چگونه طول عمر باتری تلفن‌های هوشمند را افزایش دهیم؟

زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۱۳ دقیقه
باتری شارژ گوشی

با وجود پیشرفت در بسیاری از قطعات سخت‌افزاری و همین‌طور نرم‌افزارهای تلفن‌های هوشمند، باتری‌ها هنوز هم نیازهای کاربران را مرتفع نمی‌کنند. بر اساس نظرسنجی‌ای که به‌وسیله‌ی موسسه‌ی تحقیقاتی IDC در سال ۲۰۱۴ انجام شد، اکثریت کاربران، باتری‌هایی با ‌ظرفیت و طول عمر بیشتر را ضروری‌ترین مولفه برای خرید موبایل بعدی‌شان ذکر کردند. با وجود تقاضاهای بسیار، چرا تکنولوژی باتری‌ها پیشرفت چندانی نمی‌کند؟ سال‌هاست که شرکت‌های زیادی در حال توسعه‌ی تکنولوژی‌های تازه برای تلفن‌های هوشمند هستند؛ از تکنیک‌های افزایش ظرفیت باتری گرفته تا امکان شارژ بی‌سیم آن‌ها در محیط. اما باتری‌های لیتیومی به عنوان تکنولوژی‌ای که بسیاری از ابزارهای الکترونیک از آن در خود بهره می‌برند، کمترین هزینه و بیشترین بازدهی را دارند.

آقای «چارلی کانگ» (Charlie Quong) از مدیران شرکت Mophie که در زمینه‌ی تولید باتری‌های لیتیومی فعالیت دارد، می‌گوید: «سرمایه‌گذاری‌های زیادی روی توسعه‌ی تکنولوژی‌های مرتبط با باتری انجام شده، اما به نظر نمی‌رسد طی چند سال آینده بخش عمده‌ای از بازار بتواند از تغییرات احتمالی در این حوزه برخوردار شود.» به‌طور کلی، هر سال به لطف پیشرفت‌ها، ظرفیت باتری‌های لیتیومی کمی بیشتر از ده درصد به نسبت حجم و وزن، پیشرفت می‌کنند که در مقایسه با پیشرفت‌های سایر قطعات تلفن‌های هوشمند نمی‌توان آن را تغییری مهم دانست.

با این پیش‌زمینه، تیمی از روزنامه‌ی نیویورک‌تایمز به همراه گروهی از سایت The Wirecutter که یک سایت پیشنهاد محصول است، تلاش کرده‌اند، بهترین و بدترین تجربیات در خصوص طول عمر باتری تلفن‌های هوشمند مشخص کنند. نتیجه نشان داد که اغلب تصورات مرسوم در خصوص افزایش عمر باتری موبایل، در کاهش مصرف باتری کم‌اثر بوده یا تاثیری معکوس دارد. همچنین سایت The Wirecutter در این بررسی مواردی را ثبت کردند که تاثیرشان بر سرعت تخلیه شارژ باتری، بیش‌ازحد تصور عموم افراد بوده است. تیم The Wirecutter مدل‌های مختلفی از گوشی‌های اپل و همین‌طور تلفن‌های اندرویدی را با آخرین سیستم عامل موجود، در شرایط یکسان بررسی کردند .نتیجه‌ها ممکن است برای موبایل شما بسته به مدل گوشی، اپراتور، محل استفاده و مولفه‌های متغیر دیگر، متفاوت باشد؛ اما نتایج به‌طور کلی یکسان است.

در ادامه به ۸ نکته‌ی کاربردی برای بهبود مصرف باتری و هفت افسانه‌ی نه‌چندان موثر که به‌اشتباه شایع شده‌اند، اشاره می‌کنیم. در ادامه با دیجی‌کالا مگ همراه باشید.

 ‌‌‌‌ ‌‌‌‌        ‌

۱- از تنظیم خودکار نور صفحه استفاده کنید.

بخش قابل‌توجهی از باتری گوشی، برای روشن نگه داشتن نمایشگر آن مصرف می‌شود و یکی از آسان‌ترین راه‌ها برای کاهش مصرف باتری، کاهش میزان درخشش نور  (‌Brightness) صفحه است.در آزمایش‌های ساعتی انجام شده، یک آیفون 6s با کمترین میزان نور صفحه، ۵۴ درصد باتری کمتری در قیاس با تنظیم نور بر روی حداکثر، مصرف کرد. نتیجه‌ی همین آزمایش روی نمونه‌ی اندرویدی، ۳۰ درصد بود.

a

بااین‌حال باید توجه داشت که تنظیم حداقل میزان درخشش صفحه در نور روز، کار با تلفن را مشکل می‌کند. در حال حاضر تقریبا همه‌ی تلفن‌های هوشمند امکان تنظیم خودکار نور صفحه با توجه به میزان نور محیط را دارند. فعال کردن قابلیت AutoBrightness با توجه به تاثیر آن بر کاهش مصرف باتری، توصیه می‌شود.

۲- جلوی تبلیغات را بگیرید.

به هنگام استفاده از مرورگر گوشی، دانلود تبلیغاتی که در صفحات وب وجود دارند، انرژی مصرف می‌کند. با نصب اپلیکیشن‌هایی که این تبلیغات را حذف می‌کنند، می‌توانید به عمر باتری بیفزایید. در آزمایش انجام شده، مرورگر سافاری در آیفون 6s و با اتصال Wi-Fi حدود ۱۸ درصد از باتری و در شرایط مشابه، مرورگر کروم در گوشی Moto X با اندروید خالص نزدیک به ۲۲ درصد از باتری را مصرف کرد. پس از نصب اپلیکیشن 1Blocker در آیفون، و تکرار آزمایش، میزان مصرف به ۹ درصد کاهش یافت و در اندروید نیز استفاده از اپلیکیشن Ghostery Privacy Browser تنها ۸ درصد باتری را طی دو ساعت مصرف کرد.

۳- تنظیمات ایمیل‌ها را تغییر دهید.

ایمیل‌ها می‌توانند تاثیر زیادی روی مصرف باتری داشته باشند. اگر شما از چندین آدرس ایمیل روی گوشی‌تان استفاده می‌کنید، احتمالا روزانه چندین ایمیل دریافت می‌کنید. تلفن‌تان با کمک تکنولوژی Push، ایمیل‌های شما را به‌صورت خودکار به‌روز می‌کند. این قابلیت اگر چه دریافت ایمیل‌های جدید را فورا اطلاع می‌دهد، اما بر میزان مصرف باتری هم موثر است. در آزمایشات انجام شده، یک آیفون 6s پلاس برای دریافت ایمیل‌های سه حساب کاربری که ۲۰ تا ۳۰ ایمیل در ساعت را با کمک اپلیکیشن Mail دریافت می‌کردند، حدود ۵ تا ۱۰ درصد باتری را مصرف کرد که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. برای بهبود مصرف، اغلب تلفن‌های هوشمند امکان تغییر تنظیمات و زمان‌بندی ایمیل‌های تازه را دارند. بازه‌ی زمانی ۳۰ دقیقه یک بار، زمانی معقول و مناسب است. همچنین امکان به‌روزرسانی دستی نیز وجود دارد.

۴- پخش موسیقی را به‌جای سرویس‌های آنلاین، از حافظه‌ی گوشی انجام دهید.

این روزها پخش آنلاین موسیقی از طریق سرویس‌هایی مثل اسپاتیفای، پاندورا و اپل‌موزیک طرفداران بسیاری دارد. اما استفاده از این سرویس‌ها متعاقبا باتری زیادی هم مصرف می‌کند. پخش آنلاین موسیقی از طریق اینترنت Wi-Fi برای دو ساعت، حدود ۱۰ درصد باتری آیفون را مصرف می‌کند و پخش همان موسیقی از حافظه‌ی داخلی گوشی میزان مصرف باتری برای دو ساعت را به حدود ۵ درصد کاهش می‌دهد.

البته اغلب سرویس‌های آنلاین، امکان پخش به‌صورت آفلاین را هم مهیا کرده‌اند که یک مزیت به‌حساب می‌آید.

۵- وقتی از منبع  Wi-Fi یا سیگنال موبایل دور هستید، آن را خاموش کنید.

شاید خودتان هم متوجه شده باشید که وقتی از لحاظ فیزیکی از Wi-Fi یا اینترنت اپراتور موبایل‌تان دور هستید، مصرف باتری موبایل،‌ افزایش می‌یابد. دلیل این مساله، افزایش مصرف باتری برای جست‌وجوی یک سیگنال قوی‌تر است.  برای بهبود مصرف باتری، در چنین مواقعی بهتر است در تنظیمات گوشی، آن را روی حالت پرواز (Flight Mode)  قرار دهید.

cc

برای مثال اگر آنتن موبایل اپراتور در محل کارتان ضعیف است، می‌توانید پس از قرار دادن گوشی در حالت پرواز، Wi-Fi را روشن کرده و از اینترنت استفاده کنید. بدین‌ترتیب از باتری گوشی به‌خاطر مصرف بیشتر در راستای جست‌وجوی سیگنال موبایل، خالی نمی‌شود.

 ۶لیست اپلیکیشنها را از لحاظ مصرف باتری بررسی کنید.

با یافتن ردپاهای مصرف باتری در بین اپلیکیشن‌ها، می‌توانید به نتایج مثبتی برسید. هم در آیفون و هم اندروید، امکان دسترسی به لیست اپلیکشن‌هایی که بیشترین میزان مصرف باتری را دارند، وجود دارد .در تنظیمات گوشی‌های آیفون و اندروید، می‌توانید در منوی مربوط به باتری، لیست این اپلیکیشن‌ها را پیدا کنید. در بخش تنظیمات باتری آیفون، روی ساعت تپ کنید تا اطلاعاتی در مورد میزان مصرف باتری در زمان فعالیت و زمان آماده‌‌به‌کار هر اپ، مشاهده کنید. همچنین در اندروید می‌توانید این اطلاعات را در بخش CPU Total و CPU Foreground مشاهده کنید که با کم کردن آن دو از هم، می‌توانید به میزان مصرف اپلیکیشن مربوطه در زمان آماده‌به‌‌کار، پی ببرید. احتمالا اپلیکیشن‌های ایمیل، خبرخوان‌ها و همچنین اپلیکیشن‌هایی که برای زیر نظر داشتن فعالیت‌های فیزیکی در گوشی فعال هستند، بیشترین مصرف را دارند.

اگر شما اپلیکیشن‌هایی را با میزان فعالیت مشکوک در این لیست یافتید، می‌توانید فعالیت‌های آن‌ها در زمان آماده‌به‌کار را متوقف کنید. برای این کار در آیفون به تنظیمات مراجعه کرده و سپس از بخش General به Background App Refresh رفته این فعالیت‌های مشکوک را برای هر اپی که لازم است، غیرفعال کنید. در اندروید نیز می‌توانید با ورود به بخش تنظیمات و سپس تپ کردن بخش Data Usage اپلیکیشن‌هایی که مصرف دیتای بیشتری دارند و درنتیجه باتری بیشتری مصرف می‌کنند را انتخاب و سپس Restrict Background Data را برای توقف فعالیت اپ در زمان‌هایی که در پس‌زمینه است، انتخاب کنید.

۷-  GPS را برای اپ‌هایی که ضرورتی به استفاده از آن ندارند خاموش کنید.

اپلیکیشن‌های نصب شده روی گوشی که از GPS استفاده می‌کنند را لیست کنید. اپلیکیشن‌‌‌های نقشه و اپ‌هایی که وضعیت سلامت را می‌سنجند معمولا از این قابلیت گوشی استفاده می‌کنند و بخش عمده‌ای از باتری گوشی به‌واسطه‌ی آن‌ها مصرف می‌شود. اپلیکیشنی که میزان تحرک شما را می‌سنجد، برای سنجش میزان حرکت، از موقعیت‌یاب گوشی استفاده می‌کند که مصرف باتری را سرعت می‌دهد.

ccc

 اگر اپلیکیشنی وجود دارد که از موقعیت‌یاب استفاده می‌کند و باتری زیادی را هم مصرف می‌کند می‌توانید در آیفون با مراجعه به بخش Privacy و سپس Location Service امکان دسترسی به موقعیت گوشی را از آن سلب کنید. برای این کار در اندروید، در تنظیمات، به بخش Apps رفته و پس از انتخاب اپلیکیشن مربوطه، در بخش Permissions، گزینه‌ی مربوط به Location را برای آن اپ، خاموش کنید.

۸- نوتیفیکیشن‌های غیرضروری را خاموش کنید.

غیرفعال‌سازی اعلان‌های گوشی (نوتیفیکیشن‌ها) برای بهبود مصرف باتری توصیه‌ای است که از سوی اپل و گوگل نیز روی آن تاکید شده. دریافت این اعلان‌ها، نیازمند ارتباط مستمر با سرور نوتیفیکیشن‌های اپل و گوگل است. بسته به تنظیمات، هر اعلانی که روی گوشی‌تان ظاهر می‌شود، احتمالا صفحه گوشی را جهت نمایش، برای چند ثانیه روشن می‌کند. با در نظر گرفتن باتری مصرفی برای پخش احتمالی صدای اخطار و ویبره و همچنین امکان جلب‌توجه و استفاده از گوشی، میزان مصرف باتری به‌صورت تصاعدی به‌واسطه‌ی دریافت هر اخطار بالا می‌رود. در آزمایشات انجام‌شده، دریافت چند ده اخطار در طول یک ساعت تاثیر چندانی روی میزان مصرف باتری نداشت . اما با محاسبه‌ی کلیه نوتیفیکیشن‌ها در طول یک روز و انرژی مصرفی برای بررسی هر یک از آن‌ها روی اپلیکیشن‌های مجزا (توییتر، جیمیل و…) به میزان قابل‌توجهی از انرژی می‌رسیم که نهایتا بهتر است با هدف کاهش مصرف انرژی، آن‌ها را غیرفعال کنیم. برای این کار، در بخش تنظیمات آیفون، به بخش Notifications مراجعه و با مرور هر اپ، قابلیت Allow Notifications را خاموش کنید. در اندروید نیز می‌توانید با مراجعه به بخش تنظیمات هر اپلیکیشن یا تپ و نگه‌داشتن روی اخطار مربوط به هر اپ و سپس تپ بر آیکن i، گزینه‌ی Block All Notifications را انتخاب کرد.

افسانهها در خصوص کاهش مصرف باتری

افسانه‌ی ۱) «اپلیکیشنهایی را که کمتر استفاده میکنید، ببندید.»

در رابطه با کاهش مصرف باتری توصیه‌های نامعتبر زیادی مطرح می‌شود که «بستن اپلیکیشن‌هایی که کمتر استفاده می‌شوند» از بدترین آن‌ها است. نظریه‌ای که عامل این توصیه است، میزان مصرف اپلیکیشن‌ها، از سخت‌افزارهای دستگاه است و بستن آن‌ها، بهبود مصرف باتری را نتیجه می‌دهد. با اینکه این فرض برای کامپیوترها درست است، اما طراحی سیستم عامل و مدیریت حافظه در گوشی‌ها متفاوت است. هنگامی‌که شما در حال استفاده از یک اپلیکیشن نیستید، معنی آن این است که آن اپ فعال نیست. در واقع تمامی پردازش‌های مرتبط با آن متوقف می‌شوند و وقتی اپی در حافظه‌ی گوشی قرار دارد و آماده‌به‌کار است، الزاما باتری گوشی را مصرف نمی‌کند. اما بستن (Force-Quit) یک اپلیکیشن، باعث می‌شود تمامی کدهای مربوط به آن که در حافظه‌ی رم قرار گرفته، از آن حذف شوند .با این حساب، با اجرای مجدد هر اپلیکیشنی که به این روش بسته شود، تلفن شما باید دوباره کدهای مربوط به آن را اجرا و در حافظه ذخیره کند. همین مساله به‌مراتب انرژی بیشتری مصرف می‌کند.

افسانه‌ی ۲) «خاموش کردن Wi-Fi دستگاه همیشه جوابگو است

غیرفعال کردن Wi-Fi از توصیه‌های رایج برای کاهش مصرف باتری است .بااین‌حال باید دقت داشته باشید، به هنگامی‌که سیگنال به قدر کافی قوی است، خاموش کردن WI-Fi چندان هم منطقی نیست. در واقع مصرف آن Wi-Fi به‌طور کلی از مصرف اینترنت همراه، انرژی کمتری مصرف می‌کند.  همچنین استفاده از Wi-Fi به شما اجازه می‌دهد در بسیاری از اوقات با کمک آن محل دقیق‌تان را تخمین زده و استفاده از GPS گوشی ضرورت پیدا نکند. این قابلیت نیز به‌تنهایی می‌تواند موجب کاهش مصرف باتری شود. تنها استثنا در خصوص تاثیر خاموش کردن Wi-Fi به منظور کاهش مصرف باتری، زمانی است که قدرت سیگنال به حدی کم است که استفاده از اینترنت همراه اپراتور توجیه داشته باشد. بااین‌حال در اغلب اوقات به‌خاطر عدم توانایی تخمین میزان سیگنال، اتصال Wi-Fi، بیشتر توصیه می‌شود.

افسانه‌ی ۳) «سرویس GPS را به‌طور کامل خاموش کنید

 بسیاری از اپلیکیشن‌ها به‌طور متناوب موقعیت شما را برای امکانات‌شان مورد استفاده قرار می‌دهند .حتی در صورت استفاده از اپلیکیشن Maps برای نقشه‌خوانی، در صورت خاموش بودن GPS، روشنایی صفحه، عامل مصرف باتری است. اما بهتر است امکانات مرتبط با موقعیت‌یابی را با هدف کاهش مصرف باتری به‌طور کامل خاموش نکنید. در این صورت در بسیاری مواقع و به هنگام استفاده از اغلب اپلیکیشن‌ها وقت و قابلیت‌های بیشتری را به واسطه‌ی عدم وجود امکان موقعیت‌یابی از دست می‌دهید. به جای آن، با کمک نکته‌ی شماره‌ی ۷ که در بالا اشاره شد، امکان مکان‌یابی را برای اپلیکیشن‌هایی که مصرف بیش‌ازحدی را به واسطه‌ی استفاده از این قابلیت دارند، محدود کرده یا قابلیت اشاره شده را برای آن اپ، غیرفعال کنید.

افسانه‌ی ۴) «همیشه از Wi-Fi به جای اینترنت همراه استفاده کنید

 بسیاری از افراد و حتی فروشندگان گوشی تصور می‌کنند که استفاده از Wi-Fi مصرف کمتری در قیاس با اینترنت همراه دارد و باید تا حد ممکن از Wi-Fi استفاه کرد .اما همان‌طور که در بالا اشاره شد، این مورد همواره صادق نیست. در آزمایش‌های انجام شده در مکان‌هایی که سیگنال Wi-Fi و LTE به یک اندازه قدرت داشتند، یک ساعت وبگردی روی Wi-Fi با آیفون تقریبا به میزان مشابه با LTE باتری مصرف کرده است .همین آزمایش در یک گوشی موتورولا نشان داد که مصرف LTE تنها ۲ تا ۳ درصد بیشتر از مصرف روی شبکه‌ی Wi-Fi ‌است. به زبان دیگر می‌توان گفت نسبت مصرف باتری روی Wi-Fi یا اینترنت همراه، بستگی مستقیم به قدرت سیگنال آن‌ها دارد و در شرایطی که قدرت سیگنال‌ها برابر باشد، تفاوت فاحشی بین این دو گزینه وجود ندارد.

افسانه‌ی ۵) «اجازه ندهید Siri و Google به دستورات شما گوش دهند

در آیفون و اندروید می‌توانید به کمک منشی‌های مجازی دستورات صوتی را اجرا کنید. در آیفون با کمک دستور Hey Siri و در اندروید با گفتن OK Google می‌توانید این منشی را بیدار کنید و سوالات و دستورات خود را مطرح کنید. با اینکه راحت به نظر می‌رسد، اما بد نیست بدانید، به گوش بودن تلفن هوشمند‌تان برای دریافت دستورات، انرژی مصرف می‌کند.  با این وجود، در آزمایش‌های انجام شده بر روی یک آیفون 6s  پلاس و یک نکسوس 6P، تفاوتی ناچیز بین وضعیت روشن و خاموش این دستیارهای صوتی و میزان مصرف باتری مشاهده شد. اگر چه مصرف Siri و OK Google مقداری انرژی مصرف می‌کند، اما خاموش کردن کامل این دستیارها، کمک چندانی به کاهش مصرف باتری گوشی‌تان نمی‌کند.

افسانه‌ی ۶) «از شارژرهای جانبی برای شارژ گوشی خود استفاده نکنید

تاکیدی رایج که از جانب افراد بسیاری شنیده می‌شود، استفاده از شارژر خود گوشی جهت پیشگیری از صدمات احتمالی به باتری آن است. اما بد نیست بدانید مدارهای شارژ در آیفون طوری طراحی شده که امکان کنترل و تنظیم برق ورودی را از شارژر دارد و با دریافت جریان متناوب و تبدیل آن به برق با ولتاژ و آمپراژ پایین، از خطرات احتمالی پیشگیری می‌کند .به همین دلیل است که شما می‌توانید گوشی‌تان‌ را با کمک لپ‌تاپ نیز شارژ کنید. در واقع آیفون طوری طراحی شده که با منابع شارژ مختلف به‌راحتی و بدون مشکل شارژ شود. بااین‌حال این افسانه، در برخی موارد صادق است .در صورت استفاده از برخی شارژرها که برای ساخت آن‌ها از قطعات کم‌کیفیت استفاده شده، ممکن است نه‌تنها به تلفن شما، بلکه به خودتان نیز آسیب بزنید. بنابراین اگر استفاده از شارژری دیگر ضرورت پیدا کرد، به هنگام خرید از کیفیت آن مطمئن شوید.

افسانه‌ی ۷) «باتری گوشی‌تان را گاهی کالیبره کنید

برای سال‌ها، ابزارهایی که از باتری‌های قابل شارژ استفاده می‌کردند، نیاز به کالیبره کردن داشتند؛  روالی که برای استفاده از ظرفیت کامل باتری، ضرورت داشت. اما تلفن‌های هوشمند امروزی نیاز مبرمی به این مساله ندارند. در حال حاضر تلفن هوشمند شما امکان بررسی ظرفیت واقعی باتری را دارد و باتری‌ها نیز بر اثر مرور زمان و شارژ و تخلیه‌‌ی مداوم، کم‌کم ظرفیت اولیه‌ی خود را از دست می‌دهند.‌ بااین‌حال، نرم‌افزار گوشی، همیشه هم امکان بررسی دقیق میزان ظرفیت باتری را ندارد و بد نیست در بازه‌ی زمانی هر دو ماه یک بار، نسبت به شارژ و تخلیه کامل باتری -تا زمان خاموش شدن گوشی- اقدام کنید. بدین‌ترتیب  تخمین ظرفیت واقعی باتری گوشی به‌وسیله‌ی نرم‌افزار آن، دقیق‌تر خواهد بود.  در واقع کالیبره کردن باتری گوشی، در حال حاضر کمکی به افزایش ظرفیت و عمر آن نمی‌کند. اما به تخمین بهتر ظرفیت باتری به‌وسیله‌ی نرم‌افزار گوشی کمک می‌کند. بنابراین اگر گوشی‌تان از ۸۰ درصد شارژ خبر می‌دهد و گوشی ظرف یک یا دو ساعت خاموش می‌شود، روال کالیبره کردن باتری می‌تواند شما را از ظرفیت واقعی باتری آگاه کند.

چه باید کرد..؟

 اگر با وجود نکات و افسانه‌های یاد شده، هنوز هم در مدیریت باتری گوشی مشکل دارید و گوشی شما کمتر از یک روز کامل شارژ نگه می‌دارد، لازم است نسبت به خرید باتری همراه یا پاوربانک اقدام کنید. این ابزارها در قالب قاب‌های گوشی یا باتری‌های مجزا و کابل عرضه می‌شوند که بسته به ظرفیت‌شان می‌توانند گوشی‌تان را برای چند ساعتی شارژ کنند. شما می‌توانید با هزینه‌ای بین ۵۰ تا ۴۰۰ هزارتومان پاوربانک‌هایی کاربردی به عنوان شارژر گوشی و حتی تبلت‌تان خریداری کنید.

 ‌‌‌        ‌

منبع: New York Times

????? ?????? ???? ???? ??



برچسب‌ها :
دیدگاه شما

پرسش امنیتی *-- بارگیری کد امنیتی --

۳ دیدگاه
  1. تبلیغات در گوگل

    این مشکل باتری گوشی های هوشمند به نظر من مهمترین مشکل اوناست
    شرکتی که بتونه این مشکل حل کنه بازار کاملا در اختیار می گیره

  2. repairman

    بسیاری از موارد قسمت نکات رو میدونستم ولی قسمت افسانه ها به مراتب برای من مفید تر بود
    ممنون اقای صادق پور

  3. پیمان

    جالب بود

loading...
بازدیدهای اخیر
بر اساس بازدیدهای اخیر شما
تاریخچه بازدیدها
مشاهده همه
دسته‌بندی‌های منتخب برای شما
X