معروفترین دایناسورهای جهان: کامپسوگناتوس
با ابعادی بهاندازهی یک بوقلمون، « کامپسوگناتوس» (Compsognathus) حدود ۱۵۰ میلیون سال پیش (اواخر دورهی ژوراسیک) و در اروپا میزیسته است. تا مدت زیادی، کامپسوگناتوس بهعنوان کوچکترین دایناسور کشف شده، معروف بود که البته این عنوان مدتی بعد، توسط «میکرورپتر» (Microraptor) و چند دایناسور کوچک دیگر، از کامپسوگناتوس گرفته شد.
فسیلهای کامپسوگناتوس برای اولین بار در سال ۱۸۵۰ میلادی در آلمان و یک صد سال بعد، در فرانسه کشف شد. بزرگترین کامپسوگناتوس کشف شده تنها یک متر طول و ۳.۵ کیلوگرم وزن داشت. درصد زیادی از طول یک متری این دایناسور را هم، دم بلند و کشیدهاش تشکیل میداد.
این دایناسور بر روی دو پای بلندش حرکت میکرده که هرکدام از پاها، به ۳ چنگال برای نگهداشتن طعمه مجهز شده بودند. این پاهای بلند به جثهی سبک و کوچک کامپسوگناتوس کمک میکرده تا بتواند بهراحتی از دست شکارچیان بزرگ فرار کند.
همانند رپترها، نوع پوشش بدن کامپسوگناتوس هم هنوز کاملا مشخص نشده؛ عدهای از محققان بر این باورند که این دایناسور پوششی از پَر داشته یا حداقل قسمتهایی از بدناش توسط پَر پوشیده شده باشد. اما عدهای دیگر، این نظریه را رده کرده و معتقدند که فسیلهایی که پر داشتهاند مربوط به دایناسور پرندهی «آرکئوپتریکس» (Archaeopteryx) بوده است.
آرکئوپتریکس دایناسور پرندهی کوچکی بوده که همانند کامپسوگناتوس بر روی دو پا حرکت میکرده و فسیلاش، شباهت زیادی به کامپسوگناتوس دارد.
کامپسوگناتوس در حقیقت یک مردهخوار است و زنجیرهی غذاییاش را، باقیماندهی غذاهای گوشتخواران بزرگتر تشکیل میدهد.
آروارهی کوچک کامپسوگناتوس، تعداد زیادی دندان کوچک ولی تیز داشت به همین دلیل نام « کامپسوگناتوس» (به معنی دندانمنظم یا آروارهی آراسته) برایاش انتخاب شده است.
استخوان جمجمهی کامپسوگناتوس ساختار عجیب و جالبی داست؛ برخلاف اکثر جمجمهها که از چندلایه استخوان تشکیل شدهاند، اسکلت جمجمهی این دایناسور در حقیقت ترکیبی از چند تکه استخوان بود که توسط گوشت به هم متصل شده بودند.
کومپسوگناتوس بیشتر حشرات و دایناسور ها یا پستاندار های کوچک تر از خودش رو شکار می کرد .