چرا برای گوشی من هنوز آپدیت نیامده؟!

پس از ۱۵ ماه تجربه‌ی کار با یک تلفن هوشمند هوآوی، با آن خداحافظی کردم و یک دستگاه هوآوی دیگر خریدم. در مورد این‌‎که چرا اصلی‌ترین گجت روز و شبم را از این برند انتخاب می‌کنم دلایلی دارم که قرار نیست در این نوشته به آن‌ها بپردازم. به‌جای آن می‌خواهم بگویم که چه باعث شد قید «اسند میت ۷» را زده و یک «نکسوس 6P» بخرم؛ اولی نماد «بروزناپذیری» است و دومی آخرت «بروزپذیری»! برای ما که خواسته یا ناخواسته وارد دنیای اندرویدی‌ها شده‌ایم، موضوع بروزرسانی به جدیدترین نسخه‌ی سیستم عامل، به یک وسواس فکری تبدیل شده. اما مشکل عدم دریافت آپدیت‌ها چقدر مهم است و اساسا راه گریزی وجود دارد؟ در ادامه سعی می‌کنم پاسخ‌های مناسبی برای این دو سوال پیدا کنم.

‌‌‌    ‌‌‌‌‌‌     ‌‌‌‌‌‌

گوگل، هر سال نسل جدیدی از سیستم عامل اندروید را معرفی می‌کند و با معرفی ویژگی‌های جدیدش، ذهن‌مان را قلقلک می‌دهد. اما وقتی نوبت به دریافت این به‌روزرسانی می‌رسد، ماه‌ها می‌گذرد، سال تحویل می‌شود و چشم‌مان به جمال پیغام دانلود و نصب نسخه‌ی جدید اندروید روشن نمی‌شود!

همین‌جا اولین سوالم را تکرار می‎‌کنم. این بروزرسانی‌ها (مثلا از اندروید کیت‌کت به لالی‌پاپ یا از لالی‌پاپ به مارشملو) چقدر روی تجربه‌ی کاربری ما (ایرانی‌ها) تاثیر دارد؟ پاسخ کوتاه: برای کاربران عادی تقریبا هیچ؛ برای خوره‌های تکنولوژی اندکی! اما چرا؟

الف. چرا نیازی به آپدیت ندارم؟ (مخاطب: کاربران عادی)

۱) اساس کار با تلفن‌‎های هوشمند اندرویدی یک فروشگاه اپلیکیشن است و صدها هزار اپلیکیشن رنگارنگ. چه گوشی ۳ میلیونی داشته باشید و چه ۵۰۰ هزارتومانی، احتمالا باز هم قرار است با همان مجموعه اپلیکیشن‌ها یا بازی‌ها سر و کار داشته باشید.

۲) اندروید ۶.۰ مارشملو دو سه قابلیت بسیار شاخص دارد که به لطف جبر جغرافیایی و تحریم‌ها به‌درد ما ایرانی‌ها نمی‌خورد. تا این لحظه کاربران ایرانی نمی‌توانند به‌طور تمام‌وکمال از مهم‌ترین مشخصه‌های اندروید گوگل یعنی Google Now‌ و Now on Tap بهره ببرند. اندروید ۶.۰ بدون این دو ویژگی مثل پرنده‌ایست با بال‌های بریده.

ب. چرا دستگاهم حتما باید آپدیت شود؟ (مخاطب: خوره‌های تکنولوژی)

۱) برای کسی که عشق‌‌اش کلنجار رفتن با گجت‌هاست و برای تست یک اپلیکیشن یا قابلیت جدید، ساعت‌ها وقت می‌گذارد، نسخه‌ی سیستم عامل مهم است. به همین خاطر، او سعی می‌کند برای تجربه‌ی جدیدترین طعم اندروید پول بیشتری خرج کند.

۲) انسان ذاتا تمایل دارد بهترین و بالاترین را ستایش ‌کند. جدیدترین، حس بهترین را منتقل می‌کند؛ حتی اگر این‌طور نباشد.

در یک کلام: اگر تنها هدفتان از داشتن یک تلفن هوشمند اندرویدی، تماس تلفنی و کار با چند اپلیکیشن پیام‌رسانی ساده است، به‌هیچ وجه حرص آپدیت نشدن گوشی‌تان را نخورید. این‌که تلفن هوشمند اندرویدی شما مثلا از اندروید ۵ به ۶ آپدیت نشده، فاجعه حساب نمی‌شود. بدانید که چیز زیادی را از دست نداده‌اید. اما اگر مثل نویسنده‌ی این نوشته دچار وسواس آپدیت شده‌اید، ادامه‌ی مطلب را بخوانید. در ادامه یک‌بار برای همیشه پاشنه‌ی آشیل اندروید (ضعف در سیستم به‌روزرسانی) را بررسی می‌کنیم.

راه و رسم اپل

وقتی اپل نسخه‌ی جدید iOS را منتشر می‌کند، همه‌ی دستگاه‌های سازگار با آن سیستم عامل، مستقل از مکان جغرافیایی و اپراتور مخابراتی، می‌توانند آن بروزرسانی را به‌طور همزمان دریافت کنند. به‌عبارتی‌دیگر، از یک تاریخ مشخص، صدها میلیون آیفون می‌توانند به جدیدترین نسخه‌ی iOS مجهز شوند. حتی شرکت مایکروسافت هم تلاش می‌کند همین خط‌مشی را دنبال کند؛ بااین‌حال باید اذعان کرد که مایکروسافت هم در این زمینه چندین گام عقب‌تر از اکوسیستم کم‌نقص اپل ایستاده است.

و اما راه و رسم گوگل

با وجود این‌که گوگل، به یاری سیستم عامل اندروید، بیشترین سهم بازار موبایل را در اختیار گرفته، هنوز نتوانسته یک راه‌حل بدون دردسر برای مشکل به‌روزرسانی‌های اندروید ارایه دهد. آماده شدن نسخه‌های جدید اندروید برای دستگاه‌های مختلف فرایندی پیچیده و طولانی دارد.

سرعت‌گیری به نام کنسرسیوم OHA

گوگل ابتدا نرم‌افزار اندروید خود را در اختیار اعضای کنسرسیوم OHA قرار می‌دهد. OHA مخفف عبارت Open Handset Alliance است. این اتحادیه بیش از ۸۰ عضو دارد و در آن استاندارهای مربوط به دستگاه‌های موبایل تدوین می‌شود. از شناخته‌شده‌ترین اعضای این اتحادیه می‌توان به گوگل، HTC، سونی، سامسونگ الکترونیکس، ال‌جی الکترونیکس، انویدیا، کوآلکام و اپراتورهای مخابراتی مطرح اشاره کرد. در واقع این اتحادیه در سال ۲۰۰۷ با رهبری گوگل و با مشارکت ۳۴ عضو کار خود را آغاز کرد.

پس از این‌که اندروید به OHA تحویل داده شد، هر یک از تولیدکنندگان موبایل، اندروید را برای دستگاه‌های خود آماده‌سازی می‌کنند. برای مثال، سامسونگ رابط کاربری «تاچ‌ویز» (TouchWiz) را می‌سازد و HTC رابط کاربری «سنس یو آی» (Sense UI) را برای کاربر آماده می‌کند. به زبانی دیگر، هر یک از شرکت‌ها پوسته‌ی منحصربه‌فردی را به اندروید خام اضافه می‌کنند. این پوسته، ظاهر و ویژگی‌های جدیدی را برای کاربران‌شان به ارمغان می‌آورد.

البته داستان گوشی‌ها و تبلت‌های شرکت‌هایی مثل آمازون یا شیائومی کاملا جداست. این تولیدکنندگان بر روی شاخه‌های دیگری از سیستم عامل اندروید کار می‌کنند و با گوگل و اکوسیستم آن کاری ندارند.

اگر تلفن هوشمند شما به‌اصطلاح آنلاک باشد (تحت قرارداد شرکت‌های مخابراتی نباشد)، شما به محض این‌که سازنده‌ی گوشی‌تان تصمیم گرفت، نسخه‌ی به‌روز‌ شده‌ی اندروید را دریافت می‌کنید. اما اگر گوشی‌تان را با قرارداد یک اپراتور خاص خریده باشید، یک لایه‌ی بوروکراسی دیگر هم اضافه می‌شود. اپراتورهای مخابراتی مثل AT&T و Verizon، اندروید آماده شده توسط تولیدکنندگان را یک بار دیگر دست‌کاری ‌می‌کنند. این اپراتورها تصمیم‌گیرنده‌ی نهایی هستند. آن‌ها تعیین می‌کنند در شبکه‌شان کدام دستگاه‌ها در چه تاریخی به‌روزرسانی شوند. ازاین‌رو کاربران گوشی‌های قراردادی در بسیاری از موارد باید بیشتر از کاربران گوشی‌های آنلاک در انتظار به‌روزرسانی سیستم عامل خود باشند. البته از آن‌جایی که در ایران از استفاده از گوشی‌های تحت قرارداد مرسوم نیست، کاربران ایرانی به‌طورکلی با چنین مشکلی روبرو نمی‌شوند.

اوضاع وخیم‌تر از این حرف‌هاست

اما اوضاع همیشه به این منوال نیست؛ اکثر گوشی‌ها و تبلت‌های اندرویدی هیچ‌گاه رنگ به‌روزرسانی را نمی‌بینند. شما با خرید گوشی‌ها و تبلت‌های ناشناخته، به احتمال خیلی زیاد، شانس خود را برای دریافت جدیدترین نسخه‌های اندروید از دست می‌دهید. البته این مورد برای  دستگاه‌های میان‌رده‌ و همچنین محصولاتی که یکی دو سال از عرضه‌شان گذشته هم صدق می‌کند.

چاره چیست؟

اگر طرفدار پر و پا قرص اندروید و اکوسیستم گوگل هستید، سه راه چاره پیش پای شما قرار دارد:

۱) ساده‌ترین راه این است که یک‌راست به سراغ گوشی‌ها و تبلت‌های پرچم‌دار بروید. با خرید گوشی‌هایی مثل «ال‌جی G5»، «سونی اکسپریا Z5»، «سامسونگ گلکسی S7» یا «اچ‌تی‌سی ۱۰» شما این شانس را دارید که تا مدت‌ها زودتر از صاحبان بقیه‌ی گوشی‌ها، دستگاه‌تان را به‌روز کنید.

۲) یک راه افراطی این است که نسبت به خرید گوشی‌ها و تبلت‌های نکسوس اقدام کنید. «گوگل نکسوس 6P»، «گوگل نکسوس 5X» و «گوگل نکسوس ۹» سه مورد از جدیدترین محصولات سری نکسوس هستند. این دستگاه‌ها به ترتیب با همکاری هوآوی و ال‌جی و اچ‌تی‌سی تولید شده‌اند. با خرید دستگاه‌های نکسوس شما مستقیما زیر پرچم گوگل قرار می‌گیرید و می‌توانید جدیدترین به‌روزرسانی‌های اندروید را در اسرع وقت و با کمترین دردسر بر روی دستگاه‌تان نصب کنید. گوگل با بروزرسانی‌های ماهانه و گاه هفتگی دستگاه شما را به رگبار می‌بندد! بروزرسانی‌هایی به‌ظاهر امنیتی که خیلی‌وقت‌ها کوچک‌ترین تغییری در تجربه‌ی کاربری شما ایجاد نمی‌کنند.

۳) استفاده از «کاستوم رام» (Custom ROM) هم یکی دیگر از انتخاب‌های شماست. در حقیقت برخی توسعه‌دهندگان خبره، سیستم عامل اندروید را به‌دلخواه شما، با امکاناتی متفاوت و ظاهری مشابه جدیدترین نسخه‌های اندروید سفارشی می‌کنند. در این حالت شما می‌توانید از آخرین نسخه‌های اندروید بهره‌مند شوید و منتظر ارایه بروزرسانی از طرف شرکت سازنده نباشید. با این حال، استفاده از چنین روشی ممکن است مشکلاتی را در پی داشته باشد که در جایی دیگر به آن خواهیم پرداخت.

اگر برای دستگاه‌تان آپدیت نیامده و قصد عوض کردن گوشی‌تان را هم ندارید، این آخرین راه‌حل شماست:

گوگل تلاش می‌کند ضعف سیستم به‌روزرسانی اندروید را به‌گونه‌ای جبران کند. شما می‌توانید پیش از  انتشار نسخه‌های جدید اندروید برای دستگاه‌شان، آخرین تغییرات در زبان طراحی گوگل را در اپلیکیشن‌های مجزای این شرکت تجربه کنید. به‌طور مثال، با نصب لانچر Google Now یا آخرین نسخه‌های اپلیکیشن‌های اختصاصی گوگل مانند Camera و Inbox، حال و هوای نسخه‌های جدید اندروید را در اندروید قدیمی‌ خود تجربه کنید.

‌‌‌‌      ‌ ‌‌‌‌

مشکل اصلی به‌روزرسانی اندروید را در ماهیت باز این پلتفرم است. ویژگی‌ای که ذات این سیستم عامل است. گوگل منابع نامحدود و قدرت چانه‌زنی بی‌نظیری دارد. باید دید که آیا این شرکت می‌تواند راه‌حلی نهایی برای این مشکل پیدا کند و یک بار برای همیشه به یکی از جدی‌ترین انتقادات واردشده به اندروید پاسخی قطعی بدهد. من تا آن موقع ترجیح می‌دهم همچنان اندرویدی بمانم؛ … اما این بار، دیگر به دنیای «بروزناپذیر» تلفن‌های هوشمند جامانده-از-قافله، تن نمی‌دهم!

‌‌‌       ‌

پی‌نوشت ۱: امکان بروزرسانی هواوی میت ۷ به اندروید ۵.۱.۱ وجود دارد. اما هنوز به‌صورت OTA در اختیار کاربران قرار نگرفته.

پی‌نوشت ۲: با چند ترفند و قبول دردسر، امکان استفاده از قابلیت Google Now on Tap برای کاربران ایرانی فراهم می‌شود.

پی‌نوشت ۳: نویسنده روی برند خاصی تعصب نداشته و از دید او چیزی به نام «بهترین تلفن هوشمند» وجود ندارد!

پی‌نوشت ۴: شما در به چالش کشیدن نظرات نویسنده و خرده گرفتن به میانه‌روی‌هایش هیچ محدودیتی ندارید.