انسان در مقایسه با دیگر نخستیها بیشترین انرژی را دارد
شاید ما انسان‌ها اولین روز هفته خیلی به زور و زحمت برای رفتن به محل کار یا مدرسه و دانشگاه از خانه بیرون می‌آییم، اما در واقع در مقایسه با دیگر نخستیها ما بیشترین انرژی را داریم. این نکته نتیجه‌ی یک پژوهش است. محققان در این پژوهش برای اولین بار محاسبه کرده‌اند که انسان‌ها و میمون‌ها در روز دقیقا چقدر کالری می‌سوزانند.
براساس مقاله‌ای که در ژورنال «نیچر» (Nature) منتشر شده، اندام‌های درونی ما در مقایسه با شامپانزه‌ها و دیگر میمون‌ها با ۲۷ درصد سرعت بیشتری کالری می‌سوزانند. این سوخت و ساز بالا می‌تواند خیلی سریع انرژی مورد نیاز سلول‌های مغز ما را تامین کند تا مغز بزرگ‌تر ما به فعالیت ادامه دهد. علاوه بر این، این مطالعه نشان داد که انسان‌ها از دیگر نخستی‌سانان چاق‌تر هستند. چون بدن ما انرژی را ذخیره می‌کند تا مبادا در صورت کمبود مواد غذایی به مشکل بربخوریم.
یک دیرین‌مردم‌شناس به نام «لزلی ایلو» از بنیاد تحقیقات مردم‌شناسی «ونر-گرن» می‌گوید: «نکته‌ی جالب توجه این پژوهش این است که برای اولین بار نشان می‌دهد که ما سوخت و ساز بالاتری داریم و انرژی بیشتری مصرف می‌کنیم.» «کارل ون شیک»، یک مردم‌شناس زیستی از دانشگاه زوریخ می‌گوید: «سوخت و ساز انسان‌تبارها با تکامل یافتن همین‌طور بیشتر و بیشتر شده است.»
ده‌ها سال بود که محققان فکر می‌کردند بین گونه‌های مختلف تفاوت چندانی در سرعت سوزاندن کالری وجود نداشت. آنها با مقایسه‌ی انسان‌ها و دیگر نخستیها تفاوت ناچیزی در سرعت سوخت و ساز آنها مشاهده کردند. هر چه سوخت و ساز بدن بیشتر باشد، اندام‌های بدن در حالت استراحت کالری بیشتری می‌سوزانند.
اما ما از بسیاری جهات شباهتی به دیگر نخستیها نداریم. مغز ما حداقل سه برابر بزرگ‌تر است و در فواصل زمانی کوتاه‌تر، فرزندان بیشتری تولید می‌کنیم. هر دوی این موارد انرژی زیادی مصرف می‌کنند. سوالی که همیشه ذهن دانشمندان را مشغول کرده این است که ما چگونه این کارهای پرهزینه را انجام می‌دهیم.
در دو دهه‌ی اخیر محققان با مطالعه‌ی تعادل میان انرژی دریافتی و انرژی مورد نیاز قسمت‌های مختلف بدن به دنبال پاسخ این سوال گشته‌اند. به عنوان مثال، ایلو و همکارانش در پژوهشی به این نتیجه رسیدند که وقتی ۱.۶ میلیون سال پیش مغز ما شروع به بزرگ شدن کرد، شکم اجداد ما در اثر تکامل کوچک‌تر شد و در نتیجه‌ی آن انرژی کمتری به بدن وارد می‌شد. تیم‌های دیگر بیان داشتند که حجم ماهیچه‌ی بدن انسان برای ذخیره‌ی انرژی بیشتر کمتر شد، راه رفتن و دویدن او بهتر شد؛ با یک رژیم غذایی مغذی توانست کالری بیشتری دریافت کند و با پختن غذا انرژی مورد نیاز برای هم غذا کاهش یافت. به طور کلی، انسان از هر نظر برای حفظ انرژی تکامل پیدا کرد.
سپس در سال ۲۰۱۰، محققان برای اولین بار توانستند میزان کل مصرف انرژی میمون‌ها را به دقت محاسبه کنند. پس از انجام این محاسبات، اورانگوتان‌ها محققان را شگفت‌زده کردند. میزان سوخت و ساز این حیوانات به شدت پایین است.
یک مردم‌شناس زیستی به نام «هرمن پونتزر» از دانشگاه هانتر و یک نخستی‌شناس به نام «استیون راس» پروژه‌ای را برای اندازه‌گیری مستقیم میزان کل انرژی مصرفی میمون‌ها آغاز کردند. آنها این کار را برای میمون‌های ۱۴ باغ وحش در ایالات متحده و آفریقا انجام دادند. محققان به ۲۷ شامپانزه، ۸ بونوبو (نوعی شامپانزه‌ی کوچک)، ۱۰ گوریل و ۱۱ اورانگوتان آبی محتوی ایزوتوپ‌های خاصی از هیدروژن و اکسیژن نوشاندند. سپس آن دو ایزوتوپ را در ادرار میمون‌ها بررسی کردند تا ببینند که با گذر زمان نسبت آنها چگونه تغییر کرده است. این نسبت نشان می‌دهد که این جانوران تا چه حد کربن دی اکسید تولید کرده‌اند. با استفاده از میزان کربن دی‌اکسید تولید شده هم می‌توان میزان کالری سوزانده شده را اندازه‌گیری کرد. این تکنیک روش استانداردی برای محاسبه‌ی سوخت و ساز است و محققان این پژوهش به خوبی از آن استفاده کردند تا کل کالری سوزانده را در انسان‌ها و میمون‌ها با هم مقایسه کنند.
این تیم از همین روش برای ۱۴۱ انسان بزرگ‌سال از نقاط مختلف جهان استفاده کردند. آنها با در نظر گرفتن اندازه‌ی بدن، پی بردند که انسان‌ها در مقایسه با شامپانزه‌ها به طور میانگین روزانه حدود ۴۰۰ کالری بیشتر می‌سوزانند. این رقم در مقایسه با گوریل و اورانگوتان به ترتیب ۶۳۵ و ۸۲۰ کالری است. این یعنی انسان‌ها روزانه ۲۷ درصد بیشتر از شامپانزه‌ها انرژی می‌سوزانند.
این تیم با بررسی ایزوتوپ‌های موجود در ادرار، میزان چربی بدن را هم در انسان‌ها و دیگر نخستیها اندازه‌گیری کرد. نتیجه‌ی محاسبات آنها این بود که میزان چربی بدن انسان‌ها از حیوانات باغ وحش بسیار بیشتر بود. پونتز می‌گوید: «اگر بخواهیم با سرعت بیشتری سوخت‌مان را بسوزانیم، باید یک مخزن اضافه برای ذخیره‌ی انرژی داشته باشیم.» او می‌گوید وقتی سوخت و ساز انسان‌تباران بیشتر شد و مغزهای آنها بزرگ‌تر، به دنبال آن انتخاب طبیعی حکم می‌کرد که بدن افراد چربی بیشتری ذخیره کند و معده‌شان کوچک شود. همچنین پخت و پز و شکل راه رفتن در آنها تکامل پیدا کرد تا در میزان مصرف انرژی صرفه‌جویی شود.
ایلو می‌گوید: «یکی از نقاط قوت این مقاله این است که هرمن و همکارانش ایده‌های قبلی را به طور موثر در قالب یک نظریه‌ی منسجم درباره‌ی تکامل ویژگی‌های انسانی کنار هم قرار داده‌اند.»
حالا برنامه‌ی بعدی پونتزر این است که بفهمد سوخت و ساز اجداد انسانی ما چه زمانی و چگونه افزایش پیدا کرد. شاید او بتواند با بررسی میزان رشد استخوان در فسیل‌ها به این سوالات پاسخ دهد. این موضوع به ویژه برای ایلو جذابیت زیادی دارد. او می‌گوید: «من واقعا دوست دارم بدانم که انسان‌تبارها چه زمانی چاق شدند.»
منبع: Science Mag
