هوای آلوده ترافیک مغز ما را پر از ذرات آهن می‌کند

در شهرهای شلوغ دود آلوده ناشی از ترافیک، وارد سر ما می‌شود. ذره‌های ریز فلز در گاز اگزوز از بینی‌های ما بالا رفته و به مغز ما می‌روند. این ذرات در آنجا ممکن است باعث بروز بیماری آلزایمر شوند.

می‌دانیم که نانوذره‌های آهن در مغز وجود دارند، اما قبلا فکر می‌کردیم که آنها در واقع آهن طبیعی هستند که از غذا گرفته شده و در بدن ما وجود دارند.

حالا یک نگاه دقیق‌تر به ساختار آنها نشان می‌دهد که این ذرات اغلب از عوامل آلودگی هوا ناشی می‌شوند، مثل دود ترافیک‌ها و سوختن زغال‌سنگ.

آهن به شکل‌های مختلف و به صورت بی‌ضرر در بدن ما وجود دارد چون جزو بسیاری از مولکول‌های زیستی است. اما یکی از شکل‌های آن به نام «مگنتیت» یا اکسید آهن که واکنش‌پذیری زیاد و خاصیت مغناطیسی دارد، در بیماری آلزایمر نقش دارد.

«باربارا میهر» از دانشگاه «لکنستر» و اعضای تیمش مغز ۳۷ نفر را که در منچستر یا مکزیکو سیتی زندگی کرده بودند، مورد مطالعه قرار دادند. در همه این افراد، به ازای هر گرم از بافت مغز میلیون‌ها ذره مگنتیت وجود داشت.

این تیم با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاه دقیق‌تری به ذرات در قسمت جلوی مغز شش نفر انداختند. آنها در کمال شگفتی پی بردند که تعداد ذره‌های گرد مگنتیت صد برابر ذره‌های مگنتیت کریستالی و زاویه‌دار بود.

احتمال اینکه ذرات کریستالی منشا طبیعی داشته باشند، بیشتر است، مثل آهن که از سلول‌های بدن بیرون می‌آید. اما ذرات گرد معمولا از آهن مذاب در دماهای بالا ناشی می‌شود. این اتفاقی است که هنگام سوختن سوخت رخ می‌دهد.

میهر می‌گوید شکل این ذره‌ها مدرک قانع‌کننده‌ای است که نشان می‌دهد آنها از آلودگی ناشی می‌شوند. قطر این نانوذرات مگنتیت کمتر از ۲۰۰ نانومتر است، بنابراین می‌توانند از هوا به انتهای آزاد عصب در بینی‌مان و از آنجا به مغز بروند.

این تیم همچنین پی برد که مغزها نانوذرات فلزی داشتند که در موتور خودروها یافت می‌شوند، اما در بدن کمیاب هستند، مثل پلاتینیوم.

«جو آن آتکین» از یک شرکت فعال در زمینه سلامت و محیط زیست می‌گوید این یافته‌ها نگران‌کننده هستند. «آنقدرها هم تعجب‌آور نیست چون ما مدت‌هاست که می‌دانیم در معرض این نانوذره‌ها قرار داریم. حالا فقط می‌توانیم نگاه دقیق‌تری به آنها داشته باشیم.»

میهر حالا تغییراتی در سبک زندگی‌اش اعمال کرده تا از تنفس مقادیر زیاد نانوذره دوری کند. او می‌گوید: “این یافته‌ها آنقدر نگران‌کننده هستند که من رفتارم را تغییر داده‌ام. مثلا اگر در یک خیابان واقعا شلوغ راه می‌روم، تا جایی که می‌توانم از خیابان فاصله می‌گیرم. حتی در عرض پیاده‌رو هم، تراکم این ذره کمتر می‌شود.” وقتی میهر در سراشیبی راه می‌رود، از خیابان رد می‌شود تا در سمتی قرار گیرد که خودروها به سمت پایین می‌رود. چون خودروهایی که سربالایی می‌روند ذرات بیشتری تولید می‌کنند.

منبع: New Scientist