هفت روز با دانش (۱۸ آبان ۹۴)

هفته‌ی پیش هم مثل همیشه، خبرهای مختلفی از دنیای دانش منتشر کردیم. احتمالا مهم‌ترین خبر هفته‌ی گذشته، کشف جدید ناسا در رابطه با سیاره‌ی مریخ بود. در ضمن خبرگزاری‌های چینی اعلام کردند که این کشور توانسته اولین هواپیمای مسافربری خود را بسازد. از دیگر خبرها می‌توان به ژن‌درمانی سرطان یک کودک و پانزده سالگی ایستگاه فضایی بین‌المللی اشاره کرد. با هفت روز با دانش این هفته همراه باشید.

۱. بادهای خورشیدی به تدریج اتمسفر مریخ را از بین برده‌اند

مریخ یکی از کاندیداهای قدرتمند برای میزبانی از حیات است. دانشمندان با اطلاعاتی که از سال‌ها مطالعه بر روی این سیاره کسب کرده‌اند، می‌گویند این سیاره، زمانی اتمسفر غلیظ و مرطوب داشته و به احتمال قوی میزبان حیات بوده است. به خصوص اینکه امروزه از روی بعضی عوارض سطحی، به خوبی می‌توان مسیر جریان کانال‌های آب را مشاهده کرد. با این حال، در تاریخ مریخ اتفاقی رخ داده که باعث شده به تدریج غلظت اتمسفر خود را از دست بدهد و در نتیجه به سیاره‌ای سرد، خشک و مرده تبدیل شود. اکنون فشار جو مریخ بر روی سطح آن، فقط یک درصد فشار جو زمین است و این باعث شده که آب به صورت مایع روی سطح آن دوام نیاورد. حالا دانشمندان سازمان فضایی ناسا، با استفاده از داده‌های مدارگرد «میون» (MAVEN) که برای مطالعه‌ی اتمسفر مریخ در مدار این سیاره قرار گرفته، نتیجه گرفته‌اند که بادهای خورشیدی، مسئول از بین رفتن تدریجی اتمسفر مریخ هستند. مقاله‌ی پژوهشگران ناسا، در نشریه‌ی ساینس منتشر شده است. خبر مربوط را می‌توانید از این لینک بخوانید.

۲. چین اولین هواپیمای مسافربری خودش را ساخت

هرچند که چینی‌ها در زمینه‌های مختلف فناوری و صنعت پیشرفت‌های زیادی کرده‌اند، ولی ساختن یک هواپیمای مسافربری خیلی خوب و بهینه همیشه برای آن‌ها آرزو بوده است. هفته‌ی گذشته خبرگزاری‌های این کشور اعلام کردند که این کشور توانسته نخستین هواپیمای مسافربری بومی خود را بسازد. هواپیمایی دو موتوره و باریک‌پیکر که می‌تواند در حالت استاندارد تا ۱۵۸ مسافر را حمل کند. بدین ترتیب این هواپیما که C919 نامیده شده، رقیب مستقیم بویینگ ۷۳۷ و ایرباس ۳۲۰ قرار می‌گیرد. تاکنون شرکت‌های هواپیمایی چینی، ۵۱۷ فروند از آن را سفارش داده‌اند. خبر مربوط را می‌توانید از این لینک بخوانید.

۳. ژن‌درمانی، کودک یک ساله‌ی مبتلا به سرطان را از مرگ نجات داد

«لیلا ریچاردز» انگلیسی که یک سال بیشتر ندارد، از پنج ماه پیش به سرطان خون حاد دچار شد؛ طوری که بیماری‌اش غیرقابل درمان بود. پزشکان برای مقابله با سرطان او، از سلول‌های تغییر ژنتیکی یافته استفاده کرده‌اند. هنوز هم برای اینکه درمان لیلا را قطعی دانست زود است، اما محققان می‌گویند پیشرفتی که او داشته، تا به حال در علم پزشکی سابقه نداشته است. سلول‌هایی که برای درمان لیلا استفاده شدند، توسط تغییرات ژنتیکی پیشرفته ساخته شده بودند. محققان از قیچی‌های میکروسکوپی برای DNA داخل سلول‌ها استفاده کرده‌اند. این سلول‌ها برای از بین بردن سلول‌های لوکمیا طراحی شده‌ بودند. سپس این سلول‌ها به بدن لیلا تزریق شدند. خبر مربوط را می‌توانید در این لینک بخوانید.

۴. ایستگاه فضایی بین‌المللی پانزده ساله شد

تاسیس ایستگاه فضایی بین‌المللی از سال ۱۹۹۸ میلادی در مدار نزدیک زمین آغاز شد. ماژول‌های روسی با موشک‌هایی به مدار رسیدند و اجزا و قطعات آمریکایی هم با شاتل فضایی به این ایستگاه آورده شدند. اما در سال ۲۰۰۰، اولین گروه از نمایندگان بشر با فضاپیمای سایوز برای زندگی به این ایستگاه پا گذاشتند. از آن زمان، این ایستگاه که به اندازه‌ی یک زمین فوتبال است و فضای داخلی آن هم مثل یک آپارتمان متوسط است، حکم خانه‌ی انسان در فضا و یک ساختمان تحقیقاتی را برای فضانوردان و کیهان‌نوردان سازمان‌های فضایی داشته است؛ سازمان‌هایی از سراسر جهان که در ساختن آن نقش داشته‌اند، مثل سازمان‌های فضایی ناسا، روسیه، اروپا، ژاپن و کانادا. هر ماموریت معمولا شش ماه طول می‌کشد؛ و دانشمندان به منظور انجام آزمایش‌های علمی مثل کاشت سبزیجات، پرینت سه بعدی اشیا و مشاهده‌ی وضعیت حیوانات در فضا، به ایستگاه فضایی می‌روند. خبر کامل را می‌توانید از این لینک بخوانید.

۵. برداشتن گامی بزرگ به سوی شناخت دقیق‌تر پادماده

محققان توانسته‌اند گامی بزرگ به سوی رازگشایی از این که چرا دنیا تماما از ماده تشکیل شده و پادماده در آن جایی ندارد، بردارند. دانشمندان توانسته‌اند دلیل اتصال اجزای پادماده را برای اولین بار کشف کنند. این تحقیقات جدید که در نشریه‌ی Nature منتشر شده، ممکن است به این سوال که چرا پادماده امروزه در دنیا پیدا نمی‌شود، پاسخ دهند. اجزای پادماده، جرمی برابر با اجزای ماده دارند، اما بار آن‌ها مخالف است. با استفاده از «برخورددهنده یون‌های سنگین نسبیتی» (RHIC)، دانشمندان توانستند نیرویی که در تعامل بین پاد-پروتون‌ها به‌وجود می‌آید را محاسبه کنند. آن‌ها می‌گویند که نیروی بین پاد-پروتون‌ها هم نیروی جاذبه‌ای مثل نیروی قوی هسته‌ای بین پروتون‌های معمولی در اتم‌ها است. خبر کامل را می‌توانید از این لینک بخوانید.

۶. پرواز انسان کنار بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان را ببینید

Yvess Rossy یک خلبان سوییسی ماجراجو است که از هنرنمایی در ارتفاع بالا هیچ هراسی ندارد. جدیدترین هنرنمایی او هم اخیرا سر و صدای زیادی به پا کرده است؛ به این دلیل که خطرات و ریسک‌های بسیار زیادی دارد و در اثر کوچک‌ترین اشتباه در محاسبات، مرگ حتمی رخ می‌دهد. او و دستیار کارآموزش «وینس رفت» که حالا «جت‌من» نامیده می‌شوند، با بال‌هایی از جنس «کِولار» و یک جت‌پک در آسمان‌های دوبی به موازات «ایرباس ۳۸۰»، بزرگ‌ترین هواپیمایی مسافربری جهان پرواز کردند. خبر کامل و فیلم این پرواز را می‌توانید از این لینک ببینید.

۷. الماس آن‌قدرها هم که فکر می‌کنیم کمیاب نیست

الماس‌ ماده‌ای بسیار کم‌یاب است و استخراج آن از معدن هم دشواری‌های زیادی دارد. در اکثر موارد، آن الماس‌هایی را می‌توان استخراج کرد که به وسیله‌ی فوران‌ ماگمای آتشفشانی به سطح بالاتری رسیده باشند. فوران ماگما معمولا الماس را از اعماق زمین  بالا می‌آورد. در تحقیقات جدیدی که دانشمندان انجام داده‌اند، مشخص شده که شاید الماس‌هایی که در اعماق زمین تشکیل می‌شوند، به اندازه‌ای که قبلا پیش‌بینی شده، کم‌یاب نباشند. این پروژه‌ی تحقیقی نظریه‌ی کمیتی جدیدی از تشکیل الماس ارایه می‌دهد. خبر کامل را می‌توانید از این لینک بخوانید.