سیاهچالهای که همهی گازهای اطرافش را از دست داد
بیشتر کهکشانها در مرکز خود دارای سیاهچالههای ابرپرجرم (بسیار پرجرم) هستند. ابرهایی بسیار متراکم از ستارگان این سیاهچالهها را در بر گرفتهاند. ولی اکنون ستارهشناسان سیاهچالهای را یافتهاند که تقریبا تمام ابرهای ستارهای پیرامونش را از دست داده است. گروهی که این کشف را انجام داده، آن را در انجمن نجوم آمریکا اعلام کرد و اعضای آن گفتند که نمیدانند چه چیزی باعث شد ستارههایی که زمانی سیاهچاله را در بر گرفته بودند، پراکنده شوند و اکنون سیاهچاله تک و تنها در فضا معلق بماند. با اینحال آنها یک ایده مطرح کردند؛ اینکه شاید این سیاهچاله از جمله انواع خیلی نادر با اندازهی متوسط بوده که به لحاظ نظری وجود آن پیشبینی شده ولی تا به حال هیچگونه شواهد رصدی دال بر وجود آن بدست نیامده است. این سیاهچالهها ممکن است برای از دست دادن ابر گازی اطراف خود مستعدتر باشند.
این سیاهچالهی نادر در فاصلهی یک میلیارد سال نوری از زمین و در سامانهی دو کهکشان برخوردی به نام SDSS J1126+2944 قرار دارد. برای اولین بار ستارهشناسی از دانشگاه کلورادو به نام «جولی کامرفورد» (Julie Comerford) و همکارانش سال گذشته آن را کشف کردند. او میگوید: «یک چیز کوچک زیبای دیگر در کنار آن قرار دارد.» تراکم دیگری از ماده که میزبان سیاهچالهی بزرگی در مرکز خود است. این دو سیاهچاله که توسط رصدخانهی فضایی پرتوی ایکس چاندرای ناسا هم رصد شدند، ۷۰۰۰ سال نوری با یکدیگر فاصله دارند. ولی به نظر میرسد تراکم ابر ستارهای اطراف سیاهچالهی پرجرمتر ۵۰۰ برابر بیشتر از تراکم ابر ستارهای اطراف سیاهچالهی کم جرمتر باشد.
کامرفورد میگوید ممکن است میلیونها سال پیش که دو کهکشان به هم برخورد میکردند، تنشهای شدید گرانشی باعث شده ستارههای اطراف سیاهچالهی کوچکتر از آن دور شوند. ولی شاید از ابتدا هم به دلیل اینکه این سیاهچاله نوع متفاوتی از سیاهچالهها بوده، ستارههای کمتری اطرافش وجود داشتهاند.
هرچند سیاهچالههای ابر پرجرم که میتوانند میلیاردها برابر خورشید جرم داشته باشند در مرکز کهکشانها فرمانروایی میکنند، ولی کهکشانها معمولا میزبان سیاهچالههای کوچکتری هم هستند که بیشتر آنها چند یا چند ده برابر خورشید جرم دارند. نظریهپردازان پیشبینی میکنند که ممکن است سیاهچالههایی متوسط که بین ۱۰۰ یا یک میلیون برابر خورشید جرم دارند هم وجود داشته باشند ولی تا به حال شواهد کمی برای اثبات وجود آنها داشته است.
«اریک اشلگل» (Eric Schlegel) از دانشگاه تگزاس میگوید: «ستارهشناسان میتوانند اجرامی که ممکن است سیاهچالههای متوسط باشند را رصد کنند. گاهی اوقات به آنها چشمهی پرتوی ایکس فوق درخشان هم میگویند. ولی مشکل این است که تلسکوپ پرتوی ایکس چاندرا نمیتواند چیزی از ماهیت این اجرام به ما بگوید.»
کامرفورد میگوید که آن چیز کوچک زیبا در سامانهی کهکشانهای برخوردی SDSS J1126 + 2944 پدیدهای متفاوت است. اگر SDSS J1126 + 2944 در نتیجهی برخورد یک کهکشان معمولی با یک کهکشان کوتوله بوجود آمده باشد، میتواند توضیح بدهد که چرا این سیاهچالهی تک و تنها در عکس چاندرا دیده شده است.
منبع: ScienceMag