احتمال کشف حیات در کهکشانهای قدیمی بزرگ
امکان تکامل حیات در کهکشانهای بیضوی بیشتر از کهکشانهای کوتوله است. کهکشان راه شیری هم ساختاری مارپیچی دارد و بین کهکشانهای بیضوی و کهکشانهای کوتوله قرار میگیرد.
دانشمندان معتقدند که برای پیدا کردن مناطق قابل زیستن، باید به دنبال کهکشانهای کم ستاره و بزرگ بود
برخی میگویند که دنیاهای مختلفی وجود دارند که امکان وجود حیات در آنها کم یا زیاد است، مخصوصا که هنوز هم هیچ نوع حیاتی بیگانه پیدا نکردهایم. اما «مناطق قابل زیستن» (Habitable Zones)، مکانهایی که در آن آب وجود دارد و جانورهایی مثل زمین در آن زندگی میکنند در آن دوام بیاورند، طبق گفتهی برخی از دانشمندان در منظومهها و کهکشانهای دیگر وجود دارند.
اخیرا دو مطالعهی جدید با هدف پیدا کردن کهکشانهای قابل زیستن انجام شده است. «دانکن فورگن» (Duncan Forgan)، از محققان دانشگاه «سینت اندروز» انگلستان در این باره میگوید: “اگر میتوانیم به اطراف ستاره و کهکشانهای قابل زیست نگاه کنیم، چرا در وسعت کیهانی آن را بررسی نکنیم؟”
در یکی از دیدگاهها، «پراتیکا دایال» (Pratika Dayal) از دانشگاه «درنام» انگلستان، کهکشانهای مختلف را با کهکشانی که میشناسیم، یعنی راه شیری مقایسه میکند. دایال میگوید کهکشانها اگر مناطقی قابل زیستن داشته باشند، نیاز به ستارههای زیادی دارند که میزبان سیارههایی هستند، اما سرعت شکلگیری ستارهها باید کم باشد تا تعداد ابرنواخترها (Supernova) محدود شود. چون انفجارهای بزرگ ابرنواختری، که در پی مرگ ستارههای بزرگی که تنها چند میلیون سال عمر دارند اتفاق میافتد، ممکن است باعث انقراض جمعی دنیاهای اطرافاش میشود. در نتیجه اگر ستارهها با سرعت کمتری به وجود آیند، تعداد ابرنواخترها هم کم میشود.
کهکشانهای بیضوی بزرگ که جرمی دو برابر راه شیری دارند، اما یک دهم آن ستاره در آنها قرار گرفته است بهترین نامزدها برای پیدا کردن مناطق قابل زیستن هستند.
دایال با در نظر گرفتن تعداد ابرنواخترهای کهکشان خودمان در این باره میگوید: “اگر کهکشان راه شیری میتواند یک سیاره قابل زیستن را در خود جای دهد، کهکشانهای بیضوی عظیم میتوانند تا ۱۰ هزار سیارهی قابل زیستن داشته باشند.”
بدترین مکانها برای پیدا کردن مناطق قابل زیستن، کهکشانهای غیرمعمول، کوچک و پر از ستارهی تازه ساخته شده هستند. در چنین کهکشانهایی یک ابرنواختر معمولی میتواند تمام کهکشان را غیر قابل زیستن کند.
«لی یی» (Li Ye) از دانشگاه نوادا میگوید که فقط نباید ابرنواخترها را در نظر گرفت. انفجار پرتوی گاما (Gamma Ray Burst) هم که نوعی مرگبارتر از انفجارهای ابرنواختر هستند، میتوانند امکان وجود حیات را از بین ببرند. زمین در ۵۰۰ میلیون سال گذشته تنها یک انفجار پرتوی گاما را تجربه کرده که آن هم احتمالا دلیل اصلی انقراض اردویسین (Ordovician) بوده است.
مثل ابرنواخترها، احتمال انفجارهای پرتوهای گاما هم در مناطقی که ستارههای جدید بهوجود میآیند بیشتر است. بیشترین انفجارهای پرتوی گاما ۱۱ میلیارد سال پیش شکل گرفتند، زمانی که ستارهها در عالم با سرعت زیادی به وجود میآمدند. «یی» میگوید که در آن زمان، تمام کهکشانها، بدون در نظر گرفتن اندازهشان بسیار خطرناک بودهاند.
این موضوع، مناطق قابل زیستن را نه تنها در بعد فضا، بلکه در زمان هم تاثیرپذیر میکند. دایال اضافه میکند: “دنیای امروز در مقایسه با آشوبی که در گذشته بود خیلی آرام است.”
فورگان در پایان اضافه میکند که ما هنوز هم اطلاعات زیادی دربارهی چگونگی تکامل حیات نداریم. ما زمین را به عنوان پایهی اصلی حیات قرار میدهیم، در صورتی که ممکن است اینگونه نباشد.
منبع: New Scientist