ژانرهای مهم عکاسی موبایل؛ پرتره – عکاسی خیابانی – سیاه‌وسفید
عکاسی موبایل پدیده‌ی نسبتا نوینی است که به‌سرعت طرفداران زیادی پیدا کرده. در میان عکاسان موبایل هم عکاسانی حرفه‌ای وجود دارند که از مدت‌ها پیش از پیدایش عکاسی موبایل در این حوزه فعالیت می‌کرده‌اند و هم عکاسانی که کار خود را با عکاسی موبایل آغاز کرده‌اند. ولی نکته‌ی مهم اینجاست که در حال حاضر تمام عکاسان موبایل در کار خود بسیار جدی هستند و درنتیجه عکاسی موبایل به حدی از بلوغ رسیده که می‌توان آن را به ژانرها و سبک‌های مختلفی دسته‌بندی کرد. برخی از این ژانرها سابقه‌ای طولانی دارند و به حوزه‌ی عکاسی موبایل محدود نمی‌شوند و پیدایش برخی هم کاملا یا تا حد زیادی تحت تاثیر امکاناتی بوده است که رشد گوشی‌های هوشمند در اختیار عکاسان و هنرمندان قرار داده.
آشنایی با ژانرهای مختلف به علاقه‌مندان عکاسی موبایل کمک خواهد کرد تا به فعالیت خود انسجام بیشتری داده و به نتایج بهتری برسند. برای همین ما تصمیم گرفتیم در یک مقاله‌ی چندبخشی به معرفی ۱۱ ژانر اصلی و مهم عکاسی موبایل بپردازیم. طبیعی است که هیچ‌کس نمی‌تواند در تمام ژانرهای عکاسی موبایل خبره باشد. بنابراین بهترین راه برای تهیه‌ی این مقاله دعوت از عکاسانی از ژانرهای مختلف برای معرفی سبکی است که در آن تجربه‌ی بیشتری دارند. در این مقاله ۱۱ عکاس موبایل خبره نکاتی را در مورد ۱۱ ژانر بسیار مهم عکاسی موبایل با شما در میان خواهند گذاشت. ما لیست خود را به ترتیب حروف الفبا مرتب کردیم. با مدرسه‌ی عکاسی موبایل دیجی‌کالا مگ همراه باشید تا در بخش اول به بررسی سه ژانر عکاسی پرتره، عکاسی خیابانی و عکاسی سیاه‌وسفید بپردازیم.
عکاسی پرتره – جک هولینگزورث (Jack Hollingsworth)
من بیشتر عمر حرفه‌ای ۳۰ ساله‌ی خود را به عکاسی پرتره و سبک زندگی (Lifestyle) پرداخته‌ام. این موضوع بخشی کلیدی از شرایط حال حاضر من به‌عنوان یک هنرمند و یک انسان است. من همواره عاشق برخورد چهره به چهره با مردم بوده‌ام… در کسری از ثانیه. بنابراین اصلا جای تعجب ندارد که وقتی من عکاسی موبایل را کشف کردم صمیمانه عکاسی پرتره با موبایل را در آغوش کشیدم.
نکته‌هایی در مورد عکاسی پرتره
این‌ها چند بایدونباید هستند برای این‌که بتوانید هنر عکاسی پرتره با موبایل را در خود ارتقا دهید.
بایدها
۱. نور نرم از نور شدید خوشایند‌تر است: من برای تعداد زیادی از عکس‌های پرتره‌ای که با موبایل می‌گیرم به دنبال یک سایه‌ی باز می‌گردم. سپس تراز سفیدی را روی تنالیته‌ای «گرم‌تر» قفل می‌کنم. اگر مجبور باشم در نور مستقیم (که می‌تواند تا حد زیادی خشن باشد) عکس بگیرم تلاش می‌کنم به طریقی آن را پراکنده کنم یا بازتاب دهم تا درخشش خیره‌کننده‌ی نور کم شده و چشم‌نوازتر شود.
۲. نوردهی را برای تنالیته‌های پوست تنظیم کنید: من در اغلب موارد از یک اپلیکیشن جایگزین برای عکاسی استفاده می‌کنم که اجازه دهد فوکوس و نوردهی را به‌صورت مجزا کنترل کنم. اپلیکیشن محبوب من برای عکاسی پرتره با موبایل +Camera است. کنترل نوردهی را توسط +Camera دقیقا روی روشن‌ترین بخش پوست صورت تنظیم کرده و آن را قفل می‌کنم. سپس بلافاصله عکس را می‌گیرم!
۳. پس‌زمینه‌ی عکس را ساده کنید: هیچ‌چیز بیش از پس‌زمینه‌ای شلوغ که برای دیده شدن با سوژه‌ی اصلی رقابت می‌کند موجب آشفتگی حواس نخواهد شد. من به یافتن پس‌زمینه‌هایی با رنگ خنثی علاقه دارم. سپس اگر ممکن باشد سوژه‌ی خود را با احترام به قرار گرفتن در مقابل آن پس‌زمینه‌ی ساده دعوت می‌کنم.
۴. چشمان را حتما در فوکوس قرار دهید: بدون کوچک‌ترین شکی چشمان اصلی‌ترین عنصر در یک عکس پرتره‌ی موبایلی هستند. پس حتما مطمئن شوید که چشمان (یا حداقل چشمی که به لنز دوربین نزدیک‌تر است) در فوکوس کامل قرار دارند. چشمان پنجره‌ای به‌سوی جان و روح سوژه‌ی عکاسی شما هستند.
۵. از فیلترهای متمایز مناسب استفاده کنید: من در بیشتر عکس‌های پرتره‌ی موبایلی تنظیمات رنگی متمایز آماده‌ی اپلیکیشنی به نام PicTapGo را ترجیح می‌دهم که مجموعه‌ای کامل و لغزنده‌هایی برای کنترل دارد. این اپلیکیشن رنگ‌هایی زیبا، طبیعی، صحیح و قابل‌باور تولید می‌کند. تجمل کمتر و نتیجه‌ی بیشتر.
۶. ابتدا با سوژه ارتباط برقرار کنید: پیش از جلو پریدن و شروع عکاسی تلاش کنید ابتدا ارتباطی کوتاه با سوژه برقرار کنید (البته اگر سوژه از آشنایان قبلی شما نیست). به من اعتماد کنید… هر چه در این مرحله موفق‌تر باشید پرتره‌های موبایلی شما بهتر خواهند شد.
نبایدها
۱. بیش‌ازحد نزدیک نشوید: به‌اندازه‌ی طول یک دست از سوژه‌ی خود فاصله بگیرید. بیش‌ازحد نزدیک نشوید. لنز کوچک دوربین آیفون تقریبا معادل عکاسی با یک لنز واید ۲۲ میلی‌متری است. لنزهای واید در محدوده‌ی نزدیک‌تر از ۶۰ سانتی‌متر اجزای صورت را دچار کج‌نمایی (Distort) می‌کنند. پس فاصله‌ی خود را حفظ کنید.
۲. کادر عکس را در محل مفاصل قرار ندهید: به‌عنوان یک قانون کلی در عکاسی پرتره با موبایل بهتر است برش تصویر روی محل مفاصل (گردن، کمر، زانوها یا مچ پا) قرار نگیرد. این کار تصویری ناخوشایند ایجاد می‌کند. برای ساختن یک برش طبیعی‌تر در تصویر بهتر است آن را اندکی پایین‌تر یا بالاتر از مفاصل قرار دهید.
۳. از زوم دیجیتال استفاده نکنید: اگر قصد دارید نزدیک شده و کادر تصویر را با صورت شخصی پرکنید بهتر است این کار را پس از عکاسی با برش دادن عکس در مراحل ویرایش انجام دهید. تقریبا تمام اپلیکیشن‌های ویرایش عکس ابزاری را برای برش دادن تصویر دارند. ابعاد یا رزولوشن عکس‌های آیفون به‌قدر کافی بزرگ هست که بتوان آن را برش داد.
۴. دست از تلاش نکشید: گیرا و الهام‌بخش کردن عکس‌های پرتره‌ی موبایلی کار ساده‌ای نیست. به‌هیچ‌وجه. درواقع حتی پس از ۳۰ سال عکاسی من هنوز هم در حال یادگیری و رشد هستم! ابتدا روی دوستان و خانواده‌ی خود تمرین کنید. سپس به سراغ غریبه‌ها بروید. هرچه بیشتر عکس بگیرید این کار برایتان ساده‌تر خواهد شد.
عکاسی خیابانی – محسن چینه‌کش (Mohsen Chinehkesh)
عکاسی خیابانی تاریخچه‌ای بسیار طولانی و غنی دارد. ریشه‌های عکاسی خیابانی را می‌توان در آثار عکاسی نظیر «اوژن آتژه» (Eugene Atget) پیگیری کرد که از دهه‌ی ۱۸۹۰ میلادی به عکاسی از خیابان‌های پاریس پرداخت. «هنری کارتیه برسون» (Henri Cartier-Bresson) عکاس فرانسوی دیگری است که نامش به‌شدت با عکاسی خیابانی پیوند خورده؛ پیوند خوردن نام برسون با عکاسی خیابانی تا حد زیادی به دلیل ایده‌ی تاثیرگذار او در مورد لحظه‌ی ایده‌آل یا همان «لحظه‌ی قطعی» (Decisive Moment) است. همچنین می‌توان به عکاسانی آمریکایی نظیر «گری وینوگراند» (Garry Winogrand)، «روبرت فرانک» (Robert Frank)، «جوئل میرویتز» (Joel Meyerowitz) و «ویلیام کلین» (William Klein) به‌عنوان اسطوره‌های عکاسی خیابانی اشاره کرد.
بنابراین عکاسی خیابانی پدیده‌ی جدیدی نیست که بتوان آن را در قالب یک سبک عکاسی موبایل یا آیفونوگرافی تعریف کرد، بلکه باید به‌عنوان یک ژانر عکاسی به آن بنگریم. عکاسی خیابانی همواره به شرایط انسانی در جوامع پرداخته است.
در عمل می‌توان عکاسی خیابانی را به تصویر کشیدن کنش‌های بشری در مکان‌های عمومی تعریف کرد. البته عکاسی خیابانی لزوما نیازی به حضور انسان در کادر تصویر ندارد. بسیاری از عکاسان خیابانی ترجیح می‌دهند بدون جلب‌توجه عکس بگیرند تا بتوانند سوژه‌ها را در طبیعی‌ترین حالتشان تصویر کنند. دوربین گوشی موبایل برای رسیدن به این هدف ابزاری فوق‌العاده کارآمد است. من معتقدم این همان چیزی است که عکاسی خیابانی با موبایل را از سایر سبک‌های عکاسی موبایل متمایز می‌کند. گوشی موبایل ابزار مناسب برای عکاسی خیابانی است نه چیزی که عکاسی خیابانی را تعریف می‌کند.
نکته‌هایی در مورد عکاسی خیابانی
بخشی از نکاتی که مطرح می‌کنم به آنچه پیش‌ازاین گفتم مربوط می‌شود. مهم‌ترین سخن من با کسانی که قصد دارند به این حوزه وارد شوند این است که نباید عکاسی خیابانی را تنها یک سبک عکاسی موبایل صرف فرض کنند؛ بلکه بهتر است با آن به‌مثابه یکی از ژانرهای عکاسی برخورد کنند. نتیجه‌ی این رویکرد در تمام حرکات و تصمیمات شما آشکار خواهد شد. پیش از هر چیز این رویکرد اجازه می‌دهد فعالیت هنری خود را در افق دید وسیع‌تری تعریف و ارزیابی کنید و همچنین منابع غنی‌ترین را برای الهام گرفتن در اختیار شما قرار خواهد داد. این رویکرد همچنین کمک می‌کند بیش‌ازحد درگیر ابزار عکاسی خود نشده و بیشتر بر اصل فعالیت عکاسی تمرکز کنید.
«بهترین دوربین همان دوربینی است که همراه دارید؟» خب این گفته می‌تواند صحیح باشد ولی برای یک عکاس خیابانی دلیل استفاده از آیفون نیست. عکاسان خیابانی واقعی ازاین‌رو آیفون را همراه خود دارند که بهترین دوربین برای آن‌هاست!
عکاسی سیاه‌وسفید – پل براون (Paul Brown)
دنیای من رنگی و زیبا است. سیاه‌وسفید دنیای متفاوتی را نمایش می‌دهد؛ دنیایی که من آن را تنها روی کاغذ می‌بینم. این دنیا درگیری‌ها و حواس‌پرتی‌هایی را که رنگ می‌تواند بسازد حذف می‌کند. به ناگاه سایه‌ها، نور، اشکال، خطوط و بافت‌ها به شیوه‌ای هماهنگ بیرون می‌جهند. تصویر حسی منسجم‌تر می‌یابد.
تلاش من ثبت کردن (یا ساختن) یک فضا است و نه یک صحنه. به‌طورکلی من این‌گونه می‌اندیشم که فضا می‌تواند با اتخاذ کردن یک شیوه‌ی روشن High Key و از میان بردن سایه‌ها یا استفاده از یک روش تیره‌تر Low Key و احتمالا سبک «نوار» (Noir) کنتراست بالای مرتبط با آن به‌کلی تغییر کند. من به‌سوی تیره‌تر و نوار این طیف تمایل دارم و بنا بر ذائقه معتقدم این فضا بیشتر مناسب عکس‌های سیاه‌وسفید است.
نکته‌هایی در مورد عکاسی سیاه‌وسفید
۱. همانند عکاسی سنتی شما می‌توانید مسقیما عکس خود را به‌صورت سیاه‌وسفید بگیرید یا ابتدا عکسی رنگی گرفته و سپس در مراحل ویرایش آن را به سیاه‌وسفید برگردانید. برای شروع بهتر است نتیجه‌ی هرکدام از این روش‌ها را با هم مقایسه کنید. مدت‌زمانی را به عکاسی مستقیم سیاه‌وسفید بپردازید. اپلیکیشن پیش‌فرض آیفون گزینه‌هایی را (ازجمله نوار) در خود دارد و اپلیکیشن‌های جایگزین تخصصی برای عکاسی سیاه‌وسفید هم وجود دارند.
۲. یکی از کاستی‌های فنی آیفونوگرافی می‌تواند هنگام عکاسی سیاه‌وسفید برای من مفید باشد – نویز. در شرایط نور کم یا در مواقع نادری که قصد دارم عکس خود را به‌شدت برش بدهم کیفیت عکس ازنظر نویز به یک مشکل تبدیل می‌شود. ولی همان چیزی که ما در عکاسی رنگی از آن تحت عنوان نویز یاد می‌کنیم با اندکی ویرایش می‌تواند به یک گرین (Grain) کاملا دلپذیر در عکاسی سیاه‌وسفید تبدیل شود. درواقع در بسیاری از مواقع من برای تقویت فضای عکس به آن گرین را اضافه می‌کنم.
۳. زمانی که نوبت تبدیل عکس‌های رنگی به سیاه‌وسفید می‌شود تنها به «برگرداندن به سیاه‌وسفید» (Convert to Black and White) یا «حذف رنگ» (De-saturate) قناعت نکنید. اپلیکیشن‌های زیادی وجود دارند که گستره‌ی وسیعی از گزینه‌ها و تنظیمات آماده را برای تبدیل عکس‌های رنگی به سیاه‌وسفید ارائه می‌کنند. آن‌ها را امتحان کنید. به‌ویژه بهتر است دو حوزه را به‌خوبی بازبینی کنید؛ اول تنظیم کردن روشنایی، کنتراست و سطح نویز (نتیجه می‌تواند هنگام مقایسه کردن نتیجه‌ی سیاه‌وسفید با عکس رنگی اصلی بسیار متفاوت شود)، و دوم استفاده از فیلترهای رنگی هنگام تبدیل. برای مثال توجه کنید که چگونه فیلتر سبز روی تیرگی پوست تاثیر می‌گذارد درحالی‌که فیلتر قرمز کنتراست و حالت دراماتیک تصویر را بالا می‌برد و می‌تواند منجر به خلق منظره‌هایی تماشایی شود.
بخش اول این مقاله در اینجا به پایان رسید. در بخش دوم با بررسی چهار ژانر دیگر عکاسی موبایل یعنی عکاسی طبیعت، عکاسی کودکان، عکاسی ماکرو و عکاسی معماری همراه شما خواهیم بود. به هر ژانری که علاقه‌مند هستید فراموش نکنید با ارسال عکس‌های موبایلی خود توسط هشتگ digikalamag_mps# روی اینستاگرام و تگ کردن آن‌ها با اکانت دیجی‌کالا مگ digikalamag@ می‌توانید در مسابقه‌ی مدرسه‌ی عکاسی موبایل در نوروز ۹۵ شرکت کنید.
عاقا من اینستا ندارم هیچ راه دیگه ای برای فرستادن عکس نیست؟
خوب بود. من سیاه و سفید رو ترجیح میدم.