‌کنند ولی امکانات آن به پای تاندربولت‌ ۳ نمی‌رسد.

در نهایت باید به پشتیبانی تاندربولت‌ ۳ از گجت‌های مبتنی بر PCIe مانند کارت‌های گرافیک اکسترنال اشاره کنیم که USB 3.1 از چنین قابلیتی بهره نمی‌برد. پشتیبانی از استاندارد PCIe به افراد اجازه می‌دهد لپ‌تاپ خود را به کارت‌های گرافیک بسیار قدرتمندی وصل کنند و بتوانند با خیال راحت بازی‌های بسیار سنگینی را اجرا کنند. البته این مشخصه از جمله قابلیت‌های پیش‌فرض تاندربولت نیست و سازندگان لپ‌تاپ‌ها باید پشتیبانی از کارت‌های گرافیک PCIe را امکان‌پذیر کنند.

چه کامپیوترهایی از تاندربولت ۳ بهره می‌برند؟

اول از همه باید به کامپیوترهای اپل اشاره کنیم. در حال حاضر تمام کامپیوترهای اپل شامل لپ‌تاپ‌ها، کامپیوترهای دسکتاپ و سیستم‌های All-In-One از پورت تاندربولت‌ ۳ بهره می‌برند.

در سمت ویندوز، اگر بدون دردسر دنبال استفاده از این نوع پورت هستید بهتر است لپ‌تاپ خریداری کنید. برخی از کیس‌های دسکتاپ آماده هم از این مشخصه بهره می‌برند ولی عموما برای کامپیوترهای دسکتاپ باید کارت جداگانه‌ای را به مادربرد وصل کنید. در بین لپ‌تاپ‌ها هم معمولا مدل‌های گران‌قیمت مانند Alienware M17، ایسوس ZenBook S UX391 و لنوو ThinkPad X390 Yoga از این مشخصه پشتیبانی می‌کنند.

آینده تاندربولت

هنوز معلوم نیست که آیا اینتل قصد دارد نسل چهارم تاندربولت را عرضه کند یا نه ولی آینده تاندربولت‌ ۳ کاملا مشخص است زیرا USB4 از پروتکل تاندربولت‌ ۳ پشتیبانی می‌کند. ویژگی‌های USB4 مدتی قبل اعلام شد و اولین محصولات مبتنی بر این استاندارد در سال ۲۰۲۰ یا ۲۰۲۱ روانه‌ی بازار می‌شوند.

این یعنی USB4 مانند تاندربولت‌ ۳ از حداکثر سرعت ۴۰ گیگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند و می‌تواند اتصال زنجیره‌ای گجت‌ها را امکان‌پذیر کند. بعد از ارائه گجت‌های مبتنی بر USB4، انتظار می‌رود تاندربولت ۳ به سمت ناپدید شدن حرکت کند زیرا شرکت‌ها بدون نیاز به دریافت مجوز از اینتل، با بهره‌گیری از USB4 می‌توانند از امکانات تاندربولت بهره ببرند.

در نهایت، در آینده‌ی نه‌چندان دور انواع و اقسام گجت‌ها از استاندارد USB4 با درگاه USB-C بهره می‌برند. البته محقق شدن چنین آینده‌ای احتمالا چند سالی به طول می‌انجامد.

منبع: How To Geek