«کاوه» و «کاویان» از شاهنامه به آسمان رسیدند؛ ستاره و سیاره‌ای با نام‌های ایرانی
از این پس ستاره غول زرد HD 175541 و سیاره‌ای که به دور آن می‌گردد تنها با نام علمی‌شان شناخته نمی‌شوند. «کاوه» و «کاویان» نام‌های جدید و البته ایرانی این ستاره و سیاره فراخورشیدی هستند.
اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU) امسال و در صدمین سال تاسیس خود پویشی (کمپینی) را با هدف نام‌گذاری تعدادی از سیارات فراخورشیدی و ستاره‌های میزبان آن‌ها آغاز کرد. ۱۱۲ ستاره که اخترشناسان به دور هر کدام از آن‌ها یک سیاره فراخورشیدی کشف کرده بودند انتخاب شدند تا مردم کشورهای مختلف نامی جدید برای آن‌ها انتخاب کنند. اسامی که قرار است از این پس در کنار نام علمی این ستاره‌ها و سیارات فراخورشیدی مورد استفاده مردم و دانشمندان قرار بگیرند. این پویش در بیش از صد کشور جهان، از جمله ایران، اجرا شد.
در این پروژه کشورهایی که طرح خود را به تایید اتحادیه بین‌المللی نجوم رساندند این امکان را داشتند تا با برگزاری یک پویش ملی نام یک ستاره و یک سیاره فراخورشیدی که به گرد آن می‌گردد را انتخاب کنند. نامی که پس از تایید اتحادیه بین‌المللی نجوم برای همیشه روی ستاره و سیاره ماندگار می‌شود.
کمیته ملی پویش نام‌گذاری ستاره مادر و سیاره فراخورشیدی در ایران نیز شکل گرفت و علاقه‌مندان نام‌های پیشنهادی خود را برای یک ستاره و سیاره فراخورشیدی که به دور آن می‌گردد به این کمیته ارسال کردند. طبق گزارش اتحادیه بین‌المللی نجوم در مجموع ۵۱۹ نام پیشنهادی از ایران دریافت شد که از آن میان ده مورد در مرحله نخست برگزیده شدند.
در میان نام‌های برگزیده در مرحله اول نام‌هایی همچون «رستم» و «سهراب»، «شیرین» و «فرهاد»، «رودابه» و «رستم»، «آذر» و «یلدا» و «افروز» و «آرام» به چشم می‌خوردند. در نهایت و با نظرسنجی از عموم مردم و تصویب اتحادیه بین‌المللی نجوم ستاره مادر و سیاره فراخورشیدی به ترتیب «کاوه» و «کاویان» نام گرفتند. نامی که آقای اکبر قهری آن را پیشنهاد داده بود.
«کاوه» نام یکی از قهرمانان شاهنامه فردوسی است که نماد عدالت است. «کاویان» نیز اشاره‌ای است به درفش کاویانی و در لغت به معنای منتسب به کاوه است.
سازمان ملل متحد پیش از این سال ۲۰۱۹ را سال جهانی زبان‌های بومی نام‌گذاری کرده بود. از همین رو اتحادیه بین‌المللی نجوم نیز تلاش کرد تا با برگزاری این پروژه اهمیت زبان‌های بومی و حفظ آن‌ها را به مردم سراسر جهان یادآوری کند.
تا کنون کشف بیش از چهار هزار سیاره فراخورشیدی مورد تایید قرار گرفته است. سیاراتی که به دور ستاره‌هایی غیر از خورشید می‌گردند و تعداد موارد شناخته شده‌ی آن‌ها به سرعت رو به افزایش است. به این ترتیب به احتمال زیاد این آخرین پروژه نام‌گذاری سیارات فراخورشیدی نخواهد بود و هنوز سیارات پرشماری هستند که تنها با نام علمی‌شان شناخته می‌شوند.
عکس کاور: طرحی گرافیکی از تعدادی سیاره فراخورشیدی.
(Credit: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (SSC-Caltech
