برای ما که کامپیوتر را با ویندوز شناختیم

اولین بار که در خانه یک کامپیوتر داشتیم، سال ۱۳۷۸ بود. دقیقا سخن فروشنده را به یاد دارم که گفت: «بازی‌ها روی «داس» (DOS) هستند». او بلافاصله از محیط سیاه‌رنگ با نوشته‌های ریز خارج شد و به فضایی رفت که با دیدنش واقعا شگفت‌زده شدم. تصویری زیبا از یک گربه‌سان به همراه موسیقی کوتاه به نمایش در آمد، فکر کردم یکی از همان بازی‌هاست. یک بازی که با بقیه متفاوت بود و با حرکات دست فروشنده بر چیزی که بعدا فهمیدم نامش «ماوس» است، مستطیل‌هایی باز و بسته می‌شدند. او به پدرم توضیح می‌داد که از طریق «مای‌کامپیوتر» می‌تواند به «درایوها» دسترسی پیدا کند و اگر بچه‌ها می‌خواهند نقاشی کنند، از «استارت» برنامه‌ی نقاشی را باز کند. برخلاف تصور من، تمام این تصاویر زیبا و مستطیل‌ها نه یک بازی،‌ بلکه سیستم عامل ویندوز ۹۸ بود.

احتمالا آن زمان، سال‌هایی بود که سیستم عامل داس دیگر داشت نفس‌های آخر خود را می‌کشید. با این حال داس روی کامپیوتر خانه‌ی ما به صورت پیشفرض نصب شده بود. کامپیوتری که پس از هر بار بازی کردن، حتما باید کاور آن را می‌کشیدیم و موقع امتحانات، جمع می‌شد و به انبار می‌رفت. کامپیوتری که هیچ‌وقت نفهمیدم چرا بازی‌ها را آن‌قدر به زحمت و با سلام و صلوات اجرا می‌کرد و خلاصه شده بود گران‌ترین اسباب‌بازی خانه‌ی ما. خیلی زود محیط تاریک و ترسناک داس را فراموش کردم و یاد گرفتم که برای بازی کردن از ویندوز استفاده کنم. ویندوز ۹۸ برخلاف محیط نامفهوم داس، پر از «تم‌ها»، «تصاویر‌پس‌زمینه»، «آیکون‌ها»، «نواها» و حتی «نشانگرهای ماوس» مختلف و فانتزی بود، تم زیر‌آب، جنگل، دریا، کوهستان، فضا و غیره. این سیستم عامل باوجود تمام هنگ کردن‌ها و صفحه آبی‌هایش،‌ بسیار دوست‌داشتنی بود. ویندوز ۹۸ نخستین سیستم‌عامل مایکروسافت بود که اتصال به اینترنت در آن جدی گرفته شده بود و به صورت پیش‌فرض اینترنت اکسپلورر، مایکروسافت چت، «فرونت‌پیج‌اکسپرس» (FrontPage Express) و «اوت‌لوک‌اکسپرس» (Outlook Express) بر روی آن نصب شده بود. این سیستم‌عامل حتی قابلیت (Active Desktop) هم داشت و برنامه‌های متصل به اینترنت بر روی دسک‌تاپ می‌توانستند خود را آپدیت کنند.

ویندوز ۹۸ تم‌ها و تصاویر پس‌زمینه‌ی متنوعی داشت

می‌توانم بگویم که برای سال‌ها مردم جز ویندوز چیزی نمی‌شناختند. به خصوص آن‌هایی که «داس» را ندیده بودند، چیزی خارج از این سیستم‌عامل را در کامپیوتر شخصی متصور نبودند. بعدها که گوشی‌های هوشمند با سیستم‌عامل‌های مختلف به بازار آمدند، این تصور تا حدی تغییر کرد. فهمیدیم که واسط کاربری کامپیوتر، به غیر از آن پنجره‌ها، آیکون‌ها و منوی استارت،‌ می‌تواند چیز دیگری هم باشد. سیستم عامل سیمبین نوکیا یکی از آن‌هایی بود که توانست دیدگاه ما را نسبت به سیستم عامل عوض کند. جالب اینکه که بعضی گوشی‌های هوشمند اولیه که «آی‌میت» (iMate) هم جزو آن‌ها بود،‌ از سیستم عامل ویندوز موبایل آن زمان که شباهت زیادی با ویندوز دسک‌تاپ داشت استفاده می‌کردند. با دیدن واسط کاربری آن حسابی هیجان زده می‌شدیم. یعنی می‌شد ویندوز را روی موبایل هم داشت؟ بازی‌های کامپیوتر روی گوشی هم اجرا می‌شوند؟ چقدر جالب است که منوی استارت و برنامه‌ی اینترنت اکسپلورر این‌جا هم وجود دارد! این رویا به حدی قوی بود که نام آن‌ها کامپیوتر جیبی شد. احتمالا این اولین جرقه‌هایی بود که باعث شد مایکروسافت به فکر سیستم عاملی یکپارچه برای کامپیوتر خانگی و موبایل بیفتد. سیستم عاملی که بتواند نرم‌افزارهای مشابه را اجرا کند.

ویندوز موبایل‌های اولیه شباهت ظاهری زیادی با ویندوز دسک‌تاپ همان زمان داشتند

به هر صورت برند ویندوز خیلی سریع تبدیل به پدیده‌ای شد که در برندهایی مثل «تاید»، «ریکا»، «زیراکس»، «کلینکس» و امثالهم می‌بینیم. مثل این برندها که همه فراموش کردند به ترتیب «پودر لباسشویی»، «مایع ظرفشویی»، «دستگاه فوتوکپی» و «دستمال کاغذی» هستند، ما هم فراموش کردیم که پدیده‌ای به نام سیستم‌عامل وجود دارد و در دنیایی که همه عملا از یک سیستم عامل استفاده می‌کردند، به طور کلی «سیستم عامل» را «ویندوز» خطاب می‌کردیم. طبق آماری در سال‌ ۲۰۰۳، ۹۷ درصد مردم بر روی کامپیوتر شخصی خود از سیستم عامل ویندوز استفاده می‌کردند، تا سال ۲۰۱۵ به تدریج این آمار کاهش یافته است. در حقیقت این سیستم‌عامل‌های «مک»، «کروم» و «لینوکس» بودند که توانستند تا حدودی از سهم ویندوز در بازار کم کنند. ولی همچنان سهم آن‌ها اندک است و ویندوز سلطان بلامنازع کامپیوترهای شخصی است. به هر صورت ویندوز برخلاف رقیب دیرینه‌اش «مک OS»، سیستم عاملی برای همه‌ی سازندگان رایانه‌های شخصی است. تقریبا همان شرایطی که می‌توانیم بین اندروید و iOS ببینیم.

ویندوز ۱۰ سیستم‌عاملی یکپارچه بر روی دستگاه‌های مختلف است

میراث آقای بیل‌گیتس تا به حال مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرده‌ است. ویندوز XP که آمد، همه‌ی ما فکر می‌کردیم که این دیگر آخرش است و بهتر از این نمی‌شود! واقعا چه چیزی وجود داشت که مایکروسافت باید آن را بهتر می‌کرد؟ ویندوز ویستا که آمد، فکر کردیم که کشتی مایکروسافت به گل نشسته است و با این شکست عظیم، دیگر نمی‌تواند روانه‌ی دریا شود. ولی مایکروسافت و ویندوز باز هم حرکت کردند. وارد دنیای گوشی‌های هوشمند نیز شدند و شکست‌های بزرگی خوردند. مایکروسافت باز هم بلند شد و سعی کرد که به دنبال آرمان بزرگش، یعنی سیستم عاملی یکپارچه برای گوشی‌ هوشمند، تبلت‌ و رایانه‌ی شخصی برود. یک سیستم عامل برای هر کامپیوتری که همراه شما یا در خانه‌ی شماست. شاید ویندوز ۱۰ بالاخره تحقق این رویا باشد. نمی‌دانیم با چه کیفیت و به چه قیمتی، ولی باید منتظر باشیم.