اندازه‌ی دیافراگم (F-Number)؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

در بخش اول این مقاله‌ی دنباله‌دار به بررسی مگاپیکسل، اندازه‌ی سنسور و اندازه‌ی پیکسل در دوربین گوشی‌های موبایل پرداختیم. اندازه‌ی دیافراگم یکی از عوامل دیگری است که احتمالا بارها در تبلیغات و معرفی گوشی‌ها هوشمند مختلف با آن برخورد کرده‌اید. عکس حاصل نور است و ازآنجاکه دیافراگم رابطه‌ی مستقیمی با نور دارد طبیعی است که از اهمیت بالایی در دوربین‌های عکاسی برخوردار باشد. ولی برخلاف تاکید تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند میزان نور تنها چیزی نیست که از اندازه‌ی دیافراگم تاثیر می‌گیرد. اگر دوست دارید همه‌چیز را در مورد اندازه‌ی دیافراگم در گوشی‌های هوشمند بدانید با مدرسه‌ی عکاسی موبایل دیجی‌کالا مگ همراه باشید.

عدد دیافراگم که معمولا با حرف اختصاری f نمایش داده می‌شود حاصل نسبتی است میان فاصله‌ی کانونی (فاصله‌ی لنز از سنسور) و اندازه‌ی روزنه‌ی دیافراگم. این عدد به شما نشان می‌دهد که چه میزان نور می‌تواند از روزنه عبور کرده و به سنسور برسد. برای مثال عدد دیافراگم ۲ که معمولا به‌صورت f/2.0 نمایش داده می‌شود یعنی فاصله‌ی کانونی دو برابر قطر دهانه‌ی دیافراگم است؛ f/4.0 نشان می‌دهد فاصله‌ی کانونی ۴ برابر قطر دهانه‌ی دیافراگم است و به همین ترتیب. بنابراین هر چه عدد دیافراگم کوچک‌تر باشد میزان نور بیشتری می‌تواند به سنسور برسد. البته اختلاف میان اعداد دیافراگم به‌سرعت مشخص نمی‌شود؛ برای مثال نصف شدن عدد دیافراگم به معنی دو برابر شدن میزان جذب نور توسط سنسور (یک پله اختلاف) نیست، بلکه به دلیل ماهیت دایره‌وار دیافراگم دو برابر شدن عدد دیافراگم منجر به دو پله اختلاف یعنی چهار برابر شدن جذب نور می‌شود.

روش ساده‌ی محاسبه‌ی عدد دیافراگم )F-Number(

در حال حاضر دیافراگم دوربین اغلب گوشی‌های هوشمند در بازه‌ای میان f/2.4 تا f/1.7 قرار دارد. هر دوی این اعداد در عالم عکاسی جزو دیافراگم‌های باز محسوب می‌شوند ولی اختلاف میان آن‌ها بسیار زیاد است. درواقع f/1.7 یک پله بالاتر از f/2.4 قرار دارد و درنتیجه لنزی با دیافراگم f/1.7 دو برابر نوری بیشتری به سنسور می‌رساند. این میزان تفاوت می‌تواند هنگام عکاسی در نور کم تاثیری قابل‌توجه روی عملکرد دوربین داشته باشد و منجر به ثبت تصاویری بسیار بهتر شود.

تاثیر اندازه‌ی دیافراگم بر عمق میدان

البته تغییر کردن عدد دیافراگم تنها بر میزان جذب نور اثر نمی‌گذارد. لنزی با عدد دیافراگم بالاتر (دیافراگم بسته‌تر) عمق میدان بیشتری دارد، معمولا عکس‌های شفاف‌تری می‌گیرد و کمتر دچار انحراف رنگی (Chromatic aberration) (حاشیه‌های رنگی در بخش‌های پر کنتراست عکس) می‌شود. به همین دلیل است که هنگام عکاسی با دوربین‌های DSLR توصیه می‌شود بدون دلیل موجه از باز کردن دیافراگم برای جبران نوردهی استفاده نکنید!

به دلیل تاثیر بیشتر اختلاف زاویه‌ی شکست فرکانس‌های رنگی مختلف طیف نور در لبه‌های لنز انحراف رنگی یا Chromatic aberration یکی از مشکلات استفاده از دیافراگم باز است

از سوی دیگر لنزی با عدد دیافراگم کوچک‌تر (دیافراگم بازتر) به دلیل عمق میدان کمتر توان بیشتری در ایجاد تاثیر بوکه (Bokeh) (تار شدن زیبای مناطقی از عکس که خارج از محدوده‌ی عمق میدان قرار دارند) دارد. در بعضی از شرایط ممکن است عمق میدان کم و تاثیر بوکه ترجیح داده شود؛ چراکه به تمرکز بیننده روی سوژه‌ی اصلی به‌جای پس‌زمینه کمک خواهد کرد. دوربین‌های DSLR با استفاده از لنزهای باکیفیت قادر به تولید تصاویری زیبا با افکت بوکه هستند؛ ولی در گوشی‌های هوشمند به دلیل کوچک بودن سنسور و لنز واید-نرمال این تاثیر به‌جز عکاسی از سوژه‌های بسیار نزدیک چندان قابل‌توجه نیست. ولی درهرحال می‌توان تفاوت آن را میان دوربین موبایلی با f/2.4 و دوربین موبایلی با f/1.7 متوجه شد.

دیافراگم بازتر به دلیل کاهش عمق میدان توان بیشتری در ایجاد تاثیر Bokeh دارد

درنهایت ازآنجاکه تاکنون راه‌حلی عملی برای افزودن دیافراگم متغیر به دوربین گوشی‌های هوشمند ارائه نشده انتخاب یک دیافراگم ثابت بیشتر نوعی مصالحه بوده است. هرچند انحراف رنگی و کاهش شفافیت از مشکلات دیافراگم‌های بازتر هستند ولی همواره به عملکرد بهتر در شرایط نوری بد و شاید ایجاد تاثیر بوکه اهمیت بیشتری داده شده است.

در بخش بعدی این مقاله‌ی دنباله‌دار قصد داریم به یک فاکتور مهم دیگر یعنی تکنولوژی فوکوس خودکار بپردازیم. پس همچنان با مدرسه‌ی عکاسی موبایل دیجی‌کالا مگ همراه باشید. اگر موفق به خواندن دیگر بخش‌های مقاله‌ی دنباله‌دار ما نشده‌اید پیشنهاد می‌کنیم خواندن آن‌ها را از دست ندهید:

مگاپیکسل، اندازه‌ی سنسور و اندازه‌ی پیکسل؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

تکنولوژی فوکوس خودکار (Autofocus)؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

واکنش شاتر، عکاسی پی‌درپی و لرزشگیر اپتیکال؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

تنظیمات دستی (Manual Controls)؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

عکاسی RAW؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

صفحه نمایش؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

فلش، حافظه‌ی داخلی و باتری؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟

سیستم عامل و اپلیکیشن‌ها؛ کدام گوشی موبایل مناسب عکاسی است؟