پیچ و خم رنگین سحابی مرغ دریایی

سحابی مرغ دریایی یا Seagull nebula مجموعه‌ای از اجرام جذاب و تماشایی است که در کنار هم شکلی مشابه پرنده‌ای در حال پرواز را پدید آورده‌اند. جرمی که در واقع یک زایشگاه ستاره‌ای و محلی برای تولد ستارگان جدید است.

تصویر چشم‌نواز بالا را تلسکوپ VST رصدخانه جنوبی اروپا (ESO) ثبت کرده است. تصویری که در آن می‌توان جزئیاتی فوق‌العاده را از سحابی مرغ دریایی نظاره کرد.

سحابی مرغ دریایی از اجرام مختلفی تشکیل شده است که بارزترین آن‌ها سحابی Sharpless 2-296 است. این سحابی بال‌های این مرغ دریایی آسمانی را تشکیل می‌دهد و وسعتی در حدود صد سال نوری دارد. سحابی Sh2-296  نمونه‌ای زیبا از سحابی‌های نشری است.

سحابی‌های نشری که به رنگ قرمز دیده می‌شوند بیشتر از هیدروژن و هلیوم تشکیل شده‌اند و محلی برای تولد ستاره‌های جدید هسنند. ابرهای گاز در سحابی‌های نشری دمای بالایی دارند. تا حدی که گاز درون این سحابی‌ها یونیزه می‌شود و از خود نور تابش می‌کند. تابش ستاره‌های جوان درون سحابی نیز به ابرهای گاز شکل می‌دهد و اشکال متوعی را که در سحابی‌های نشری می‌بینیم پدید می‌آورد.

از آن جا که توزیع ستاره‌ها در هر سحابی متفاوت است شکل‌های مختلفی را می‌توان در سحابی‌ها مشاهده کرد. همین مسئله باعث تنوعی قابل توجه در شکل سحابی‌های نشری می‌شود. از مرغ دریایی تا مرداب و عقاب و حتی سحابی‌هایی مانند سحابی کالیفرنیا که شبیه به نقشه جغرافیایی برخی از مناطق زمین هستند.

تفاوت شکل سحابی‌های نشری را می‌توان با مقایسه سحابی‌های Sh2-296 و Sh2-292 به خوبی متوجه شد. سحابی Sh2-292 که سر مرغ دریایی را شکل می‌دهد ابر فشرده‌تری از گاز و غبار است. ستاره‌ای که در این سحابی جای گرفته یک ستاره‌ی بسیار درخشان است که بیست برابر از خورشید پرجرم‌تر است. ستاره‌ای که نقش چشم مرغ دریایی را در این مجموعه بر عهده دارد.

اجرام دیگری نیز در مجموعه سحابی مرغ دریایی وجود دارند که در ترکیب با یک‌دیگر این قاب رنگین و پر پیچ و خم را شکل داده‌اند.

سحابی مرغ دریایی در مرز صورت‌های فلکی کلب اکبر (سگ بزرگ) و تک‌شاخ جای گرفته و ۳۷۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد.

تصویر با کیفیت و اندازه اصلی را می‌توانید در این جا مشاهده کنید (با حجم حدود صد مگابایت).

(Image Credit: ESO/VPHAS+ team/N.J. Wright (Keele University