چالش دمای ۱۸ درجه، ابتکار ما برای کاهش آلودگی هوا چه بود؟

خانم «معصومه ابتکار» رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، به تازگی در توییتر خود پستی گذاشته و در آن «دوستان» را به «چالش دمای ۱۸ درجه» دعوت کرده است. او از فالوئرهای خود خواسته دمای منزل و محل کار را روی ۱۸ درجه‌ی سانتیگراد تنظیم کنند تا آلودگی هوا و در ابعاد بزرگتر، سرعت گرمایش زمین کاهش یابد. فالوئرهای او از جمله آقای ظریف و روحانی هم به این دعوت پاسخ گفته‌اند. ابتکار در ضمن تصاویری از نامه‌هایی به وزیران و مدیران دولتی منتشر کرده که در آن‌ها خواسته دمای هوای ساختمان‌های دولتی را بین ۱۸ تا ۲۱ درجه‌ی سانتیگراد تنظیم کنند.

خانم ابتکار درحالی از فالوئرهای توییتری خود که به ۲۶ هزار نفر می‌رسند خواسته در چالش دمای ۱۸ درجه شرکت کنند که هوای تهران طبق معمول زمستان‌های گذشته، حال و روز خوبی ندارد. البته از دیروز با وزش باد و بارندگی، وضعیت بهتر شده، ولی به هر صورت دوباره با سکون و وارونگی هوا، تراژدی آلودگی، تعطیلی مدارس، ‌زوج و فرد شدن تردد خودروها و غیره شروع می‌شود. ولی چرا ابتکار از همکاران و مردم خواسته دما را روی ۱۸ درجه نگه دارند؟ آیا این انتظار منطقی است؟

معصومه ابتکار در توییتر خود از فالوئرها خواسته دمای منزل و محل کار را روی ۱۸ درجه‌ی سانتیگراد تنظیم کنند. محمدجواد ظریف هم پاسخ داده است.

باید گفت که به طور کلی خانم ابتکار حرف درستی می‌زند. خیلی از ما عادت داریم تابستان‌ها، هوای خانه و محل کار را خیلی سرد کنیم. بالعکس در زمستان آن‌قدر هوای خانه و محل کار را گرم می‌کنیم که مجبوریم لباس‌هایمان را کم کنیم. این درحالیست که «دمای رفاه» برای ما، چیزی بین ۱۸ تا ۲۱ درجه‌ی سانتیگراد است. بهتر است به جای اینکه در زمستان خانه‌ی خود را خیلی گرم کنیم و لباس کمی بپوشیم، دما را اندکی پایین بیاوریم و لباس‌های بیشتری بپوشیم. افزایش دما به معنی مصرف سوخت بیشتر در موتورخانه‌ها یا بخاری‌های خانگی و افزایش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای است. به هر صورت در کنار بخش حمل و نقل و صنایع، در زمستان‌ قسمت قابل توجهی از آلودگی شهرهای ما بر اثر مصرف سوخت در سامانه‌های گرمایشی ساختمان‌ها ایجاد می‌شود. اگر کاری کنیم که سوخت کمتری مصرف شود، از میزان انتشار آلاینده‌ها به هوای شهر هم کاسته می‌شود و در ابعاد بزرگتر، با انتشار کمتر گازهای گلخانه‌ای روند گرم شدن زمین را کند می‌کنیم.

نکته‌ی دیگر درباره‌ی چالش دمای ۱۸ درجه‌ی خانم ابتکار این است که بیشتر ساختمان‌های ما تهویه‌ی خودکار ندارند. یعنی اینکه حتی اگر بخواهیم دما را روی ۱۸ درجه بگذاریم هم نمی‌توانیم این کار را بکنیم. پیش‌نیاز این کار تجهیز ساختمان‌ها به سامانه‌ی تنظیم دمای خودکار است. به هر حال ما در کشوری هستیم که ذخایر گاز زیادی دارد و همیشه توانسته‌ایم دسترسی ارزانی به آن داشته باشیم. به همین دلیل در طی سالیان دراز نیازی نمی‌دیدیدم در استفاده از آن صرفه‌جویی کنیم و کمتر به سمت استفاده از سامانه‌های گرمایشی گران‌قیمت‌تر خودکار رفتیم.

تنظیم دمای هوای ساختمان‌ها روی ۱۸ درجه راه خوبی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است، ولی مشکل این‌جاست که بیشتر ساختمان‌های ما تهویه‌ی خودکار ندارند.

به هر صورت واقعیت این است که باید برای حل مشکلاتی مثل آلودگی هوا همه‌ی مردم دست به کار شوند و هرکس سهم اندک خود در آلایندگی را جبران کند. چه این سهم نصب سامانه‌ی خودکار تنظیم حرارت در ساختمان‌ و قرار دادن پیچ تنظیم آن روی ۱۸ درجه‌ی سانتیگراد باشد و چه رانندگی کمتر با خودروی شخصی. جالب این‌جاست که خانم ابتکار از این ایده با نام «چالش دمای ۱۸ درجه» نام برده است که ما را به یاد چالش سطل آب یخ می‌اندازد! یعنی اینکه اگر الان دمای هوای ساختمان روی ۱۸ درجه تنظیم کنیم، ممکن است حسابی به چالش بخوریم و مجبور شویم لباس بیشتری بپوشیم!