با بهترین کمپانی‌های انیمیشن‌سازی آشنا شوید

امسال گلدن گلوب ۲۰۲۰ با انتخاب کارتون «لینک گمشده» همه‌ی ما را غافلگیر کرد. در حالی که انیمیشن «فروزن ۲» محصول دیزنی و «داستان اسباب بازی ۴» محصول پیکسار، دو استودیوی بزرگ انیمیشن‌سازی مغلوب این انیمیشن تولید کمپانی لایکا شدند. به نظر می‌رسد که دوره‌ی سه استودیوی بزرگ انیمیشن‌سازی به پایان رسیده باشد. هر چند در سال‌های اخیر دریم ورکز هم تلاش‌های زیادی کرد که در کنار دیزنی و پیکسار و استودیوی مهم آسیایی یعنی گیبلی نامش را با انیمیشن‌هایی از جمله «مینیون‌ها» و «من نفرت‌انگیز» مطرح کند اما همچنان سه استودیوی انیمیشن‌سازی که بیشترین تولیدات را دارند دیزنی، پیکسار و گیبلی هستند که دو تای اولی امسال فیلم دارند و سومی انیمیشنی نساخته که در رقابت‌ها شرکت کند. با این سه کمپانی آشنا شوید.

استودیوی دیزنی: داستان‌های کلاسیک

«شما می‌توانید طراحی کنید و دست به خلق بزنید و فوق‌العاده‌ترین جای دنیا را بسازید. اما برای اینکه رویا را تبدیل به واقعیت کنید باید از آدم‌ها استفاده کنید.»

این جمله را والت دیزنی گفته است. بزرگترین انیماتور تاریخ سینما که صنعت انیمیشن به او بیش از هر کس دیگری مدیون است و استودیوی دیزنی بزرگترین کارخانه تولید انیمیشن است که دوست‌داشتنی‌ترین و خاطره‌انگیزترین انیمیشن‌های زندگی‌ ما را ساخته. استودیوی دیزنی عمر ۹۰ ساله دارد و اکتبر ۱۹۲۳ توسط برادران دیزنی بنیان گذاشته شد. در این استودیو ۵۳ فیلم سینمایی انیمیشن و صدها انیمیشن کوتاه و انیمیشن تلویزیونی تولید شده است.

نقطه‌ی شروع تولید انیمیشن‌های دیزنی با «سفید برفی و هفت کوتوله» (۱۹۳۷) بود و آخرین انیمیشنی هم که در آن تولید شد «یخ‌زده ۲» محصول ۲۰۱۹ است. «سفید برفی و هفت کوتوله» زمانی که هنوز آن‌قدر انیمیشن ساخته نمی‌شد که در اسکار بخشی را به آن اختصاص دهند، توانست در رشته‌ی بهترین موسیقی متن نامزد دریافت جایزه‌ی اسکار شود. «سفید برفی و هفت کوتوله» آن‌قدر موفق بود که با سودش والت دیزنی موفق شد چند هکتار زمین در کالیفرنیا بخرد یعنی همان جایی که استودیوی اصلی دیزنی امروز در آن واقع شده است.

«سیندرلا»، «زیبای خفته» و «۱۰۱ سگ خالدار» انیمیشن‌های موفق دیزنی بودند که به دنبال «سفیدبرفی و هفت کوتوله» ساخته شدند. در استودیوی دیزنی بسیاری از تکنیک‌ها و اصول انیمیشن‌سازی گسترش پیدا کردند. دیزنی اولین استودیویی بود که برای انیمیشن‌هایش استوری‌بورد می‌کشید. انیمیشن‌های کوتاه دیزنی کاراکترهای بزرگی به جهان هدیه کردند: از میکی‌ماوس تا دانلد داک و گوفی.

اواخر دهه‌ی شصت والت دیزنی از دنیا رفت و آخرین اثری که تحت‌نظر او در استودیوی دیزنی ساخته شد یعنی «کتاب جنگل» ده ماه بعد از مرگ او اکران شد.

«رابین‌هود» و «گروه نجات» دو انیمیشن موفق دیزنی در دهه‌ی ۷۰ و بعد از مرگ والت هستند و بعد از آن استودیو به شدت افت کرد. «پری دریایی کوچک» (محصول ۱۹۸۹) بازگشت دیزنی به دوران اوجش بود و البته هزینه‌ی زیادی هم برای آن شد. موفقیت این انیمیشن نقشه‌ی راه دیزنی برای دهه‌ی ۹۰ شد. ساخت انیمیشن‌هایی که بخش زیادی از آن‌ها موزیکال بود مانند «شیر شاه» و «علا‌ءالدین».

در قرن بیست‌ویکم موفق‌ترین انیمیشن دیزنی «فروزن» بود که سنت شاهزاده‌خانم‌های دیزنی را با مفاهیم جدیدتری آمیخت و نقدهای خیلی مثبتی رو آن نوشته شد و هم اسکار بهترین انیمیشن را از آن خودش کرد و هم در گیشه موفقیت خارق‌العاده‌ای کسب کرد. قسمت دوم آن البته پرفروش بود اما نتوانست به پای قسمت اول برسد.

دیزنی هرچند خودش را با تکنولوژی روز منطبق کرده و حالا انیمیشن‌های سه‌بعدی می‌سازد اما همچنان در قصه به مفاهیمی مانند خودباوری، عشق و رویا وفادار است.

استودیوی پیکسار: مبدع انیمیشن کامپیوتری

اگر دیزنی مهم‌ترین استودیوی کلاسیک انیمیشن‌سازی است، پیکسار مهم‌ترین استودیوی انیمیشن‌سازی مدرن است. از اواخر دهه‌ی ۹۰ اهمیت پیکسار حتی از دیزنی هم بیشتر شد. تولیدات پیکسار فقط در زمینه‌ی انیمیشن‌های کامپیوتری است. پیکسار اصلا به خاطر استفاده از گرافیک کامپیوتری در انیمیشن‌هایش مشهور شد. استیو جابز به همراه جان لسه‌تر و ادوین کتمول سال ۱۹۸۶ پیکسار را تاسیس کردند. پیکسار هم مانند دیزنی اول کارش را با ساخت انیمیشن‌های کوتاه شروع کرد. سال ۱۹۹۵ با تولید اولین فیلم بلند انیمیشن‌شان مهر کمپانی را بر صفحه تاریخ سینما محکم کوبیدند: «داستان اسباب‌بازی» اولین انیمیشن تاریخ سینما شد که به طور کامل برای ساختش از روش انیمیشن کامپیوتری استفاده شده بود. اگر اسکار بخش بهترین انیمیشن داشت قطعا «داستان اسباب‌بازی» برنده‌ی آن سال بود. اولین انیمیشن پیکسار هم در بخش موسیقی و هم فیلمنامه نامزد دریافت جایزه اسکار شد.

پیکسار با حضور جان لسه‌تر به عنوان مغز خلاق استودیو تا امروز بیست و یک انیمیشن تولید کرده است که آخرین‌شان «داستان اسباب بازی ۴» محصول سال گذشته توانست پایانی خوش برای سه گانه‌ی «داستان اسباب بازی» رقم بزند و منتقدان تحسینش کردند.

سری «داستان اسباب‌بازی»، «شرکت هیولاها»، «در جست‌وجوی نمو» (۲۰۰۳) و «شگفت‌انگیزان» مهم‌ترین انیمیشن‌های تولیدشده در پیکسار هستند. با توجه به عمر کوتاه پیکسار و ۲۹ اسکار و ده جایزه‌ی گلدن‌گلوبی که تا امروز گرفته می‌توان گفت که تابلوی افتخارات پیکسار حتی از دیزنی هم در آینده پربارتر خواهد شد.

بیشتر آثاری که پیکسار تولید کرده نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین انیمیشن شده‌اند. انیمیشن‌های پیکسار به جز شیوه‌ی ساخت از نظر محتوا هم با انیمیشن‌های کمپانی‌های دیگر مثل دیزنی یا دریم‌ورکز متفاوت بودند. آن‌ها سعی می‌کردند قصه‌های بزرگسالانه‌تری را روایت کنند. در مقابل مثلا دریم‌ورکز که انیمیشن‌های سرگرم‌کننده بامزه می‌ساخت و تنها هدفش ساختارشکنی قصه‌های کلاسیک دیزنی بود (خلاقانه‌ترین انیمیشن دریم‌ورکز «شرک» اصلا نکته‌اش حمله به ارزش‌های دیزنی است) یا خود دیزنی که در طول همه‌ی این سال‌ها فیلمنامه‌های انیمیشن‌هایش از یک سری تم ثابت بهره می‌بردند.

تمام ۲۱ فیلم پیکسار کمترین امتیازی که از منتقدان سینمااسکور گرفته‌اند A- بوده است. مخاطبان انیمیشن‌های پیکسار از گروه‌های سنی متفاوت هستند و تولیداتش همیشه توانسته‌اند نظر مساعد منتقدان را جلب کنند. اندرو استانتون، برد بیرد، پیت داکتر و لی آنکریچ در کنار جان لسه‌تر مغزهای متفکر پیکسار هستند.

استودیوی گیبلی: مهم‌ترین نماینده‌ی آسیا

«گیبلی» (Ghibli) مهم‌ترین استودیوی انیمیشن‌سازی خارج از آمریکاست که شاید محصولاتش مانند دیزنی یا پیکسار یا حتی دریم ورکز مخاطب جهانی نداشته باشد اما اهمیتش از نظر سینمایی و هنری به پای آن‌ها می‌رسد. استودیوی گیبلی تعداد زیادی فیلم کوتاه، آگهی‌های بازرگانی به صورت انیمیشن و البته فیلم‌های انیمیشن بلند تولید می‌کند.

هایائو میازاکی به همراه دوستش ایزائو تاکاهاتا سال ۱۹۸۵ استودیو گیبلی را در ژاپن تاسیس کردند. لوگوی این شرکت کاراکتر توتورو از فیلم «همسایه من توتورو» ساخته هایائو میازاکی است. گیبلی در حقیقت در زبان عربی به معنای باد مدیترانه‌ای است که در زمان جنگ جهانی دوم ایتالیایی‌ها برای نامیدن جنگنده‌های شناسایی خود در صحرای بزرگ آفریقا به کار می‌بردند. ایده‌ی اولیه‌ی تاسیس استودیوی گیبلی، «دمیدن نفسی تازه به صنعت انیمه ژاپن» بود.

«شهر اشباح» مهم‌ترین انیمه‌ی ژاپنی که توانست جایزه اسکار را هم ببرد محصول این استودیوست. قبل از به وجود آمدن این استودیو، میازاکی و تاکاهاتا در زمینه ساخت انیمیشن‌های تلویزیونی و سینمایی سابقه‌ای طولانی داشتند. ایده‌ی ساخت این استودیو بعد از موفقیت انیمیشن «ناوسیکا از دره باد» به ذهن‌شان خطور کرد. از زمان تاسیس این استودیو همه انیمیشن‌های بلند میازاکی در استودیو گیبلی ساخته شده است.

چند سال پیش خبری منتشر شد مبنی بر این که استودیو گیبلی تعطیل می‌شود. اما گزارش‌های بعدی حاکی از این بود که بعضی از خبرگزاری‌ها زیاده‌روی کرده‌اند و قرار نیست چنین اتفاقی بیفتد. در واقع حضور توشیو سوزوکی، یکی دیگر از بنیان‌گذاران استودیوی گیبلی، در یکی از برنامه‌های تلوزیونی ژاپن و ترجمه‌ نادرست حرف‌های او باعث بروز چنین اشتباهی شده بود. او در این مصاحبه گفته بود قرار است فعالیت‌های استودیوی گیبلی، توقف کوتاهی داشته باشد که «عبارت توقف کوتاه» در ترجمه‌ها به صورت «تعطیل شدن» درآمده بود.

انیمه‌های ژاپنی اهمیت زیادی در دنیای انیمیشن دارند. شاید مخاطبان عادی سینما خیلی پیگیر آن‌ها نباشند و درنهایت فقط انیمیشن‌های بلند میازاکی را ببینند اما علاقمندان انیمیشن تمام محصولات انیمیشن ژاپن از کوتاه تا بلند را دنبال می‌کنند و در کنار آمریکا و فرانسه و بعضی کشورهای اروپای شرقی، ژاپن مهم‌ترین کشور تولیدکننده انیمیشن محسوب می‌شود. درنتیجه اهمیت استودیوی گیبلی به عنوان یکی از بزرگترین و مهم‌ترین استودیوهای تولید انیمیشن در ژاپن روشن می‌شود. تمام فیلم‌های میازاکی که در استودیوی گیبلی تولید شده‌اند، امتیازی بالای ۷.۵ در سایت imdb دارند. انیمه‌های ژاپنی که در این استودیو تولید می‌شوند از نظر طراحی کاراکترها با انیمیشن‌های آمریکایی و اروپایی متفاوت‌اند چه با دست طراحی شده باشند و چه با کامپیوتر اما از نظر تکنیک تولید انیمیشن درست مثل بقیه دنیا عمل می‌کنند.

آخرین انیمیشن تولید شده در گیبلی‌«وقتی مارنی آن‌جا بود» ساخته‌ی هیروماسا یونباشی است که سال ۲۰۱۶ جزو نامزدهای اسکار بهترین انیمیشن بود.