گزارش از یازدهمین حراج تهران؛ تناولی رکورد میلیاردی زد

یازدهمین حراج تهران در هتل پارسیان آزادی و با اجرای حسین پاکدل برگزار شد. سالن مملو از جمعیت خریداران، تماشاگران، خبرنگاران و عکاسان بود. اما وقتی حراج آغاز شد شور و حال سال‌‌های گذشته بر آن مستولی نبود. در یازدهمین حراج تهران ۸۰ اثر مدرن و کلاسیک در حوزه‌ی هنرهای تجسمی عرضه شد که البته گردش مالی آن کمتر از حد انتظار بود.

انواع و اقسام نقاشی‌ها و مجسمه‌های حجمی دکوراتیو یا فیگوراتیو در این دوره از حراج عرضه شدند. از نقاشی‌های آبستره و مدرن بگیرید تا کارهایی که آن‌قدر کلاسیک بودند که شبیه کارت پستال به نظر می‌رسیدند. چند کار شاخص هم وجود داشت از سهراب سپهری، زنده‌رودی، تناولی و آغداشلو و منیر فرمانفرماییان که قیمت‌گذاری‌شان بالای یک میلیارد تومان بود.

از شرط و شروط‌های حراج شروع کنیم که خودش بخش هیجان‌انگیز ماجراست. برای آثاری که ارز‌ش‌شان تا بیست میلیون تومان بود هر پیشنهاد به اندازه یک میلیون تومان به ارزش اثر می‌افزود که البته در این بازه‌ی قیمتی اثری وجود نداشت.

برای آثار بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان هر پیشنهاد دو میلیون تومان به قیمت اثر اضافه می‌کرد.

از ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون تومان هر دستی که بالا می‌رفت پنج میلیون تومان به ارزش اثر اضافه می‌کرد. از مبلغ ۱۰۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان هر بار ده میلیون تومان افزایش قیمت داشتیم. و از ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان هر پیشنهاد بیست میلیون به مبلغ اضافه می‌کرد. آثاری که بین ۵۰۰ میلیون تومان تا یک میلیاردتومان ارزشگذاری شده بودند با هر پیشنهاد پنجاه میلیون تومان به قیمت‌شان افزوده می‌شد و از همه هیجان‌انگیزتر آثار بالای یک میلیارد تومان بودند که هر دستی که بالا می‌رفت صد میلیون تومان به ارزش‌شان می‌افزود.

خریدارانی هم از خارج کشور توسط نمایندگان‌شان با تلفن در حراج حضور پیدا کردند و اتفاقا چند تا از تابلوهای گرانقیمت به خارج از کشور فروخته شد.

برای هر اثر هنری کارشناسان مختلفی ارزش مالی‌اش را تخمین زده بودند که پایین‌ترین رقم و بالاترین رقمی که کارشناسان برای هر اثر ارائه داده بودند به عنوان ارزش کلی آن درج شده بود و حراج از چند میلیون تومان پایین‌تر از ارزش کف اثر هنری شروع می‌شد.

حراج امسال بسیار محتاطانه بود. به نظر می‌رسد شرایط اقتصادی نامناسب تاثیرش را کم‌کم روی فضای فرهنگی و هنری کشور گذاشته است. کمتر دستی بدون احتیاط بالا می‌رفت و تعداد آثاری که با قیمتی بالاتر از سقف تخمین‌شان فروش رفتند از تعداد انگشتان یک دست هم کمتر بود.

این جزو معدود حراج‌هایی بود که در کمال تعجب پنج اثر در آن اصلا فروش نرفت که چند تا از آن‌ها آثار مهمی هم محسوب می‌شد.

یک اثر از حسین زنده‌رودی بدون عنوان که مربوط به دهه ۴۰ بود و ترکیب مواد روی کاغذ چسبانده شده روی بوم بود و قیمتش بین یک تا یک و نیم میلیاردتومان تخمین زده شد همان ابتدای کار از حراج خارج شد. این اثر در حراج قبلی هم به فروش نرفته بود.

به جز آن تابلوی بدون عنوان ترکیب مواد روی بوم از جعفر روحبخش که مربوط به دهه ۵۰ شمسی بود و قیمتش بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان ارزش‌گذاری شده بود فروش نرفت.

تابلوی بدون عنوان بهمن نیکو که دو لته‌ای و آبرنگ روی مقوا بود به ارزش ۵۰ تا ۷۰ میلیون تومان دومین اثری بود که هیچ پیشنهادی دریافت نکرد.

هوشنگ پزشک‌نیا که از نقاشان به نام است و اثر بدون عنوان پاستل روی کاغذ را داشت و برآورد قیمتش بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان بود هم ناکام ماند. پزشک‌نیا متولد سال ۱۲۹۶ طراحی جسور بود که نقاشی‌هایش غالبا رنگ‌های تیره دارند و در دهه چهل توانست در پاریس و لندن نمایشگاه بگذارد. او سال ۱۳۵۱ درگذشت

بلافاصله پس از پزشک‌نیا تابلوی رنگ روغن روی بوم رضا مافی هم با قیمت بین ۱.۲ تا ۱.۶ میلیارد تومان فروش نرفت. البته رضا مافی تابلوی دیگری هم در حراج داشت که رنگ روغن و یونولیت روی فیبر بود و به گفته حسین پاکدل از مجموعه شخصی محمد صالح‌علاء به فروش می‌رسید. آن تابلو که بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان قیمت‌گذاری شده بود به کف قیمت یعنی ۵۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

تابلوی زیبای محمد احصایی با قیمت پایه یک و نیم میلیاردتومان که فروش نرفت.

اما عجیب‌ترین تابلویی که روی دست حراج باقی ماند اثر زیبای محمد احصایی بود. «در پاش فتاده‌ام به زاری/ آیا بود آن که دست گیرد» تابلوی رنگ و روغن و ورق طلا روی بوم بود که یک تا ۱.۵ میلیارد تومان کف و سقفش بود اما هیچ پیشنهادی دریافت نکرد. احصایی متولد ۱۳۱۸ است و فارغ‌التحصیل دانشکده هنرهای زیبا. او یکی از بنیانگذاران هنر نقاشیخط در ایران است.

آثاری که بالای یک میلیارد تومان فروش رفتند به شرح زیر بودند:

تابلویی از مسعود عربشاهی که جزو معدود تابلوهایی بود که بالاتر از بازه قیمتی‌اش فروش رفت. قیمت این تابلو بین ۵۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان تخمین زده شده بود و با پیشنهاد یک میلیارد تومانی فروش رفت. این تابلو ترکیب مواد روی بوم بود.

سازه آهنی دکوراتیو ژازه تباتبایی که بین یک تا ۱.۵ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده بود بالاتر از قیمت و به یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان فروخته شد.

سهراب سپهری که رکورددار دوره پیشین بود این‌بار اثری متفاوت از رنگ و روغن روی بوم داشت که برآورد آن بین دو تا سه میلیاردتومان بود و به قیمت دو میلیارد و دویست میلیون تومان فروش رفت. از سپهری دو اثر در نمایشگاه وجود داشت که هر دو بالای یک میلیاردتومان به فروش رفتند.

سمت راست مجسمه سر شاعر از تناولی که رکورد حراج را زد و دست چپ اثری از منیر فرمانفرماییان که بالای یک میلیاردتومان فروش رفت.

رکورددار این حراج پرویز تناولی بود که یکی از آثار حجمی‌اش با عنوان سر شاعر بین ۳ تا ۴ میلیاردتومان قیمت‌گذاری شده بود و در نهایت به قیمت سه میلیارد و دویست میلیون تومان فروخته شد. پرویز تناولی همچنان رکورددار حراج کریستیز خاورمیانه هم است. پرویز تناولی با آثار حجمی «هیچ» شهرت دارد و اتفاقا یکی از مجسمه‌های «هیچ» هم در حراج حضور داشت.

تقریبا نمایشگاهی از آثار هنرهای تجسمی در جهان وجود ندارد که اثری از پرویز تناولی در آن نباشد. از کریستیز تا بونامز لندن ردپای او را همه جا می‌شود دید. تناولی متولد ۱۳۱۶ نقاش و مجسمه‌ساز است. یکی از پیشگامان مکتب سقاخانه‌ای در ایران که در آن هنر مدرن با هنر سنتی و دینی ترکیب می‌شود.

تابلوی «مصلوب شدن حضرت مسیح» که به فرم آثار همیشگی محمود فرشچیان بود بین ۱.۵ تا دو میلیارد تومان ارزشگذاری شده بود که درنهایت به سقف رسید و به قیمت دو میلیارد تومان به فروش رفت.

نقاشی پشت شیشه و گچ روی چوب و آینه کاری با نام آسمان آبی کاری از منیر فرمانفرماییان بود که به قیمت دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان فروخته شد. ارزش این تابلو بین ۲ تا ۳ میلیاردتومان تخمین زده شده بود.

تابلوی بهجت صدر هم به بالاترین قیمت کارشناسی یعنی یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به فروش رسید.

تابلوی دیگری از سهراب سپهری که مربوط به مجموعه خصوصی دکتر محمدعلی موحد بود به قیمت دو میلیاردتومان به فروش رفت و مبلغ فروش آن به موسسه فرهنگی هنری صفای امید اختصاص یافت که در کار مدرسه سازی و اهدای بورس به نخبگان هستند.

تابلوی «انهدام کیهانی» آیدین آغداشلو به قیمت یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به فروش رفت. رقم سقف این تابلو دو میلیارد تومان بود. تابلویی در سه لت که یک لت آن به طور کامل مشکی بود و در دو لت دیگر کاسه شکسته‌‌ی طلایی دیده می‌شد.

تابلوی دیگری از منیر فرمانفرماییان به قیمت کف پیشنهادی آن یعنی ۳ میلیاردتومان به فروش رسید.

یکی از کارهای «هیچ» پرویز تناولی یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان فروخته شد. رقم سقف این کار دو میلیارد تومان بود.

و در نهایت تابلوی «سین لام» حسین زنده‌رودی به قیمت کف آن یعنی دو میلیارد تومان به فروش رسید.

مجموع فروش این دوره از حراج تهران ۴۲ میلیارد و ۴۰ میلیون تومان بود که هشت میلیاردتومان بیشتر از دوره قبل حراج بود که البته در آن دوره صد اثر هم حضور داشتند. اما همه‌ی حاضران متفق‌القول بودند که این‌بار رکوردشکنی خاصی صورت نگرفت و تعداد آثاری که بالاتر از قیمت تخمینی‌شان به فروش رفتند محدود بود.

بیشتر بخوانید: حراج ملی ایران با درآمد ۱۸ میلیاردتومانی به پایان رسید