انفجار یک شهاب در جو زمین با قدرتی معادل ده برابر بمب اتم

امیررضا کامکار

۲ فروردین ۱۳۹۸ | ۱۹:۵۶ زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۱ دقیقه

حدود سه ماه پیش و در آخرین روزهای سال ۲۰۱۸ میلادی سنگی آسمانی وارد جو زمین شد. این شهاب بر فراز شرق کشور روسیه و دریای برینگ منفجر شد و انرژی‌ای معادل ده برابر بمب اتم هیروشیما آزاد کرد. این دومین انفجار شهاب قدرتمند در قرن بیست و یک بود. پیش از این و در سال ۲۰۱۳ سنگی آسمانی وارد جو زمین شد که انرژی‌ای معادل ۲۰ تا ۳۰ برابر بمب اتم آزاد کرد.

با توجه به موقعیت انفجار و جمعیت کم این ناحیه تصویری از این رویداد از روی زمین ثبت نشد. اما چشمان بشر در فضا موفق شدند تا از مراحل مختلف این انفجار تصویربرداری کنند. ماهواره‌های نظامی که به منظور ثبت انفجارهای هسته‌ای طراحی شده‌اند توانستند اثرات این انفجار را حس کنند. علاوه بر این ۱۶ آشکارساز فروصوت نیز در نقاط مختلف دنیا اثرات انفجار این شهاب را ثبت کردند.

ماهواره‌ی ژاپنی Himawari 8 تصاویر خیره‌کننده‌ای از این انفجار ثبت کرده است که جزئیات جذابی در آن دیده می‌شود. یکی از ماهواره‌های ناسا نیز موفق به تصویربرداری از رد غبار این شهاب شده است.

تصویر ماهواره‌ی ژاپنی از رد غبار و بخش درخشانی از رد شهاب.
Credit: Japan Meteorological Agency

بر اساس داده‌های ثبت شده به نظر می‌رسد این سنگ آسمانی اندازه‌ای در حدود ده متر (کمی بیشتر از یک ساختمان دو طبقه) داشته و قدرت انفجار آن چیزی در حدود ۱۷۶ کیلو تن تی‌ان‌تی بوده است. متخصصان سرعت ورود این سنگ آسمانی به جو زمین را حدود ۳۲ کیلومتر بر ثانیه تخمین زده‌اند. داده‌ها نشان می‌دهند که انفجار در ارتفاع ۲۶ کیلومتری از سطح زمین رخ داده است.

با توجه به ابعاد این سنگ آسمانی و قدرت انفجار به احتمال زیاد قطعه‌هایی از این سنگ به زمین رسیده‌اند و در دریای برینگ به زمین برخورد کرده‌اند.

ورود سنگ‌های آسمانی بزرگ به جو زمین می‌تواند خطری بسیار جدی برای بشر و دیگر موجودات زنده‌ی روی زمین باشد. اخترشناسان در سال‌های اخیر بیش از نود درصد سیارک‌های نزدیک به زمین که اندازه‌ای بزرگ‌تر از یک کیلومتر دارند را شناسایی کرده‌اند. با این حال سنگ‌های آسمانی کوچک‌تر از نگاه ابزارهای ما دور می‌مانند. در چنین شرایطی تنها سپر دفاعی ما جو زمین است که سد نسبتا مستحکمی در مقابل سنگ‌های آسمانی چند ده متری است.