کشف یک سیاره فراخورشیدی نادر با مداری به شدت بیضوی

اخترشناسان به تازگی یک سیاره فراخورشیدی را کشف کرده‌اند که کشف آن بار دیگر ثابت کرد که دنیای سیارات فراخورشیدی بسیار عجیب‌تر و متنوع‌تر از سیارات منظومه شمسی است.

جرم این سیاره فراخورشیدی حدود سه برابر جرم سیاره مشتری است و در مداری به شدت بیضوی به دور ستاره مادر می‌گردد.

این سیاره فراخورشیدی HR 5183b نام گرفته است. اگر این سیاره در منظومه شمسی قرار داشت در نزدیک‌ترین فاصله‌اش از خورشید به حوالی مدار مشتری می‌رسید و در دورترین فاصله‌اش از خورشید در ورای مدار سیاره نپتون قرار می‌گرفت.

انیمشینی از مدار سیاره HR 5183b در مقایسه با مدار سیارات منظومه شمسی.
Credit: W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko

سیاره فراخورشیدی HR 5183b نه تنها با سیارات منظومه شمسی متفاوت است بلکه نمونه‌ای خاص در میان دیگر سیارات فراخورشیدی است که تا کنون کشف شده‌اند. بیشتر سیارات در مدارهایی نزدیک به دایره کامل به دور ستاره مادر می‌چرخند. بنابراین مدار به شدت بیضوی این سیاره نشان می‌دهد که احتمالا تفاوتی در چگونگی شکل‌گیری یا تکامل این سیاره نسبت به دیگر سیارات وجود داشته است.

به احتمال زیاد سیاره فراخورشیدی HR 5183b ابتدا در مداری دایره‌ای به دور ستاره مادر می‌چرخیده است و پس از مدتی شکل مدار این سیاره به دلیل حضور جرمی با اندازه‌ای در حدود خودش تغییر پیدا کرده است.

HR 5183b حدود صد سال نوری از زمین فاصله دارد. مدت زمان هر بار گردش کامل این سیاره به دور ستاره مادر هنوز به طور دقیق برای دانشمندان مشخص نیست. اما اخترشناسان احتمال می‌دهند که هر سال در این سیاره بین ۴۵ تا ۱۰۰ سال زمینی طول می‌کشد.

کشف این سیاره و برخی از سیارات فراخورشیدی دیگر نشان می‌دهد که کهکشان راه شیری مجموعه‌ای متنوع و عجیب از سیارات را در خود جای داده است که در بعضی موارد هیچ شباهتی به سیارات منظومه شمسی ندارند. از منظومه‌هایی با سه ستاره تا سیارات بی‌خانمانی که تنها و سرگردان در فضا حرکت می‌کنند.

سیاره HR 5183b نیز یکی دیگر از این سیارات عجیب است که نشان می‌دهد تنها در کهکشان خودمان گنجینه‌ای از سیارات قابل توجه وجود دارد که پیش از این مشابه آن‌ها را ندیده بودیم.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از مدار سیاره فراخورشیدی HR 5183b نسبت به سیارات بیرونی منظومه شمسی.

Credit: W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko