کشف یک ماهی که از صخره بالا می‌رود

یک ماهی نابینای غارزی در تایلند می‌تواند با باله‌هایش راه برود، درست مثل مثل اجداد آبزی جانوران خشکی‌زی که از دریا به بیرون خزیدند.

یکی از مهم‌ترین ایده‌های نظریه‌ی تکامل این است که حدود ۳۷۵ میلیون سال پیش، اجداد جانوران خشکی‌زی از دل دریا بیرون آمدند و از ماهی‌ به مهره‌دارانی که روی زمین راه می‌روند تکامل یافتند. دانشمندان هنوز درباره‌ی اینکه این گذار چگونه صورت گرفت سوال‌های زیادی دارند. اغلب اوقات برای یافتن پاسخ‌های سوالاتشان به اطلاعاتی اتکا کرده‌اند که از مطالعه‌ی فسیل بعضی از گونه‌ها حاصل شده است.

اما حالا گروهی از محققان نمونه‌ی خارق‌العاده‌ای از موجودی را پیدا کرده‌اند که یک سرنخ مهم برای یکی از تاثیرگذارترین رویدادهای تکاملی به حساب می‌آید. آنها در غاری در تایلند، یک ماهی نابینا را کشف کرده‌اند که می‌تواند مثل یک سمندر حرکت کند و از آبشارهای غار بالا برود.

این ماهی دارای بعضی ساختارهای اسکلتی است که اجداد ما نیز با اکتساب آنها توانستند راه بروند. این ساختارهای اسکلتی شامل لگن خاصره هم می‌شود.

اگر یک ماهی عادی را روی زمین بیندازیم با درماندگی مدام بالا پایین می‌پرد چون باله‌هایش برای پارو زدن آب تکامل یافته نه غلبه بر جاذبه.

مهره‌داران اولیه که در زمین زندگی می‌کردند، بر اثر تکامل ویژگی‌هایی را کسب کردند که با آنها می‌توانستند روی زمین سخت به راحتی حرکت کنند. مثلا یک لگن خاصره پاهای عقبی آنها را به ستون فقرات‌شان متصل می‌کرد. در استخوان‌های مهره‌ی آنها فلنج‌هایی رشد کرد که باعث می‌شود آنها در هم فرو بروند و ستون فقرات بتواند صاف و محکم در جای خودش بماند.

به دنبال این ویژگی‌ها و تغییرات، مهره‌داران اولیه که چهاراندامان نام دارند، به شکل خاصی راه می‌رفتند. آنها با حرکت هماهنگ پاهای جلو و عقب در یک چرخه حرکت می‌کردند. احتمالا این چهاراندام‌ها مثل سمندرهای امروزی حرکت می‌کردند.

همه‌ی این چهاراندام‌ها از نسل آبزیانی هستند که توانستند روی زمین پراکنده شوند. البته ماهی‌های دیگر هم به شکل‌های مشابهی تکامل یافتند. مثل قورباغه‌ماهی که می‌تواند با باله‌هایش در سطوح حرکت کند. هرچند که آنها فقط زیر آب می‌توانند به این شکل حرکت کنند.

اما این‌طور که پیداست ماهی‌های غارزی که از آبشار بالا می‌روند از گونه‌های دیگر جلوتر هستند. این ماهی دو اینچی نابینا و رنگ‌پریده از میکروب‌ها و مواد ارگانیکی تغذیه می‌کند که روی دیوار غارها رشد می‌کنند. این ماهی در سال ۱۹۸۵ در غارهایی در شمال تایلند کشف شده بود و هیچ‌ جای دیگری پیدا نشده‌اند.

استخوان‌بندی این ماهی از بسیاری جهات شبیه استخوان‌بندی یک مهره‌دار چهاراندام است. در ماهی‌های عادی لگن خاصره صرفا یک جفت استخوان کوچک است که در دیواره‌ی بدن آن قرار دارد. ماهی‌ها از این استخوان‌ها برای تثبیت باله‌های شکمی استفاده می‌کنند تا از غلت خوردن خودشان جلوگیری کنند.

اما در این ماهی‌های غارزی، لگن خاصره از مجموعه‌ی پیچیده‌ای از استخوان‌ها تشکیل شده که با دنده‌های درازی به ستون فقرات متصل شده‌اند. همین چیدمان را مهره‌داران چهاراندام می‌بینیم.

ماهی‌های عادی مهره‌های کوچکی دارند که هم‌پوشانی ندارند و به آنها کمک می‌کند که هنگام شنا بدن‌شان را خم کنند. اما این ماهی غارزی مثل چهاراندام‌‌ها، روی مهره‌هایشان همان اندام‌هایی را دارند که در هم فرو رفته و ستون فقرات را استوار می‌کنند. کاربرد این استخوان‌بندی کاملا معقول به نظر می‌رسد، اما وجود آن در یک ماهی واقعا شگفت‌انگیز است.

 

منبع: The New York Times