تحویل کالا با پهپاد؛ تلاش‌های صورت گرفته و چالش‌های پیش رو
روز گذشته وزیر ارتباطات از سورپرایز خود که استفاده از پهپادها برای حمل بسته‌های پستی است، رونمایی کرد. طبق اعلام محمد جواد آذری جهرمی، هدف از این طرح بهبود وضعیت آلودگی شهرها و باقی نماندن نقاط غیرقابل دسترس برای ارسال کالا در سراسر ایران است. در این میان، باید خاطرنشان کنیم موضوع توسعه پهپاد های حمل کالا به سال‌ها قبل برمی‌گردد و در این زمینه شرکتهای متعددی در سرتاسر جهان تلاش‌های خود را آغاز کرده‌اند. به مناسب این پروژه پست ایران، می‌خواهیم نگاهی به تلاش‌های صورت گرفته بیندازیم و برخی از چالش‌های پیش روی آن را بررسی کنیم.
شرکتهای فعال در این زمینه
جف بزوس، مدیرعامل آمازون، در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد این شرکت قصد دارد برای تحویل کالا از پهپادها استفاده کند که این اظهارنظر در آن زمان با شک و تردید زیادی مواجه شد. ولی در هر صورت این شرکت در سال ۲۰۱۶ بخش Amazon Prime Air را تأسیس کرد که به‌صورت تخصصی برای تحقق این هدف فعالیت می‌کند و در همان سال موفق شد کالایی را با پهپاد در کمبریج انگلستان به هدف برساند.
این شرکت چند ماه قبل از جدیدترین پهپاد حمل کالای خود رونمایی کرد که از امکانات قابل توجهی بهره می‌برد و تا مسافت ۲۴ کیلومتر می‌تواند مرسوله‌ای به وزن ۲ کیلو و ۲۶۰ گرم حمل کند. این شرکت اعلام کرده طی ماه‌های آینده در برخی شهرها به‌طور گسترده به‌صورت آزمایشی این پهپاد را مورد استفاده قرار می‌دهند.
به غیر از آمازون، شرکتهای متعددی در این زمینه فعالیت دارند که از بین موارد مشهور می‌توانیم به آلفابت، اوبر، ایرباس و شرکتهای پست DHL و UPS اشاره کنیم که در کشورهای مختلف مشغول انجام آزمایش‌های گوناگون هستند. شرکت Wing که زیرمجموعه آلفابت (شرکت مادر گوگل) محسوب می‌شود، تابه‌حال توانسته ۳۰۰۰ مرسوله را به مقصدهای موردنظر با موفقیت ارسال کند. شرکت UPS هم در سال ۲۰۱۹ اعلام کرد برنامه سه ساله آزمایشی خود را برای تحویل مرسوله‌های پزشکی آغاز کرده است.
شرکتهای گوناگون رویکردهای مختلفی را در قبال توسعه پهپادهای حمل کالا اتخاذ کرده‌اند. به‌عنوان مثال پهپاد آمازون می‌تواند ۲۴ کیلومتر پرواز کند و این شرکت امیدوار است بسته‌های این فروشگاه اینترنتی در عرض ۳۰ دقیقه یا کمتر به دست مشتریان برسد. ولی هدف شرکت Wing توسعه پهپادهایی برای پرواز تا مسافت ۲۰ کیلومتری است که بتوانند در کمتر از ۱۰ دقیقه مرسوله را مقصد برسانند. باید خاطرنشان کنیم حداکثر سرعت پهپاد شرکت Wing به ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت می‌رسد که رقم قابل توجهی محسوب می‌شود. در ادامه می‌توانید ویدیو تبلیغاتی مربوط به نحوه عملکرد پهپادهای شرکت Wing را تماشا کنید.
از دیگر تفاوت‌های عملکرد پهپادهای حمل کالا شرکتهای گوناگون می‌توانیم به نحوه تحویل کالا اشاره کنیم. به‌عنوان مثال، پهپادهای شرکت Wing هیچ‌وقت فرود نمی‌آیند و بعد از رسیدن به حریم مقصد، مرسوله را از فاصله مشخصی با بند مخصوص به زمین می‌رسانند. اوبر که می‌خواهد برای تحویل غذا از پهپادها استفاده کند، می‌گوید قصد دارد این پهپادها مرسوله موردنظر را بر سقف ماشین پیک‌های از پیش تعیین شده رها کند تا این افراد مسافت باقی مانده را برای ارسال به دست مشتری طی کنند. پهپاد آمازون هم طوری طراحی شده که محموله در داخل آن قرار می‌گیرد و بعد از رسیدن به مقصد فرود می‌آید و با باز شدن دریچه، مرسوله از بدنه خارج می‌شود.
چالش‌های پیش رو پهپاد های حمل کالا
مطمئنا کسی دوست ندارد آسمان شهر محل زندگی‌اش سرشار از پهپادهای حمل کالا شود. به همین خاطر شرکتهای فعال در این زمینه، در کشورهای مختلف برای انجام آزمایش‌ها باید از نهادهای مربوطه مجوزهای موردنظر را دریافت کنند. این تکنولوژی در اول راه خود قرار دارد و به همین خاطر قوانین همه‌جانبه شفافی هنوز برای آن تدوین نشده است.
چالش مهم دیگر بحث ایمنی است. پهپادهای حمل کالا وزن زیادی دارند و شاید به دلیل مشکلات فنی یا هک شدن توسط یک هکر از آسمان به زمین بیفتند. در ضمن کارشناسان مربوطه خاطرنشان کرده‌اند که برخی افراد هنگام مشاهده این پهپادها احتمالا به آنها سنگ یا دیگر اشیاء را پرتاب می‌کنند و این موضوع علاوه بر آسیب به گجت مذکور، خطرات زیادی برای دیگر افراد به همراه می‌آورد.
برخلاف هواپیماها که سیستم مشخصی برای ارتباط بین آنها وجود دارد، هنوز چنین استانداردی برای ارتباط بین پهپادهای در حال پرواز و شناسایی یکدیگر تعریف نشده است. به همین خاطر فعلا امکان بهره‌گیری از پهپادهای حمل کالا شرکتهای مختلف در یک منطقه مشخص امکان‌پذیر نیست. این موضوع هم از جمله مواردی است که شرکت‌ها باید به راهکاری برای آن دست پیدا کنند.
در نهایت باید به بحث هزینه‌ها اشاره کنیم. استفاده از پهپادهای حمل کالا زمانی برای شرکت‌ها منطقی می‌شود که نسبت به روش‌های مرسوم، هزینه‌ی کمتری برای آنها داشته باشد. در حال حاضر بهره‌گیری از این روش چندان ارزان تمام نمی‌شود و برای کاهش قیمت‌ها، باید نوآوری‌های گوناگونی عملی شود که طبق نظر کارشناسان هنوز چند سال تا آن زمان فاصله داریم. در این بین، شرکت‌ها تا اطلاع ثانوی به‌صورت محدود از این روش استفاده می‌کنند تا افراد بیشتری با این تکنولوژی آشنا شوند و تکنولوژی‌های موردنظر هم بهبود پیدا کنند. اما در نهایت نمی‌توانیم به‌صورت دقیق تاریخ همه‌گیر شدن و وسعت استفاده از این تکنولوژی را پیش‌بینی کنیم.
مسابقه‌ی ربات‌های پرنده‌ی حمل کالا
در زمینه‌ی پهپادهای حمل کالا می‌توانیم به تلاش دیجی‌کالا در این حوزه هم اشاره کنیم. شرکت دیجی‌کالا زمستان سال ۹۴ فراخوانی را منتشر کرد و در آن از همه نخبگان و تیم های دانشگاهی و مستقل رباتیک که در زمینه ساخت پهپادها فعالیت می‌کنند، دعوت کرد تا در رقابتی برای ساخت پهپاد حمل کالا شرکت کنند. پس از انجام پیش مسابقه و ارزیابی میدانی پهپادها، سرانجام روز بیست و هشتم شهریورماه مسابقه‌ی نهایی میان پهپادهای حمل کالا در پارک فناوری پردیس برگزار شد و تیم‌های راه‌یافته به مرحله‌ی نهایی با یکدیگر به رقابت پرداختند.
در روز مسابقه، پهپادها باید بسته‌ی دو کیلوگرمی دیجی‌کالا را تا ارتفاع ۳۰ متری بالا می‌بردند، در مسیری مشخص و با عبور از موانعی با مختصات نامعلوم حرکت می‌کردند و خود را به نقطه‌ی مقصد می‌رساندند. در آنجا باید بین سه مشتری که با QR Code های متفاوت بر روی زمین مشخص شده بودند، مشتری صحیح را تشخیص می‌دادند و پس از تحویل کالا به نقطه‌ی مبدأ بازمی‌گشتند. همه‌ی مراحل مسابقه هم باید به‌صورت کاملاً خودکار و با استفاده از پردازش تصویر و هوش مصنوعی انجام میشد.
در نهایت شورای علمی این مسابقه بعد از بررسی‌های انجام شده اعلام کرد که متأسفانه هیچ‌یک از تیم‌های شرکت‌کننده در این مسابقه منطبق بر قانون مصوب، موفق به انجام بی‌نقص و کامل همه‌ی مراحل مأموریت تحویل کالا نشده‌اند اما در عوض برخی تیم‌ها در بخش‌های گوناگون عملکرد بسیار خوبی ارائه کرده‌اند. به همین دلیل شورای علمی تصمیم گرفت ساختار برگزیدگان را کمی متفاوت در نظر بگیرد و در عمل از تیم‌های بیشتری تقدیر و جوایز نقدی موردنظر اهداء شد.در نهایت می‌توانید ویدیوی کوتاه مربوط به خلاصه این مسابقه را تماشا کنید.
سخن آخر
در نهایت باید بگوییم که در این حوزه طی چند سال گذشته پیشرفت‌های زیادی صورت گرفته است و سرتاسر جهان شرکتهای گوناگون در تلاش هستند ارسال کالا با پهپاد را به یک روش مقرون‌به‌صرفه و البته بی‌دردسر تبدیل کنند. باید ببینیم شرکت ملی پست ایران آیا با این پهپادها می‌تواند به‌صورت ملموس حداقل برای ارسال کالاهای حساس مانند مرسوله‌های پزشکی به نقاط غیرقابل‌دسترس مثمر ثمر واقع شود یا اینکه چنین پروژه‌ای عمدتا به عنوان یک پروژه تبلیغاتی انجام وظیفه خواهد کرد.
پهپاد حمل کالا شرکت پست
با سلام و عرض ادب و احترام خدمت شما. به نظر من این طرح هنوز جای پیشرفت دارد و نمی شود فقط با یک ایده آن را عملی کرد ، بله درست است که این سامانه حمل و نقل دارای مزایایی است ولی دارای معایبی نیز هست و نکته قابل توجه در مورد تجاری سازی هر ایده این است که باید تا حد امکان معایب موجود در آن را از بین برد . معایب: همه ی کالاها قابل حمل نیستند ، در شرایط جوی مانند برف و باران(به دلیل اتصال مدارهای الکتریکی) و طوفان و حتی بادهایی با سرعت های متوسط امکان این حمل و نقل وجود ندارد به دلیل ایجاد عدم تعادل در پهباد پس تنها موقعی می توان از این پهباد استفاده کرد که در بهترین و آرمانی ترین شرایط جوی قرار داشته باشد ، نداشتن امنیت در ارسال مرسوله (به دلیل آنکه ممکن است در موقع حمل بار برخی افراد قصد واژگونی و دست برد زدن به آن را داشته باشند) ، در صورت آنکه تعداد پهبادها زیاد شود درصد برخورد آنها به یکدیگر افزایش می یابد.
مزایا : تحویل سریع محموله در کم ترین زمان .
تو ایران این طرح عملی نیست. چه بسا محتمل یا پهباد میره و دیگه برنمیگرده یا هم تو راه خودش و بارش رو شکار میکنن. بعضی ها هم تحویل میگیرن ولی ادعا میکنن بار نرسیده. و خیلی مساعل دیگر که به ذهن ادم نمیگنجه.
پهباد مجهز به دوربین و جی پی سی و سنسور های زیادی هست خیلی راحت متوجه میشن که دروغ میگه
سلام. من مصطفی مفرح از اعضای تیم و نماینده تیم فالکون بودم. با این که قولشو داده بودین که حمایت کنین این پروژه انجام بشه ولی متاسفانه بعدش علیرغم تمام پیگیری ها نتونستیم این کار رو ادامه بدیم و من حتی نتونستم با مسئولین دیجی کالا تماس داشته باشم.
واقعا حیف شد. این کلیپارو میبینم واقعا حسرت میخورم چون اگه حمایت میشد الان این کار تقریبا به مرحله تجاری رسیده بود و دیجی کالا تو این زمینه تو کل دنیا حرف داشت برا گفتن.
چقدر بد!!
امیدوارم شرکت های خصوصی دیگه ازتون حمایت کنن چون از بخش دولتی آبی گرم نمیشه!!????
البته این تکنولوژی هنوز سالهای کار داره تا به جایی برسه